پلن «بی» فعال می‌شود؟
- توضیحات
مجله تایم نوشت: درحالی‌که مساله هستهای ایران همچنان یک مساله بزرگ در منطقه است، به نظر می‌رسد جنگ اسرائیل و فلسطین باعث شده است ایالات متحده و متحدانش از این مساله غافل شوند. به اعتقاد این مجله با توجه به قرار گرفتن ایران در وضعیت آستانه هستهای شدن، آمریکا باید پلن «بی» را در دو حوزه تحریمهای نفتی و سخت‌گیری در حوزه آژانس فعال کند.
آدام بوهلر، عضو هیات‌مدیره شورای آتلانتیک و جفری ساننفلد، ستون‌‌‌نویس تایم در گزارشی که در نشریه تایم منتشر شد، به بررسی آنچه تهدید هستهای ایران خوانده‌‌‌اند، پرداخته‌‌‌اند و بر ضرورت تدوین یک استراتژی و سیاست بازدارندگی از سوی ایالات متحده در این راستا تاکید کرده‌‌‌اند.
در گزارش نشریه تایم آمده است، با حمله 7 اکتبر حماس و جهاد اسلامی به اسرائیل، آنها فقط عملیاتی را علیه اسرائیل انجام ندادند، بلکه توجه جهان را از حرکت بی‌سروصدای ایران به سمت آستانه هستهای شدن منحرف کردند. کالین کال، مقام ارشد دولت بایدن، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور سیاسی، اخیرا مدعی شده بود که ایران برای تولید مواد شکافت‌‌‌پذیر کافی جهت ساخت بمب اتمی تنها چند روز فاصله دارد.
قابل درک است که ایالات متحده و متحدانش اکنون بر بحران‌های منطقه‌‌‌ای فوری یعنی عملیات نظامی ارتش اسرائیل علیه حماس در غزه و مقابله با تهدید روزافزون حزب‌‌‌الله در لبنان متمرکز شده‌‌‌اند. اما ایران هستهای همچنان بزرگ‌ترین تهدید امنیتی منطقه‌‌‌ای درازمدت است که اسرائیل، خاورمیانه و ایالات متحده با آن مواجه هستند و هنوز برای متوقف کردن تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هستهای دیر نیست. البته با وجود این ادعاها، مقامات ایران بارها اعلام کرده‌‌‌اند که به دنبال ساخت بمب نیستند. پیشینه دیپلماتیک در حال حاضر به طور قابل‌توجهی جهت‌گیری‌های هستهای ایران را تغییر داده است. در هفته‌‌‌ها و ماه‌‌‌های قبل از حمله 7 اکتبر، اسرائیل و عربستان سعودی در حال تکمیل توافق‌نامه عادی‌‌‌سازی بودند، توافق‌نامه‌‌‌ای که در ابتدا جرد کوشنر، داماد ترامپ معمار طراحی آن شده بود.
به نظر می‌رسد که نزدیک شدن عربستان سعودی به نهایی کردن پیمان ابراهیم یکی از انگیزه‌‌‌های حماس برای حمله 7 اکتبر به اسرائیل بود. زیرا عادی‌‌‌سازی روابط اسرائیل و عربستان برای ایران، گروه‌‌‌های مقاومت و اهداف آنها در راستای مبارزه با اسرائیل فاجعه‌‌‌بار است. تقریبا می‌توان مطمئن بود که عربستان سعودی در نهایت اسرائیل را به رسمیت خواهد شناخت، اما نه در حال حاضر. صحنه‌‌‌های حضور جنگنده‌‌‌های اسرائیلی در غزه که در سراسر دنیا و خاورمیانه پخش می‌شود، تهدیدی برای شعله‌‌‌ور شدن نفرتی است که از مدت‌‌‌ها قبل نزد ملت‌‌‌های مسلمان منطقه در خصوص رژیم اسرائیل وجود داشت. از این رو، در این مقطع عادی‌‌‌سازی روابط با تل‌‌‌آویو از سوی پادشاهی‌‌‌های خلیج‌‌‌فارس غیرقابل دفاع است.
