نسل چهارم مراکز اقامتی در کشور به فاصله اندکی از زمان شکلگیری، حضور خود را در بازار گردشگری تثبیت کرد. به گزارش «دنیایاقتصاد»، در کنار «هتل»ها، «سوئیت» و «ویلا و خانه اجارهای» و همچنین «اقامتگاههای بومگردی»، اخیرا مراکزی با خدمات اقامتی تحت عنوان «هتلبوتیک» نیز کار سرویسدهی به گردشگران داخلی و خارجی را در برخی شهرهای خاص کشور شروع کرده است.
«هتلبوتیک»ها نوع متفاوتی از هتل محسوب میشوند که ۶ ویژگی متمایز دارند. «هتلبوتیک» از تبدیل کاربری خانههای قدیمی و تاریخی ایجاد میشود و شکل معماری داخلی اتاقهای یک هتلبوتیک برخلاف هتل، از سبک یکسان (تیپ) برخوردار نیست بلکه هر اتاق و هر طبقه دارای تجهیزات و معماری و منظر متفاوتی از اتاق و طبقه دیگری است. سومین ویژگی هتلبوتیک به تجهیزات داخل اتاقها مربوط میشود که همگی سنتی یا ترکیبی از اسباب و وسایل سنتی و مدرن هستند. ویژگی دیگر هتلبوتیکها، عرضه و فروش صنایعدستی در آنها است ضمن آنکه این مراکز اقامتی با هتلهای ۴ و ۵ ستاره بعضا رقابت میکنند و در نهایت، جانمایی آنها اغلب در محدوده مرکزی شهرها است. عمر برپایی و فعالیت «هتلبوتیک»ها به شکل اساسی در دنیا حدود ۱۰ سال است، اما در ایران از سال گذشته توجه بخش خصوصی و البته متولی گردشگری به «ظرفیت اماکن تاریخی و قدیمی بدون استفاده در بافت سنتی شهرها» جلب شد به این صورت که هماکنون از این ظرفیت برای تبدیل کاربری بناهای تاریخی معطل به هتلبوتیک استفاده میشود. زمستان سال گذشته اولین «هتلبوتیک» در تهران افتتاح شد و چند روز پیش نیز «هتلبوتیک» دیگری در پایتختشروع به کار کرد. بررسیهای «دنیایاقتصاد» نشان میدهد: «هتلبوتیک»های فعال در تعداد محدودی از شهرهای کشور از جمله تهران، کاشان و قشم بیش از آنچه مورد توجه گردشگران ایرانی قرار گرفته باشد، فعلا به مقصد توریستهای خارجی تبدیل شده است.
گرایش مسافران خارجی به اقامت در هتلبوتیک به جای هتلهای لوکس ناشی از علاقه این گروه از توریستها به اماکن تاریخی ایران است. کارشناسان گردشگری راهاندازی بیشتر هتلبوتیکها در کشور را یک تیر با دو نشان برای رونق اقتصادی کشور میدانند. گسترش کسبوکار هتلبوتیکها باعث میشود از یکسو «املاک تاریخی و قدیمی و سنتی در معرض تخریب و تغییر کاربری» به بهترین شکل احیا شود و از سوی دیگر بهواسطه بهکارگیری صنایعدستی در این نوع هتلها، فروش این مصنوعات به توریستها نیز افزایش پیدا میکند. شکل جدیدی از اقامتگاههای توریستی که بهتازگی رونق پیدا کرده از نظر اقتصادی اهمیت قابلتوجهی دارد و در روند ساخت اقامتگاه همگام با سلیقه گردشگران حرکت میکند. برای تمامی گردشگران بهخصوص گردشگران خارجی، اقامتگاه از اهمیت ویژهای برخوردار است بهطوری که حاضر به اقامت در هر مکانی با خدمات پایین نیستند. این هتلبوتیکها که مورد استقبال گردشگران خارجی قرار گرفته دارای ویژگیهای منحصربهفردی همچون داشتن تعداد اتاق بین ۵ تا ۱۰۰ واحد، تجهیز اتاقها با صنایعدستی، استفاده از بناهای تاریخی و قدیمی، به نمایش گذاشتن فرهنگ و آداب و رسوم، ارائه خدمات همانند هتلهای ۵ ستاره و عرضه غذاهای سنتی و بومی هستند.
