پس از آن بود که کار ادغام بانک‌ها و نام‌گذاری‌های تازه برای هر بانک جدید از سوی ابوالحسن بنی‌صدر وزیر وقت اقتصاد اجرایی شد. در اوایل دهه60 و پس از موجی از حمله‌ها به اینکه بانک‌های کشور به‌صورت ربوی اداره می‌شوند از سوی نهادهای انقلابی آغاز و قانون بانکداری بدون ربا تصویب شد. حالا پس از 40سال فعالیت بدون تغییر در نظام بانکی – البته جز استثنایی که با اجرای قانون برنامه سوم و تاسیس سه بانک خصوصی پدیدار شد- نظام بانکی با همین دست فرمان اداره و به اینجا رسیده است.
بانک‌های ایرانی براساس گفته‌ها و نوشته‌های مدیران امروز و دیروز هرگز با دنیای مدرن پیوند نخورده‌اند و در چارچوبی که برای آنها آماده شده است فعالیت می‌کنند. بانک‌های ایرانی هیچ‌کدام سرپا نیستند و اگر حسابرسی و حساب‌کشی شود جان سالم به در نمی‌برند. بدهی‌های انباشت‌شده؛ دارایی‌های سمی و پایین‌بودن کفایت سرمایه از بیماری‌های درمان‌نشده بانکی است اما حالا در دومین‌ماه از سال جدید، سکاندار بانک مرکزی می‌گوید می‌خواهد در بانکداری ایران انقلاب کند.
تخصصی‌کردن بانک‌ها
محمدرضا فرزین از تخصصی‌کردن بانک‌ها و تقسیم آنها به شش‌گروه مطابق برنامه هفتم می‌گوید و توضیح می‌دهد بانک‌ها یا باید تخصصی شوند یا تجاری یا قرض‌الحسنه یا مسکن و … .
درحال‌حاضر عموم بانک‌ها همه کاری را انجام می‌دهند و رقابت گسترده‌ای به‌ویژه در سود بانکی دارند. امسال شروع می‌کنیم و اساسنامه‌ها را تدوین می‌کنیم تا دو، سه سال امیدواریم هر بانکی را در جایگاه تخصصی خود بنشانیم.
وی افزود: برنامه‌های مشخصی برای اصلاح نظام بانکی داریم که از همان تعطیلات عید برنامه‌ها را نهایی و کار یک بانک را به‌صورت آزمایشی در عید آغاز کردیم.
تامین مالی تولید
فرزین با اشاره به تامین مالی تولید توسط نظام بانکی گفت: اگر روش‌های تامین مالی را توسعه دهیم قطعا سرمایه‌گذاری در کشور تقویت می‌شود؛ طرحی را شروع کردیم که روش تامین مالی هدفمند است.
آسیب‌شناسی نشان می‌دهد پول در جای خود نمی‌نشیند و کارایی پول کاهش می‌یابد یا پول به‌سمت بنگاه‌های بزرگ می‌رود و این باعث می‌شود بنگاه‌های کوچک ضعیف شوند و آسیب ببینند، به همین دلیل برنامه‌ای داریم که به‌صورت هدفمند پول را به بنگاه‌های کوچک هم برسانیم؛ طرح آزمایشی را برای سه ماه در بانک ملی شروع کردیم.
رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: پولی که بابت سرمایه در گردش به بنگاه می‌دهیم حتما باید منجربه تولید و تامین نیازهای تولیدی بنگاه شود؛ جزییات این طرح را هفته آینده به‌صورت مفصل توضیح می‌دهیم.
به‌گفته فرزین؛ بخش عمده‌ای از تسهیلات بانکی به بنگاه‌های بزرگ داده می‌شود، به همین دلیل دفتری برای کنترل تسهیلات واحدهای بزرگ در بانک راه‌اندازی می‌شود.
واگذاری بانک‌ها
رییس کل بانک مرکزی به بنگاه‌داری بانک‌ها اشاره کرد و گفت: بانک‌های مختلف وظایف خاص خود را باید داشته باشند و در حوزه تخصصی خود باید کارشان را انجام دهند. بانک باید بنگاه را خلق و واگذار کند نه اینکه بنگاه را اداره کند. هر بانکی باید در جایگاه خود کار کند؛ بانک‌های قرض‌الحسنه باید رشد کنند و هدف‌مان توسعه این فرهنگ است نه محدودیت آن.
