هشتمین هـمایش چشم انداز صنعت فولاد ایران با نگاهی به بازار فولاد، با حضور دکتر شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت، دکتر کرباسیان رئیس هیئت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، دکتر سرقینی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، دکتر بهرام سبحانی مدیرعامل فولاد مبارکه، جمعی از اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و کارشناسان صنایع معدنی در مرکز همایشهای بین المللی صداوسیما برگزار شد.
به گزارش خبرنگار فولاد در روز نخست این همایش دوروزه، دکتر بهرام سبحانی مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان طی سخنانی و در چند محور اساسی، موضوعات ظرفیت تولید فولاد کشور، لزوم برنامه ریزی مناسب برای افزایش مصرف سرانۀ فولاد و شناسایی بازارهای هدف برای صادرات ۲۰میلیون تن فولاد در کشور تا افق سال ۱۴۰۴، نقش تکنولوژیهای کارآمد در کمیت و کیفیت تولید فولاد، اهمیت ظرفیت بهینه، بهره وری مواد، انرژی و نیروی انسانی و نقش مکان یابی مناسب پروژه‌ها در دستیابی به تولید ۵۵میلیون تن فولاد را تشریح کرد.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت مواد اولیه در تولید فولاد گفت: طبق برآوردهای به عمل آمده در حال حاضر بیش از یک میلیارد تن آهن قراضه در جهان موجود است و از آنجا که استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی نسبت به روش کورۀ بلند از نظر زیست محیطی سالم‌تر است و تولیدکنندگان رغبت بیشتری به استفاده از کوره های قوس الکتریکی نشان می دهند، تقاضا برای سنگ آهن به مرور کاهش می یابد. این در حالی است که طبق نظر تحلیل گران این حوزه، قیمت سنگ آهن به تناسب قیمت فولاد، افزایش نخواهد یافت.
مدیرعامل فولادمبارکه در بخش بعدی سخنان خود با اشاره به جایگاه صنعت فولاد ایران گفت: بر اساس ارزیابی مؤسسۀ جهانی ورلد استیل، جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر تولید ۲۱میلیون و ۷۰۰هزار تن فولاد را به خود اختصاص داده است که اگر تولید ۵۵میلیون تن فولاد که در سند چشم انداز افق ۱۴۰۴ پیش بینی شده است، محقق شود، می تواند جایگاه خود را تا رتبۀ هفتم ارتقا دهد.
دکتر سبحانی در ادامه به میزان مصرف سرانۀ فولاد کشورهای مختلف در جهان اشاره کرد و با تأکید بر اینکه در حال حاضر مصرف سرانۀ فولاد در کشور ما حدود ۲۳۰ کیلوگرم است گفت: این رقم در کشور اسپانیا حدود ۲۷۳، لهستان ۳۴۰ و میانگین جهانی ۲۰۸ کیلوگرم است که با این حساب سرانۀ مصرف ما از میانگین مصرف جهانی قدری بیشتر است؛ اما در مقایسه با کشورهای پیشرفته صنعتی از جمله آلمان و کرۀ جنوبی کم است.
وی در ادامۀ سخنان خود با اشاره به چالش‌های پیش روی صنعت فولاد کشور گفت: با فرض اینکه اهداف سند چشم انداز و ایجاد ظرفیت و تولید ۵۵میلیون تن فولاد محقق شود و جمعیت کشور نیز به ۹۰میلیون نفر افزایش یابد، با حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تن مازاد فولاد مواجه می شویم که راهی جز صادرات آن نخواهیم داشت.
دکتر سبحانی در ادامه با اشاره به چالش‌های موجود در راه صادرات و با تأکید بر اینکه صادرات فرهنگ و راهکارهای خاص خود را دارد، تصریح کرد کارخانه‌های پایین دستی فولاد، معمولاً از چهار ماه قبل، محصول موردنیاز خود را سفارش می دهند؛ از این رو مهمترین بحث در حوزۀ صادرات محصولات فولادی، برنامه ریزی برای صادرات و بازاریابی مناسب است. باید به خاطر داشته باشیم نمی توان یکشبه به بازارهای صادراتی مناسب دست یافت؛ بنابراین برای حفظ این بازارها نیز هنگام رشد یا رکود مصرف داخلی باید برنامۀ مدونی داشته باشیم تا بازارهای صادراتی که با مشقت زیاد به دست آمده است، تحت الشعاع قرار نگیرد.
