وزارت ارتباطات با انتشار اطلاعيه‌اي رسمي اعلام كرد؛ در پي حملات گسترده اسراييل در ۲۳ خرداد‌ماه به صورت موقت اينترنت در كشور با محدوديت همراه شده است و عنوان شد اين تصميم كه با تدبير مراجع ذي‌صلاح اتخاذ شده، به صورت«موقتي» است و هدف از آن مديريت شرايط ويژه كشور و جلوگيري از سوءاستفاده دشمن از فضاي مجازي است. مسوولان وزارت ارتباطات تأكيد كردند كه به محض بازگشت اوضاع به حالت عادي، اين محدوديت‌ها برداشته خواهد شد، با اين حال، به نظر مي‌رسد تا تثبيت كامل شرايط امنيتي، اين اقدام ادامه خواهد يافت.
فيلترشكن تهديد يا فرصت
اميرشكاري، كارشناس اقتصاد ديــجــيتال در خصوص محدوديت‌هاي به وجود آمده به «اعتماد» مي‌گويد: حق دسترسي آزاد به اطلاعات يكي از حقوق پايه هر شهروند در بسياري از كشورهاي جهان، به‌ويژه در كشورهاي غربي، به‌شمار مي‌رود چرا كه اين موضوع نه تنها به آزادي فردي مربوط است، بلكه مستقيما با شفافيت و پاسخگويي در حكمراني ارتباط دارد. اين در حالي است كه در كشور ما متأسفانه چنين مدلي از شفافيت، چه در سطح تصميم‌گيري‌هاي درون حاكميتي و چه در سطح دسترسي شهروندان به اطلاعات، وجود نداشته يا بسيار محدود است. اين كارشناس اقتصاد ديجيتال در ادامه مي‌گويد: يكي از نمودهاي اين محدوديت، وضعيت فعلي استفاده از فيلترشكن‌ها و نحوه برخورد با آنهاست. فيلترشكن‌ها به‌جاي اينكه صرفا ابزاري براي دسترسي به محتواي سانسورشده باشند، اكنون خود به يك تهديد امنيتي براي كاربران ايراني تبديل شده‌اند.
خطرات امنيتي «وي پي ان »
او ادامه مي‌دهد: زماني كه كاربران به‌طور ناپايدار و ناهماهنگ از ابزارهاي مختلف مانند VPN استفاده مي‌كنند، شناسايي آنها ساده‌تر مي‌شود و دستگاه‌هاي آنها در معرض خطرات امنيتي و جاسوسي قرار مي‌گيرند. از سوي ديگر، اين شيوه دسترسي ناپايدار موجب مي‌شود كه حتي سيستم‌هاي هوش مصنوعي يا موتورهاي جست‌وجو هم نتوانند كاري كنند . اين كارشناس حوزه اقتصاد ديجيتال توضيح مي‌دهد: در اقتصادي كه مبتني بر مقياس است، تنها آن دسته از پلتفرم‌ها مي‌توانند بقاء داشته باشند كه قادر به ارايه خدمات به طيف وسيعي از جمعيت جهاني باشند. كشورهايي مانند چين يا هند با جمعيتي بالغ بر يك‌چهارم جمعيت جهان توانسته‌اند پلتفرم‌هاي بومي مقياس‌پذير توسعه دهند؛ اما در ايران با جمعيتي محدود، چنين مقياسي فراهم نيست و يك اپليكيشن داخلي اگر صرفا براي ۱۰ يا ۲۰ ميليون نفر طراحي شده باشد، به‌سختي مي‌تواند رقابت‌پذير و ماندگار باشد.
ضرورت آزادسازي اطلاعات
او مي‌گويد: در شرايط بحراني امروز، به‌جاي تمركز بر محدودسازي دسترسي، بهتر است سياست‌ها به سمت آزادسازي اطلاعات، افزايش آگاهي عمومي و توسعه كانال‌هاي اطلاع‌رساني امن و معتبر سوق پيدا كند. كانال‌هايي كه اطلاعات دقيق و غيرهيجاني در اختيار مردم قرار مي‌دهند، مي‌توانند اضطراب عمومي را كاهش دهند و فضاي فكري سالم‌تري ايجاد كنند.
شكاري مي‌گويد: در مورد قطع و وصل شدن مداوم فيلترشكن‌ها نيز بايد توجه داشت كه سامانه‌هاي فيلترينگ هوشمند، به‌ويژه با تمركز بر پروتكل‌هاي VPN، همچنان بر اساس مدل‌هاي قديمي و با دستورهاي ساده اجرايي عمل مي‌كنند. كافي است سيستم از مدار خارج شود تا بسياري از اين محدوديت‌ها برطرف شوند. اين كارشناس حوزه اقتصاد ديجيتال مي‌افزايد: اما نكته مهم‌تر اين است كه آگاهي كاربران از نحوه استفاده امن از بسترهاي ديجيتال بايد افزايش يابد تا بتوانند از خود و داده‌هايشان محافظت كنند. فيلترشكن، به خودي خود، راه‌حل مقابله با بدافزار و تهديدات سايبري نيست. در نهايت، مسير درست، آگاهي‌بخشي و شفاف‌سازي است؛ نه فيلتر بيشتر و محدوديت افزون‌تر.
تصميم‌گيري در شرايط جنگي
رضا الفت‌نسب، عضو هيات‌مديره اتحاديه كشوري كسب و كار مجازي نيز در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: در شرايط فعلي كشور، كه با برخي مسائل امنيتي و ناآرامي‌ها روبه‌رو هستيم، شاهد كندي محسوس سرعت اينترنت و فيلتر شدن بسياري از شبكه‌هاي اجتماعي هستيم كه طبيعتا اين وضعيت بر روي فعاليت كاربران، كسب‌وكارهاي آنلاين و حتي ارتباطات روزمره مردم تأثيرمي‌گذارد. اين كارشناس حوزه فناوري ادامه مي‌دهد: اما بايد بپذيريم كه اين موضوعات متوليان مشخصي در حوزه امنيت كشور دارد و تصميم‌گيري در اين زمينه‌ها در اختيار افرادي خارج از حوزه ارتباطات يا بخش خصوصي است. من هم، مانند بسياري از مردم، به عنوان يك كاربر اينترنت در اين روزها با محدوديت‌هايي روبه‌رو هستم و با سختي از فيلترشكن يا ابزارهاي ديگر براي ارتباط استفاده مي‌كنم.
استفاده از اپليكيشن‌هاي داخلي راه‌حل مناسبي است
او مي‌گويد: قطعا ما در اتحاديه و محافل مرتبط، اين موضوعات را پيگيري مي‌كنيم و در جلسات و تماس‌هايي كه با مسوولان داريم، دغدغه‌ها را منتقل مي‌كنيم. اما در نهايت، در شرايط خاص فعلي، مهم‌ترين مساله حفظ جان و امنيت مردم است. الفت نسب مي‌گويد: اميدوارم هرچه زودتر اوضاع به حالت عادي برگردد و شاهد آرامش و رفع محدوديت‌ها باشيم. در اين ميان، اگرچه دسترسي به برخي اپليكيشن‌هاي داخلي هم با مشكلاتي همراه بوده، اما در شرايط فعلي بايد راه‌حل‌هاي جايگزين را مدنظر قرارداد تا ارتباط مردم و فعاليت‌هاي روزمره قطع نشود.