به گواه ناظران، بازار فولاد کشور طی سال‌های اخیر از دو جنبه تحت فشار بوده است. از یک‌سو رکود داخلی بازار فولاد را تحت تاثیر قرار داده و کماکان به‌عنوان یک عامل بازدارنده به حساب می‌آید و از سوی دیگر نوسانات به وجود آمده در بازار جهانی فولاد این بازار را تحت تاثیر قرار داده است. در میان این بحبوبه اما شرکت فولاد مبارکه با تولید نیمی از فولاد کشور توانسته نام فولاد ایران را در بازارهای بین‌المللی به‌ویژه حوزه‌های اروپا، آمریکا، شرق آسیا و خاورمیانه مطرح و برند خود را در بازارهای مذکور تثبیت کند. این شرکت در شرایط سخت رقابتی و با وجود تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های گذشته توانسته ضمن حفظ کمیت و کیفیت محصولات تولیدی خود و تامین بخش عمده نیاز بازار داخلی، روند حضور خود در بازارهای جهانی را تداوم بخشد. متن پیش رو بخشی از گفت وگوی هفته نامه "تجارت فردا" با حمیدرضا عظیمیان، مدیرعامل فولاد مبارکه است که حال و آینده صنعت فولاد مورد بررسی قرار می دهد؛
اقتصاد ایران از اوایل سال 97 با شوک‌های ارزی روبه‌رو شد. این موضوع چالش‌های بسیاری برای صنایع کشور از جمله صنعت فولاد به وجود آورد که اثرات آن در کلیت فضای حاکم بر کشور نیز نمود پیدا کرد. طی این مدت وضعیت فولاد مبارکه چگونه بود؟
مهم‌ترین آسیبی که اقتصاد ایران را تهدید می‌کند، بی‌ثباتی و عدم امکان پیش‌بینی آینده است. برای فعال اقتصادی رشد یا کاهش قیمت دلار اولویت نخست نیست. مساله اول پیش‌بینی‌پذیری است. صنایع بزرگی مانند فولاد مبارکه نیازمند ترسیم افق‌های مشخص برای اجرای طرح‌های توسعه نیز هستند. به‌خصوص باید دقت داشت که صنایع عظیمی مانند فولاد باید برنامه‌های توسعه‌ای خودشان را با دقت خاصی طراحی کنند؛ چراکه یک اشتباه محاسباتی ناچیز می‌تواند، اثرات زیادی در هزینه‌ها و امکان توسعه بگذارد. بر همین اساس همان‌قدر که این مجموعه بزرگ است، نگرانی‌های زیادی هم دارد. البته خوشبختانه فولاد مبارکه در دسته مجموعه‌های باثبات و کارآمد کشور قرار می‌گیرد که تلاش می‌کند از اثرات تحولات منفی اقتصادی، کمترین آسیب را ببیند. رمز موفقیت فولاد مبارکه این است که به تخصص و بهره‌وری احترام گذاشته است و به همین دلیل هم تا حدود قابل توجهی شوک‌های اقتصادی را با آسایش بیشتری پشت سر می‌گذارد. هدف مهم مجموعه فولاد مبارکه این است که اولاً منافع سهامداران حفظ و ارزش مجموعه ارتقا یابد. ثانیاً فولاد مبارکه تنها یک کارخانه صنعتی نیست که به ردیف‌های سود و زیان توجه کند. این مجموعه در قبال توسعه ملی کشور هم تعهداتی دارد که باید به آنها توجه شود و اینکه به صورت بسیار مشخصی اقتصاد استانی مانند اصفهان و بخش مهمی از وضعیت اجتماعی استان وابسته به فولاد مبارکه است. طی نیم سال گذشته نهایت تلاش صورت گرفته که فولاد مبارکه همچنان قدرتمند پیش برود.
فولاد مبارکه اکنون در اقتصاد ایران چه نقشی ایفا می‌کند؟
از نظر میزان تولید، بازدهی، نیروی انسانی، ارزش‌آوری و نقش در تولید ناخالص ملی، صنعت فولاد و به طور خاص فولاد مبارکه نقش بی‌بدیلی در اقتصاد ایران بازی می‌کنند و حتی می‌توان بیان داشت که از نظر این شاخص‌ها مجموعه فولاد مبارکه در خاورمیانه هم کم‌نظیر است. صنعت فولاد به شدت نسبت به سیاستگذاری‌های کلان کشورها حساس است. گزارشی که از طرف انجمن جهانی فولاد منتشر شده نشان می‌دهد، تولید فولاد خام ایران در نوامبر سال ۲۰۱۸ به نسبت مدت مشابه سال قبل دو درصد بیشتر شده است. این اطلاعات با آمارهای داخلی هم همگن است و باید بگویم که این دستاورد بزرگی است که دقیقاً در دوران سخت اقتصاد داخلی، صنایع فولادی و فولاد مبارکه موفق به رشد تولید شده‌اند. البته میزان تولید جهانی فولاد هم طی همین مدت 5 /8 درصد بیشتر شده است. پیش‌بینی می‌شود در سال جاری میلادی هم به طور متوسط تولید فولاد خام هفت درصد رشد داشته باشد. چین، ژاپن و کره جنوبی در شرق آسیا در حال رقابتی سخت در میزان تولید هستند و در اروپا هم بیشتر کشورهای صاحب صنعت فولاد مانند ایتالیا و اوکراین رشد تولید داشته‌اند. صرف‌نظر از تحولات داخلی پیش‌بینی می‌کنیم که طی سال جاری میلادی وضعیت تولید فولاد در کشور رضایت‌بخش باشد و فولاد مبارکه هم طبق پیش‌بینی‌ها مسیر رشد را طی کند.