مرتضی احمدی مشاور معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» در این باره گفت: در آییننامه ایجاد، اصلاح، نظارت و درجهبندی هتلها که مصوب 1394 است تحت عنوان هتلبوتیک چیزی وجود ندارد و این هتلبوتیکها زیرمجموعه اقامتگاههای سنتی جای میگیرند که همین امر موجب شده آمار دقیقی از آنها در دست نباشد. اما در حال حاضر در حال بازنگری آییننامه و بهروزرسانی آن هستیم. وی درخصوص مجوز فعالیت این نوع اقامتگاهها گفت: در حال حاضر اجازه فعالیت کردن این سبک از هتلها در حدود اختیارات و وظایف وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگریاست زیرا در حال حاضر در تمام دنیا از بناهای تاریخی با این عنوان برای اقامت گردشگران استفاده میکنند و ما نیز با توجه به داشتن بناهای تاریخی و قدیمی میتوانیم از این طریق صنعت گردشگری را رونق دهیم. این سبک از هتل که چند سالی است در ایران شکل گرفته بهتازگی رونق قابلتوجهی یافته بهطوریکه از کاشان بهعنوان قطب هتلبوتیک ایران یاد میشود. در این میان پایتخت نیز از این قافله جا نمانده و چند روز گذشته پنجمین هتلبوتیک تهران توسط علیاصغر مونسان؛ وزیر پیشنهادی وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری افتتاح شد.
پرهام جانفشان، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران درباره هتلبوتیکهای فعال در تهران به «دنیایاقتصاد» عنوان کرد: ایجاد این هتلبوتیکها بر دو وجه حفظ ساختمانهای تاریخی و رونق چرخه اقتصاد گردشگری تاثیر قابلتوجهی دارد. بنابراین مالکان بناهای تاریخی و سنتی میتوانند این اماکن را به اقامتگاه منحصر به فردی تبدیل کنند. عمده توریستهایی که از کشورهای خارجی به ایران سفر میکنند به علت بافت سنتی این هتلها در هتلبوتیکها اقامت میکنند. وی افزود: در تهران تاکنون ۵ هتلبوتیک فعالیت دارند و شهر کاشان بهعنوان قطب هتلبوتیک کشور معرفی میشود که پس از آن یزد، شیراز و اصفهان به ترتیب قرار میگیرند. این اقامتگاهها همانند سایر اقامتگاهها (هتل، هتلآپارتمان، خانههای سنتی، بومگردیها و...) مجاز به فروش صنایعدستی نیز هستند.
میانگین هزینه اقامت شبانه در هتلبوتیک در تهران یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان برای هر شب و میانگین قیمت پنج هتلبوتیک فعال در کشور شبی یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است؛ درحالیکه میانگین قیمت هتل ۵ یا ۴ ستاره از این رقم کمتر است که درخصوص همین تفاوت قیمت مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران گفت: علت بالاتر بودن قیمت اقامت در هتلبوتیکها استفاده از لوازم سنتی و صنایعدستی گرانقیمت همانند فرش دستباف، مبل دستساز، وسایل تزئینی موجود در صنایعدستی و غذاهای محلی و همچنین تجهیز اتاق و بخشهای مختلف این نوع هتلها است. به گزارش «دنیایاقتصاد» بازار عرضه هتلبوتیک یک بازار دو منظوره است که اولا در آن امکان فعالیت اقتصادی سازگار با بناها و ابنیههای تاریخی وجود دارد که از برجسازی و تخریب پس از رهاسازی این مکانها جلوگیری میکند و همچنین در این هتلها با فروش صنایعدستی، این بازار نیز رونق میگیرد و میزان ارزآوری به کشور افزایش مییابد.