در سال های اخیر صنعت سبز به شدت در دنیا توسعه یافته است، به همین دلیل برخی از شرکت های بزرگ ایران نیز در این مسیر گام برداشته اند، به‌گونه‌ای که در چشم‌انداز و هدف‌گذاری‌های جدید فولاد مبارکه دست‌یابی به دانش فنی روز فولاد تا پنج سال آینده ترسیم شده است. به همین دلیل توجه به محیط‌زیست و سرمایه‌گذاری برای ایجاد سازوکارهای مناسب در این زمینه در مورد توجه مدیران این شرکت بوده، به طوری که با توجه به بحران آب، برای تأمین نیاز آب صنعتی برخی واحدهای شرکت، در قراردادی با مدیریت آب و فاضلاب استان اصفهان برای ایجاد شبکه جمع‌آوری پساب 9 شهر با سرمایه‌گذاری بالغ‌بر 320 میلیارد تومان در مسیر تولید بهینه گام برداشت. این پروژۀ علاوه بر اینکه حدود 30 درصد آب موردنیاز شرکت را تأمین می‌کند، درعین‌حال از جاری شدن این پساب‌ها در بستر زمین، سفره‌های آب زیرزمینی و زاینده‌رود و بروز برخی بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
کاهش شاخص مصرف آب
از طرف دیگر در ابتدای راه اندازی فولاد مبارکه، این شرکت برای تولید 2.7 میلیون تن فولاد حدود 40 میلیون متر مکعب آب مصرف می کرد که امروز برای 7 میلیون تن فولاد حدود 25 میلیون متر مکعب آب مصرف می کند که نشان می دهد شاخص مصرف آب برای یک‌تن فولاد را از 16 متر مکعب به 2.7 متر مکعب کاهش داده است. در واقع مصرف آب صنعتی در فولاد مبارکه در ابتدای سال 97 برابر با 3.36 مترمکعب بر تن تولید فولاد خام بوده که با استفاده از آب برگشتی از تصفیه‌خانۀ پساب، مصرف ویژۀ آب خام به عدد 2.7مترمکعب بر تن تولید اسلب رسیده که این دستاورد بزرگ به الگوی جهانی تبدیل شده است.
در همین رابطه حمیدرضا عظیمیان مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه نیز توسعۀ پایدار را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اصول مدیریتی این شرکت عنوان کرده و معتقد است از نگاه مدیریت، در گروه فولاد مبارکه اختصاص هرگونه بودجه در زمینۀ محیط‌زیست به معنی واقعی سرمایه‌گذاری است؛ به همین دلیل در کنار کوره‌های قوس الکتریکی، کارخانه‌های احیا مستقیم و سایر واحدهای این شرکت پیشرفته‌ترین سیستم‌های تصفیه را دارند. بنابراین از ابتدای دوران ساخت شرکت فولاد مبارکه و هم‌زمان با اجرای طرح‌های توسعۀ این شرکت، همواره توجه به محیط‌زیست و سرمایه‌گذاری و ایجاد سازوکارهای مناسب در این زمینه در دستور کار بوده و هست.
چطور فولاد دوستدار محیط زیست شد؟
رئیس محیط‌زیست شرکت فولاد مبارکه با اشاره به اینکه شرکت فولاد مبارکه در حوزۀ محیط‌زیست بر سه محور صرفه‌جویی در مصارف انرژی، جمع‌آوری، تصفیه و بازچرخانی پساب‌های شهری اقدام کرده است، گفت: کاهش تولید ضایعات و پسماند از برنامه های است که این شرکت بر آن متمرکز شده است، چراکه امروز شاهد این هستیم که دید قبلی نسبت به صنعت فولاد تغییر کرده است و به جای اینکه فولاد صنعتی آلاینده به حساب بیاید و با تغییر رویکرد مدیران روبرو شده و در حال حاضر به دوستدار محیط‌زیست تبدیل شده است.