وضعیت صادرات فولاد مبارکه اکنون چگونه است؟
فولاد مبارکه در شرایط سخت رقابتی و با وجود تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های گذشته توانسته در بالاترین سطح ممکن و تامین بخش عمده نیاز بازار داخلی روند حضور خود در بازارهای جهانی را تداوم بخشد. به طوری که در سال 1392 حدود یک میلیون تن، سال 1393 حدود 5 /1 میلیون تن، سال 1394 حدود 8 /1 میلیون تن، سال 1395 حدود 5 /1 میلیون تن، سال 1396 حدود 3 /1 میلیون تن و در شش‌ماهه نخست سال 1397 حدود 700 هزار تن محصولات خود را صادر کند و بازارهای مهمی را در اروپا، جنوب شرق آسیا، منطقه خاورمیانه و کشورهای جنوب خلیج‌فارس به تسخیر درآورد. همچنین در مجموع پنج سال گذشته حدود 1 /1 میلیون تن تختال، پنج میلیون تن محصولات گرم، 350 هزار تن محصولات سرد و حدود 100 هزار تن گالوانیزه به حدود 40 کشور در اقصی نقاط دنیا توسط فولاد مبارکه صادر شد. این موفقیت‌ها در بازارهای جهانی مرهون کیفیت بالای محصولات، رعایت استانداردهای بین‌المللی، توجه ویژه به اصول مشتری‌مداری و تولید بر اساس نیاز مشتریانی بوده است که بیش از 60 درصد آنها مصرف‌کنندگان نهایی و تولیدکنندگان بخش پایین‌دستی هستند.
آیا با وجود وضعیت حاکم بر اقتصاد ایران همچنان به رشد و توسعه فولاد مبارکه امیدوار هستید؟
برای اظهارنظر در مورد آینده کشور، به ابعاد و اندازه اقتصاد ایران توجه کنید. ما اقتصاد هجدهم جهان هستیم. از منظر تولید ناخالص داخلی در منطقه خاورمیانه سوم شده‌ایم. اقتصاد ایران همچنان صادرکننده مهم نفت و گاز است. برق به سهولت در کشور تولید می‌شود. معادن غنی وجود دارد. شبکه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای کشور هم توسعه یافته و هم اینکه فعال باقی مانده است. همزمان نیروی کار متخصص و ارزان در کشور فعال است و سال به سال هم بر تعداد آنها افزوده می‌شود. بنابراین اینکه تبلیغات القا کند که اقتصادی با این ابعاد زمین‌گیر شده یا زمین می‌خورد، ساخته ذهن غیرمتخصص است. رشد قیمت‌ها در بازار اتفاق افتاده و میزان پس‌اندازها تحلیل رفته است. در بخش صنعتی، برخی از صنایع کشور برای تامین مواد اولیه مشکل دارند و برخی دیگر هم دچار بحران تامین سرمایه هستند. همه این گزاره‌ها را تایید می‌کنم ولی در همین موقعیت هم باید دقت داشت که کمبود کالایی در بازار وجود ندارد و صنایع مولد و موثری مانند فولاد به هر روشی در حال کار و افزایش میزان تولید هستند.
نگاه شما به آینده امیدوارانه است. آیا فکر می‌کنید که این نگاه واقع‌بینانه باشد؟
در صنعت یک اصل مهم وجود دارد. اینکه به تخصص و تجربه اعتماد کنیم. اساساً فولاد مبارکه محصول پذیرش این دو اصل است. امروز نیازی نیست که به دنبال معجزه یا طراحی الگوهای عجیب و پیچیده باشیم. سند اقتصاد مقاومتی، برنامه‌های توسعه‌ای و اصل ۴۴ قانون اساسی مسیری را مشخص کرده‌اند که بر مبنای آنها امکان حرکت در خط رو به پیشرفت وجود دارد. توجه داشته باشید که همین تحریم‌ها می‌تواند فرصت باشد به طوری که در این موقعیت است که سیاستگذار به توان بخش خصوصی و متخصص داخلی اعتماد می‌کند و اساساً چاره‌ای هم به غیر از این اعتماد ندارد. بنابراین دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم چنین مسیری را طی کنیم. پیش‌شرط هم این است که بپذیریم که یاد بگیریم و اجرا کنیم.
از دیدگاه شما سال ۹۷ برای فولاد با کارنامه مثبت به پایان می‌رسد؟
نهایت تلاش ما این است که چنین باشد و آمارها هم نشان می‌دهند که وضعیت مطلوبی داریم. واقعیت این است که در حال حاضر تمرکز ما بر این اصل است که زمینه‌های توسعه کیفی و کمی مجموعه فراهم شود. تنها حفظ همین موقعیت دغدغه ما نیست. فولاد مبارکه مجموعه‌ای بلندپرواز و واقع‌بین است و قطعاً در پایان سال هم گزارش مطلوبی خواهیم داشت و مهم‌تر اینکه چشم‌انداز هم مثبت خواهد بود.