اقتصاد بازار: باوجود تولیدکنندگان مختلف فولادی در کشور تعیین میزان تعرفه وارادت می‌تواند امری اساسی برای این صنعت به شمار رود. البته تعیین میزان تعرفه طی دو سال گذشته همراه با نوسان‌های مختلفی بوده که کاهش یا افزایش آن همواره برخی از اصناف را در این صنعت با ضرر و برخی دیگر را بهره‌مند کرده است. باوجود اینکه تعرفه فولاد ابتدای سال‌جاری با افزایش همراه بود، اما این‌بار خبر از کاهش آن در راه است. در این‌باره جعفر سرقینی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: براساس تصمیمات اتخاذ شده در وزارتخانه و برای ایجاد تعادل در بازار داخلی ورق فولادی، نرخ تعرفه ورق‌های فولادی از ۲۰درصد فعلی به۱۰درصد کاهش خواهد یافت. البته سرقینی یکی از دلایل کاهش تعرفه ورق را برطرف شدن مشکل دامپینگ چین عنوان کرد. تصمیمی که برخی تولیدکنندگان دولتی با آن مخالف و برخی تولیدکنندگان خصوصی با آن موافق هستند.
موافقت دولت با کاهش تعرفه ورق های فولادی
پس از گذشت حدود یک سال به نظر می¬رسد که دولت تصمیم گرفته تا اقدام به کاهش تعرفه واردات فولاد کند. در این راستا در تازه ترین تصمیم، دولت با اصلاح برخی از اقلام تعرفه¬ای محصولات فولادی موافقت کرده است. براین اساس، در نامه¬ای که محمدرضا نعمت¬زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت به اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس¬جمهور در تاریخ ۲۸ آذر ۹۵ نوشته شده، آمده است: احتراماً به استحضار می رساند تعرفه های فولاد در سال های ۹۴ و ۹۵ به دلیل کاهش شدید قیمت های جهانی و سرازیرشدن فولاد از سایر کشورها به ویژه از کشور چین و پاره ای از کشورهای CIS بنا به صلاح دید دولت افزایش داده شد.
به دلیل افزایش تقاضا و عدم امکان تأمین کامل نیازمندی داخل در برخی از محصولات فولادی از محل تولیدات داخلی و از طرف دیگر بهبود قیمت های جهانی در چندماه اخیر، درخواست هایی از سوی مصرف کنندگان مبنی بر ضرورت کاهش تعرفه ها یا تأمین کسری برای واحدهای تولیدی با تعرفه کمتر واصل شده است که پس از بررسی های لازم و به منظور جلوگیری از افزایش قیمت های محصولات نهایی و نیز پرهیز از کاهش تولید محصولات پائین دستی، خواهشمند است تغییرات لازم برابر پیشنهاد با قید فوریت در هیئت وزیران مطرح و نتیجه امر ابلاغ شود. توضیح اینکه موضوع هم اکنون در کمیسیون ماده یک در دست بررسی است که نتیجه امر متعاقباً تقدیم می شود. در این خصوص کمیسیون ماده یک پس از بررسی پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت با کاهش تعرفه محصولات ورق فولادی کمتر از ۳ میلی متر به ۱۰ درصد موافقت کرد.
تعرفه یک اهرم است
بیشتر تولیدکنندگان فولادی معتقدند که کاهش تعرفه فولاد در یک نگاه کلان به نفع آن ها نخواهد بود. در این‌باره عزیز قنواتی مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان معتقد است: به‌طور کلی یکی از ابزارهایی که دولت‌ها برای حمایت از تولید داخلی به عنوان یک اهرم به کار می‌گیرند، وضع تعرفه‌های مناسب برای واردات خواهد بود. البته قنواتی با اشاره به این موضوع که صنایع کشور به دلایل مختلف نتوانسته چندان خود را نوسازی کند، اظهار کرد: صنایع فولادی در کشور ما همچنان با فناوری قدیمی مشغول کار هستند، بنابراین با توجه به این شرایط، قیمت تمام‌شده کالا افزایش پیدا می‌کند. وی با توجه به این امر یادآور شد: بنابراین با توجه به قیمت تمام‌شده اگر بخواهیم با کالای خارجی رقابت کنیم این توانایی را نخواهیم داشت، چون کشورهای پیشرفته از فناوری روز برخوردار هستند و قیمت تمام‌شده آن پائین خواهد بود و به‌راحتی کالای خود را وارد کشور ما خواهند کرد.
مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان ادامه داد: با توجه به این موضوع، تعرفه می‌تواند به‌عنوان یک اهرم و حتی یک اهرم سیاسی به کار گرفته شود تا تولیدات داخلی در برابر محصولات خارجی و گاهی دامپینگ‌هایی که ایجاد می‌شود بتواند حمایت کند. برای مثال چین یا امریکا بر سر افزایش تعرفه در حال جنگ با یکدیگر هستند و امریکا برای حمایت از صنایع داخلی خود تعرفه‌های بالایی را وضع کرده است.
قنواتی با اشاره به اینکه افزایش تعرفه در سال۹۵ جان تازه‌ای به فولاد بخشید، عنوان کرد: وضع تعرفه و افزایش آن در سال‌جاری برای فولادسازی کشور همراه با رونق‌بخشی همراه بود. اما به‌واسطه فشارهایی که از سوی برخی عوامل یا گروه‌ها یا اصناف خاص اعمال شد، در حال حاضر شاهد کاهش تعرفه در فولاد هستیم. قنواتی با تأکید بر اهمیت تعرفه‌گذاری مناسب خاطرنشان کرد: در کل وضع تعرفه باید به گونه‌ای باشد که از تولیدکننده داخلی حمایت کند تا سبب نشود که آن ها نتوانند محصولات داخلی خود را در بازار به فروش نرسانند یا همراه با ضرر و زیان به فروش برسانند، چراکه با کاهش تعرفه واردات ارزان‌تر تمام خواهد شد.
تعرفه ابزارحمايت از صنعت و اشتغال
معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه، نیز با اشاره به اهمیت امنیت اقتصادی برای تمام دولت ها، معتقد است: اعمال بيشترين ميزان تعرفه‌ها از سوي کشورهايي در حال انجام است که عضو سازمان تجارت جهاني (WTO) هستند تا با وضع تعرفه بر روی واردات از صنایع و اشتغال داخلی خود حمایت کنند. محمود اکبری، تأکید کرد: جالب اينکه بسياري از کشورهاي حوزه خلیج‌فارس، پاکستان و ... که بعضاً خودشان فولاد توليد نمی‌کنند، روی واردات فولاد تعرفه‌هاي 12 تا 35 درصدی اعمال کرده‌اند و با این ابزار از اشتغال خود حمایت می‌کنند.
وی، حمایت‌های تعرفه‌ای را به عنوان ابزار مناسبی در دست دولت‌ها و برای حمايت از صنعت داخلي دانست و تأکید کرد: فراموش نکنيم که به ازاي هر يک ميليارد دلار واردات یک صدهزار شغل را در کشورمان از دست می‌دهیم. ازاین‌رودولت‌ها به‌عنوان متوليان تأمين منافع مردم خود، در حوزه‌های اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي واقف هستند که به چه ميزان اعمال تعرفه بر روی واردات می‌تواند بر حوزه‌های يادشده مؤثر باشد. بنابراين به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان دولت‌ها را به دليل اعمال تعرفه اشتباه بر روی واردات متهم کرد؛ کما اينکه در کشور ايران نیز چندين سال بر روی واردات فولاد هيچ تعرفه‌ای نبود و هيچ تولیدکننده‌ای هم درخواست اعمال تعرفه را نداشت. اما به خاطر داشته باشيم شرايط 2 تا 3 سال اخير به گونه‌ای رقم خورده است که همه دولت‌های جهان به این نتیجه رسیدند که با اعمال تعرفه مناسب از اقتصاد و اشتغال کشورهای خود حمایت جدی به عمل آورند که ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده است.
معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه، افزود: اگرامروز می‌بینیم که دولت محترم بحث کاهش میزان تعرفه‌ها را مطرح می‌کند به این دلیل است که دراین مقطع نیز بنا را برآن گذاشته که از تعرفه مناسب به شکل پویا استفاده کند یعنی در مقاطعی که لازم است در کوتاه‌ترین زمان و به شکل مناسب تعرفه‌ها را وضع و یا کم نماید؛ بنابراین این تفکر که دولت با وضع تعرفه اشتباه کرده است، غیرمنصفانه و غیر کارشناسی است. وضع تعرفه بر روی واردات فقط به میزان مصرف داخل کشورها بستگی ندارد بلکه در پاره‌ای ازمواقع به شرایط جهانی مربوط می‌شود.
به نظر می رسد اگر کاهش یا افزایش فولاد را به‌عنوان یک اهرم در نظر بگیریم باید به این نکته مهم واقف باشیم که تعرفه همانند یک شمشیر دولبه عمل خواهد کرد. کاهش یا افزایش نامعقول آن می تواند تولیدکنندگان داخلی را با ضرر و زیان همراه کند. از این‌رو هر گونه تغییری تعرفه ای باید با بررسی تمام جوانب و به نفع اکثریت تولیدکنندگان باشد.
به نقل از ماهنامه نوسان