به این ترتیب می‌توان خارج شدن روند پیمان ابراهیم از ریل را به عنوان بزرگ‌ترین قربانی ژئوپلیتیک عملیات 7 اکتبر محسوب کرد. در عین حال به نظر می‌رسد که ایران نیز این تلقی را دارد که اکنون توجه غرب بیش از پیش معطوف به تحولات جنگ غزه شده و شاید از رویارویی با ایران بر سر برنامه هسته‌‌‌ای‌اش منصرف شده است. گام‌‌‌هایی که ایران در چند سال اخیر در برنامه هستهای خود برداشته است، به اطلاع آژانس رسیده و بر اساس داده‌‌‌های جمع‌آوری‌شده از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امروز تهران اورانیوم غنیشده کافی برای تولید سلاح هستهای طی 12 روز را دارد. با توجه به ذخایر اورانیوم غنیشده ایران که تا سطح 84درصد تخمین زده می‌شود، ایران یک کشور در آستانه هستهای شدن است. این در حالی است که در ماه اکتبر تحریمهای بین‌المللی بر موشک‌‌‌های بالستیک ایران نیز پایان یافت و اکنون ایران این قابلیت را دارد که حتی از طریق این موشک‌‌‌ها تهدید جدی برای تل‌‌‌آویو، حیفا یا غرب باشد.
اگر ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند، قدرت تخریب آن مشخص است اما امروز همین تهدید ایران به هستهای شدن نیز یک سلاح قوی در اختیار مقامات جمهوری اسلامی است. به گفته کارشناسان از جمله جان ای. هربست، دیپلمات سابق آمریکایی، ایران قطعا متوجه شده که چگونه تهدیدهای هستهای ولادیمیر پوتین، ظاهرا ایالات متحده را از حمایت کامل از اوکراین منصرف کرده است. ممکن است ایران نیز همین دستورکار را بخواهد دنبال کند. ایالات متحده بارها از رویارویی حتی جزئی با ایران به‌منظور اجتناب از یک جنگ منطقه‌‌‌ای گسترده‌‌‌تر عقب‌‌‌نشینی کرده است؛ حتی واشنگتن به حملات شبه‌‌‌نظامیان مورد حمایت ایران به نیروهای آمریکایی در عراق در هفته‌‌‌های اخیر، نیز پاسخ چندانی نداده است.
به نظر می‌رسد که ایران همچنان می‌‌‌خواهد از اهرم تهدید هستهای استفاده کند و در مقابل آمریکا و اسرائیل عزم خود را برای عدم‌دستیابی ایران به سلاح هستهای اعلام کرده‌‌‌اند. اما آیا واشنگتن و تل‌‌‌آویو اراده سیاسی لازم را برای جلوگیری از هستهای شدن ایران دارند؟ در ادامه مطلب تایم با ادعای اینکه ایران کشوری در آستانه هستهای شدن است، نوشته شده: «هنوز دیر نیست که این کشور را از دستیابی به سلاح هستهای بازداشت. ایالات متحده باید با هدف بازدارندگی علیه ایران، تحریمهای قوی‌‌‌تری را در جهت قطع منبع اصلی درآمدی ایران یعنی فروش نفت اجرا کند.»
نویسندگان این مطلب مدعی شده‌‌‌اند که ایالات متحده باید بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای انجام بازرسی‌‌‌های دقیق از تاسیسات هستهای ایران فشار بیشتری وارد آورد و ایران را در صورت عدم‌پایبندی به تعهداتش پاسخگو کند. در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در 4 سپتامبر منتشر شد، آمده است: «تصمیم تهران برای حذف تمام تجهیزات آژانس که قبلا در ایران برای نظارت‌‌‌های مرتبط با برجام نصب شده بود، پیامدهای زیان‌‌‌باری بر توانایی آژانس در ارائه تضمین از ماهیت صلح‌‌‌آمیز برنامه هستهای ایران داشته است.»
نویسندگان تایم در ادامه ادعا کردند: در شرایطی که ایران در آستانه هستهای شدن قرار دارد و همکاری‌‌‌های لازم را نیز با آژانس بین‌المللی انرژی هستهای انجام نمی‌‌‌دهد، برای جلوگیری از تشدید تنش هستهای، جهان باید هزینه‌‌‌های جدیدتر و سخت‌‌‌تری را بر ایران تحمیل کند. ناکامی در انجام این کار، این احتمال را افزایش می‌دهد که ایران از طریق تهدیدهای هستهای، چه در بحران اسرائیل و چه با حمایت از برخی گروه‌‌‌های مقاومت در منطقه، تنش را تشدید کند.
سیاستگذاران آمریکایی درگیر حمایت از جنگ اسرائیل علیه غزه هستند با این حال، نباید این واقعیت را فراموش کنیم که بحران کنونی به طور جدایی‌ناپذیری با ضرورت استراتژیک توقف حرکت ایران به سمت ساخت سلاح هستهای گره خورده است. نویسندگان این گزارش در نهایت مدعی شده‌‌‌اند: «اگر نتوانیم فورا به برنامه هستهای ایران رسیدگی کنیم، درگیری‌‌‌های امروز در خاورمیانه احتمالا بدتر خواهند شد.»