کفایت ناکافی سرمایه
فرزین به کفایت سرمایه بانک‌ها اشاره کرد و گفت: الان بانک سپه هم همین مشکل را دارد؛ 330 همت مجموع سرمایه بانک‌ها بوده و کفایت سرمایه بانک‌ها عملا منفی بوده است، حتی اگر تمام تحریم‌ها حل شود با این صورت‌های مالی اصلا هیچ‌کاری ممکن نیست؛ بانک‌ها باید از نظر سلامت مالی آماده همکاری با بانک‌های دنیا باشند.
وی افزود: ناترازی نظام بانکی ناشی از ورشکستگی نیست بلکه دارایی موجود است ولی نقدینگی لازم را ندارد. همه بانک‌ها را مجبور به افزایش سرمایه کردیم؛ حداقل سرمایه بانک باید 20همت باشد و زیر 20همت دیگر بانکی را نخواهیم داشت. 11بانک داشتیم که کفایت سرمایه هشت و بالای هشت بود که امسال به16 می‌رسد؛ 9بانک کفایت سرمایه منفی دارد؛ مابقی زیر هشت است.
فرزین با بیان اینکه بانک‌ها باید اهتمام‌جدی برای خروج از بنگاه‌هایی که مربوط به وظایف‌شان نیست داشته باشند، افزود: بانک‌ها نباید در عملیات دیگری ورود کنند و خودشان درگیر مدیریت بنگاه شوند؛ باید بنگاه را واگذار کنند؛ امسال حتما این کار تشدید می‌شود.
فرزین درباره اضافهبرداشت نظام بانکی گفت: اگر وارد ریشه شویم بخشی ناشی از مطالبات از دولت است؛ هرچه تحریم تشدید شد تامین مالی دولت از بانک‌ها افزایش یافت. چندین سال است که مجلس تامین مالی اجتماعی کشور را به دوش نظام بانکی انداخته است، مثل وام ازدواج؛ فشار تامین مالی در نظام بانکی بالا رفته که بخشی منجربه افزایش اضافه برداشت شده است. امسال حداقل 200همت از اضافهبرداشت نظام بانکی را کم می‌کنیم.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: بانک‌ها ورشکسته نیستند ولی مشکل ناترازی نقدینگی دارند که این مشکل باید حل شود. بانک‌ها را نباید با تصویر منفی نشان دهیم؛ برای بانک سپه هم برنامه‌های اصلاحی داریم که
اجرا می‌کنیم.
او درباره پولشویی هم گفت: 2700 همت تراکنش مربوط به اشخاص مظنون به پولشویی را رصد و با آنها برخورد کردیم؛ منشا بسیاری از پولشویی‌ها می‌تواند از طریق نظام بانکی باشد، به همین دلیل سختگیری‌های ما در این بخش از سال قبل افزایش یافته است.
فرزین با بیان اینکه باید به افراد مظنون به پولشویی حساس شد، تصریح کرد: امسال هم با همت همکاران نظام بانکی این کار را تقویت می‌کنیم.
رییس کل بانک مرکزی درباره صورت‌های مالی بانک‌سپه گفت: این بانک 226همت مطالبات از دولت دارد؛ 85 همت زیان انباشته و 202هزار اضافه برداشت دارد. بخش عمده اضافه برداشت بانک سپه به‌دلیل مطالبات از دولت است؛ دولت باید تعیین‌تکلیف کند. دولت یا می‌تواند بانکداری کند یا نه! نمی‌شود که دولت بانکداری کند و انتظار تامین نیازهایش را داشته باشد بدون اینکه پولی بیاورد. دولت هم باید مانند بخش خصوصی متعهد به افزایش سرمایه باشد.
فرزین خواستار اجرایی‌شدن افزایش سرمایه 200همتی بانک‌های دولتی شد و ادامه داد: ما هم اگر ببینیم دولت افزایش سرمایه نمی‌دهد از محل سود خودمان کمک می‌کنیم تا بانک‌های دولتی افزایش سرمایه بدهند اما توانایی حل مشکل کفایت سرمایه بانک‌های دولتی را داریم. دولت نباید هزینه‌های خود را به بانک‌ها تحمیل کند.