اینکه در چه جاهایی از کشور و با چه تکنولوژی جهت ایجاد صنعت فولاد اقدام نماییم، بخش دیگری از سخنان مدیرعامل گروه فولاد مبارکه بود.
وی در این زمینه گفت: برای صادرات مهم است که بدانیم باید از چه تکنولوژی استفاده کنیم تا بتوانیم محصول موردنیاز بازارهای دنیا را تأمین کنیم. باید بدانیم که می خواهیم چه محصولی با چه کیفیتی و با چه هزینه و قیمت تمام شده‌ای تولید کنیم.
دکتر سبحانی از ایجاد ظرفیت بهینه نیز به عنوان یکی دیگر از چالش‌های پیش روی صنعت فولاد و صادرات آن یاد و اضافه کرد: وقتی قرار شد محصول صادراتی تولید کنیم باید این محصول با هزینه‌های رقابتی تولید شود که قطعاً نمی توان با واحدهای کوچک زیر یک میلیون تن به ارزش افزوده مناسب دست یافت. به خاطر داشته باشیم فقط در واحدهای بزرگ که زنجیرۀ تولید در آنها کامل است، می توان به تولید رقابتی دست یافت. در غیر این صورت هریک از زنجیره‌ها به دنبال سود خود خواهند بود و به طور قطع پس از گذشت مدت زمان کوتاهی واحدهای کوچک و با بازدهی کم تعطیل خواهند شد.
وی با تأکید بر اهمیت نقش بهره‌وری در صنعت فولاد سخنان خود را اینگونه ادامه داد: موضوع بهره وری در صنعت در همۀ موارد ازجمله بهره‌وری در مواد اولیه باید در نظر گرفته شود، باید مشخص باشد که با ورود چه میزان مواد اولیه به کارخانه می‌خواهیم به چه میزان تولید برسیم و در این فرایند تمامی راه های هدر رفت را کنترل و پایش کنیم. همچنین در همین خصوص باید بدانیم که در بخش بهره وری نیروی انسانی نیز چه تمهیداتی باید در نظر داشته باشیم. باید از وضعیت رقبای جهانی خود در این خصوص و همچنین میزان مصرف انرژی به ازای هر تن تولید باخبر باشیم. در غیر این صورت عملکرد موفقیت آمیزی در تولید داخلی و صادرات نخواهیم داشت.
دکتر سبحانی موضوع کاهش هزینه ها در حمل مواد اولیه و محصول را مهم دانست و گفت: همان‌گونه که اشاره شد اگر هنگام احداث کارخانه‌های فولاد به جانمایی کارخانه، تکنولوژی آن، و کامل بودن زنجیرۀ تولید آن واحد تولیدی توجه داشته باشیم، برای کاهش هزینه‌های حمل ونقل نیز گام بلندی برداشته‌ایم؛ چراکه پراکندگی زنجیرۀ فولاد همواره هزینه‌های ناخواسته زیادی را به واحد تولید تحمیل می کند. به طور قطع در زنجیرۀ حمل اگر قرار باشد مواد اولیه از معدن برای تولید گندله، آهن اسفنجی، فولاد خام، انجام عملیات نورد و تبدیل ورق نورد شده به سایر محصولات فولادی هربار به کارخانه‌ای حمل شود، تولید اقتصادی و رقابت با بازارهای جهانی امکان‌پذیر نخواهد بود؛ از این رو اجرای طرحهای توسعه و احداث کارخانه های فولاد در کنار هم و به ویژه در کنار بنادر توجیه اقتصادی دارد.
مدیرعامل گروه فولاد مبارکه در بخش پایانی سخنان خود تصریح کرد: عمده ترین مشکلات فراروی صنعت فولاد کشور ما چیزی غیر از موارد مذکور نیست؛ چنانچه در طرحهای توسعۀ آتی این موارد لحاظ گردد، با تصمیمات صحیح می توان فرصتهای ارزشمندی در صنعت فولاد کشور به وجود آورد و در این حالت است که تولید ۵۵میلیون تن فولاد عملیاتی خواهد بود و می تواند برای کشور بازده و توجیه اقتصادی داشته باشد.