محسن ستاری، با بیان اینکه مطالعاتی در خصوص مکانیسم توسعۀ پاک تدوین شده است، افزود: سیستم‌های تصفیۀ پساب تکمیل و توسعۀ یافته اند، به گونه ای که سیستم‌های مدرن تصفیۀ پساب مانند واحدهای RO شرکت فولاد مبارکه به دنبال افزایش سهم بازچرخانی پساب‌های تصفیه‌شده در خطوط تولیدی است. در واقع این سیستم ها به منظور بازچرخانی و استفاده دوباره از پساب ها در واحدهای فرایندی با سرمایه گذاری حدود 400 میلیارد تومان در مدت چند سال اخیر اجرا شده است. این تصفیه خانه های صنعتی قادر هستند که پساب را به آب سالم برای سیستم های فرایندی تبدیل کنند، هرچند هزینه های تصفیه پساب افزایش یافته، اما از آنجایی که به میزان استفاده پساب از آب برداشتی از رودخانه را کاهش داده ایم، اقدامی موثر است.
او با بیان در حال حاضر تمامی پساب‌های شرکت تصفیه می‌شود و در بخش کشاورزی و آبیاری فضای سبز موجود در شرکت استفاده می‌شود،گفت: فولاد مبارکه اثرات زیست‌محیطی تولید فولاد در منطقه را با کمک تیم های دانشگاهی و سازمان محیط‌زیست مورد ارزیابی مستمر قرار داده است؛ هرچند محصولات فــــــــــولادی ازجمله معدود محصولاتی است که ۱۰۰ درصد امکان بازیافت دارد. بر همین مبنا، زیرساخت‌های کنترل آلاینده‌ها، تصفیه پساب‌ها و مدیریت پسماند در نظر گرفته شده است و این شرکت در یک مرحله با توسعۀ تصفیه‌خانه‌های خود توانست ۲۰ درصد از پساب تصفیه‌شده را به ابتدای خط بازگرداند؛ ضمن اینکه با تکمیل و راه‌اندازی سیستم‌های اسمز معکوس قادر خواهد بود در این راه گام‌های مهم‌تری بردارد.
وی با بیان اینکه این شرکت فرایندهای فرآوری و فروش ضایعات را دنبال می‌کند تا بتواند از فراوری سرباره، محصول جانبی با ارزش‌افزوده ایجاد کند.، اظهار کرد: فراوری ضایعات و استفادۀ مجدد از آن‌ها به‌جای مواد طبیعی و خام در سیکل تولید، در کاهش مصرف منابع طبیعی.در حال حاضر انجام می شود و چندین شرکت در راستای فراوری و تبدیل ضایعات به یک ماده با ارزش با شرکت فولاد مبارکه همکاری می‌کنند.
دو روش بهینه‌سازی مصرف آب در فولاد
فولاد مبارکه فعالیت‌های بسیار خوبی در عرصۀ کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی به‌خصوص آلودگی هوا، صرفه‌جویی در مصرف آب و بازچرخانی آب بر اساس استانداردهای زیست‌محیطی، توسعۀ فضای سبز و استفاده از آب تصفیه‌شده برای فضای سبز انجام داده که این موارد در سایر صنایع مشابه کمتر موردتوجه قرار گرفته است.
معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه شرکت فولاد مبارکه در دو سال اخیر در زمینه بهینه‌سازی مصرف آب اقدامات مؤثری را انجام داده است، گفت: این شرکت با استفاده از سیستم پساب شهری توانسته 35 درصد از مصرف آب شهری کاهش دهد که در راستای اقدامات مورد توجه کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی است.
فتحعلی محمدزاده با تأکید بر اینکه بهینه‌سازی در مصرف آب از دو طریق انجام می‌شود، افزود: در برخی از شرکت‌ها با ایجاد سیستم تصفیه آب میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی را کاهش داده‌اند و از طرف دیگر با ارتقای تجهیزات و فناوری میزان مصرف آب در فرایند تولید را کاهش داده‌اند که هر یک از این دو روش خروجی مثبتی برای صنایع دارد.