رییس کل بانک مرکزی به بنگاه‌های بانک‌های دولتی اشاره کرد و گفت: اصلا نیازی نیست در برخی از این بنگاه‌ها حضور داشته باشند و باید خارج شوند. در هر صورت سال تعیین‌کننده‌ای برای نظام بانکی است و تمام توان ما صرف این می‌شود که بانک‌ها به استانداردهای لازم برگردند و ناترازی نقدینگی آنها اصلاح شود؛ کار سختی است ولی شدنی است.
وی در پایان گفت: طبق قانون ما می‌توانیم به‌دلیل اضافهبرداشت شرکت‌های بانک‌ها را بگیریم ولی علاقه‌ای نداریم دارایی‌های بزرگ بانک‌ها که متعلق به سپرده‌گذاران هست را بگیریم.
بانک سپه 100 ساله شد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ محمدرضا فرزین در مراسم 100سالگی بانک سپه گفت: همه مردم از ابتدای تولد تا لحظه مرگ با نظام بانکی سروکار داشته و نظام بانکی سهم بسیار زیادی در ارائه یک تصویر خوب از نظام اقتصادی کشور دارد.
وی با بیان اینکه نظام بانکی با سنین مختلف سروکار دارد و توسعه آن می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور منجر شود، تصریح کرد: مدیران بانک سپه از بزرگان صنعت بانکداری کشور بودند. تقریبا این بانک‌ها نقش اساسی در توسعه کشور داشتند. عموم نوآوری‌هایی که در 100سال قبل در کشور به وجود آمده عموما از بانک‌های ملی و سپه شکل گرفته؛ حتی بانک مرکزی هم از درون این بانک‌ها به وجود آمده است.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بانک سپه در صنایع مختلف نقش‌آفرینی کرده است، افزود: سال1404 سالی متفاوت در نظام بانکداری خواهد بود چون قانون برنامه هفتم برنامه‌هایی در دو سال اول برای ما دیده است و مکلف به اجرای آن هستیم.
سخنان معاون اول رییس‌جمهور
دکتر عارف نیز در ابتدای این مراسم از بانک‌سپه به‌عنوان اولین و نخستین بانک ایرانی با سابقه خوب در میان مردم و همراه با افتخار و سربلندی در تاریخ معاصر یاد کرد و گفت: ضمن پاسداشت یک قرن تلاش و پیشتازی در شبکه بانکی باید دید بانک سپه در برنامه‌های توسعه چه سهمی در شبکه بانکی داشته و علاوه‌بر قدردانی از تلاش‌های زحمتکشان این بانک باید آسیب‌شناسی نقش‌های نهادهای بانکی برای خدمت‌رسانی بهتر به مردم و ایفای نقش در توسعه به عمل آید. وی با بیان اینکه بانک‌سپه در تامین پروژه‌های توسعه‌ای و حوزه‌های مالی، صنعتی و کشاورزی و همچنین حجم سپرده‌های بانکی در صف اول بانک‌های توسعه‌ای کشور قرار دارد، ادامه داد: بانک‌سپه در طول تاریخ پیشتاز تحول و دگرگونی فناورانه بوده است. دکترعارف با بیان اینکه گرامیداشت 100سالگی تنها یک رویداد تقویمی نیست بلکه تجلی ثبات و نقش‌آفرینی نهادی است که در ادوار گوناگون در مسیر اعتلا و رشد کشور ایفای نقش کرده است ادامه داد: بانک‌سپه به‌عنوان نخستین بانک ایرانی در تمام فرازونشیب‌های تاریخ بانکی بازیگری موثر در توسعه کشور بوده و در پنج‌دهه گذشته پس از پیروزی انقلاب و هشت‌سال دفاع مقدس در مسائل و چالش‌های سخت حضوری چشمگیر داشته است.
معاون اول رییس‌جمهور ادامه داد: بانک‌سپه به‌خوبی از عهده ادغام بانک‌های نیروهای مسلح باوجود مشکلات و سنگینی و نگرانی‌ها برآمد و از طرفی نیز امانتدار سپرده‌های مردم با حفظ حرمت نهاد بانکی بود.
دکتر عارف خاطرنشان کرد: در یک نهاد سیاسی جشن 100سالگی نشان از دوام آن بوده اما در بخش مالی آینه‌ای از اقتصاد این کشور است و همچنین فرازونشیب‌ها و بخشی از پیشرفت‌ها و دستاوردهای کشور مرهون شبکه بانکی است.