به گزارش اقتصاد بازار، مدیرعامل فولاد مبارکه در نخستین رویداد بین‌المللی خصوصی‌سازی در اقتصاد ایران، فولاد مبارکه را الگوی موفق خصوصی‌سازی در کشور معرفی کرد. رویدادی که از ۳۱ اردیبهشت‌ماه تا ۳ خردادماه به مدت ۴ روز با حضور سران 3 قوه، رؤسای اتاق‌ها و وزرای مرتبط، نمایندگان مجلس و مهمانانی از کشورهای خارجی در مرکز همایش‌های سالن اجلاس سران برگزار شد و شرکت فولاد مبارکه نیز با حضور در آن و برپایی غرفه‌ای در نمایشگاه جانبی این رویداد، به معرفی توانمندی‌ها و دستاوردهای اقتصادی خود پرداخت. هدف از برگزاری این همایش، شناسایی چالش‌های واگذاری‌ها برای تهیه سند جامع خصوصی‌سازی است که می‌تواند به بهبود کیفیت دارایی‌های تجاری دولت منجر شود.
در نخستین رویداد بین‌المللی خصوصی‌سازی در اقتصاد ایران، عملکرد خصوصی‌سازی طی ۲۰ سال گذشته با حضور مجریان و دست‌اندرکاران خصوصی‌سازی در سطح وزرای مربوطه و شرکت‌های مادر تخصصی در حوزه‌های مختلف قوانین و روندهای اثرگذار بر واگذاری‌های دولت مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در کنار این همایش، ۱۵ نشست تخصصی برگزار شد که محمدیاسر طیب‌نیا مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه در نشست علمی «فرصت‌ها و چالش‌های بنگاه‌های دولتی» اظهار کرد: امروز با شرکت‌هایی روبه‌رو هستیم که تا حدی خصوصی شده‌اند و بهتر است ویژگی‌های این شرکت‌ها را بررسی کنیم و توصیه‌هایی برای این ساختار داشته باشیم.
چالش‌های پیش روی
شرکت‌های خصولتی
وی با بیان اینکه شرکت‌های خصولتی با چالش‌های زیادی ازجمله اسمی بودن مدیریت غیردولتی و وجود مدیریت دولتی روبه‌رو هستند، افزود: در این شرایط با نظام ناکارآمد نظارتی مواجهیم، به‌گونه‌ای که برخی از ساختارهای نظارتی دولتی که قبلا وجود داشته دیگر نیست، اما ساختارهای نظارتی جایگزین در برخی از قسمت‌ها دیده می‌شود. مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با بیان اینکه اغلب مجموعه‌های خصولتی نه خصوصی هستند و نه تخصصی، ابراز داشت: در این زمینه می‌توان به زیرمجموعه‌های وزارت رفاه ازجمله صندوق بازنشستگی، برخی از بانک‌ها و شرکت‌های شبه‌دولتی اشاره کرد. وی با اشاره به سیاست‌زدگی شرکت‌های شبه‌دولتی و ورود برخی افراد غیرمتخصص سیاسی به‌ویژه در هیئت‌مدیره این شرکت‌ها، ادامه داد: در این شرایط این شرکت‌ها با بلاتکلیفی‌هایی مواجه‌اند، چراکه کمتر از ۵۰ درصد از سهام آن‌ها در اختیار دولت است و این امر، این شرکت‌ها را در زمینه افزایش سرمایه و قوانینی مانند منع به‌کارگیری بازنشستگان دچار مشکل کرده است. طیب‌نیا با بیان اینکه سازمان‌های نظارتی در مواردی به شرکت‌های خصولتی ورود می‌کنند، تصریح کرد: هنوز مشخص نیست که این نهادها اجازه ورود به این شرکت‌ها را دارند یا خیر، اما آن‌ها اعتقاد دارند چون دولت سهم دارد، باید نهادهای نظارتی نیز ورود کنند.
مردمی‌سازی اقتصاد
وی گفت: در گذشته زنجیره‌ای در صنایعی مانند فولاد بوده که توسط دولت نظام‌مند شده بوده، اما در خصوصی‌سازی این زنجیره پاره شده است. از سوی دیگر، فولاد سهام‌هایی در حوزه سهام عدالت داشته که در زمینه توزیع این سود نیز با چالش‌هایی روبه‌رو هستیم. مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه در ادامه در خصوص ضرورت خصوصی‌سازی اظهار داشت: مردمی‌سازی اقتصاد در اجرای این طرح یکی از اصلی‌ترین اهداف بود که هنوز محقق نشده و باید در این زمینه مالکیت آحاد جامعه را در نظر بگیریم. وی با اشاره به ضرورت کنترل اهداف خصوصی‌سازی در واگذاری‌ها گفت: در این زمینه مواردی مانند ارتقای بهره‌وری و رشد سرمایه‌گذاری باید رعایت شود.
لزوم تشکیل کنسرسیوم‌های تخصصی
طیب‌نیا گفت: امکان تجمیع توانمندی‌ها باید در خصوصی‌سازی‌ها مورد توجه باشد. در این زمینه ساختار‌هایی داریم که علی‌رغم واگذاری همچنان به دست دولتی‌ها اداره می‌شوند و این امر باید اصلاح شود. وی افزود: در این شرایط، بنگاه‌های اقتصادی به دست افراد غیرمتخصص اداره می‌شود. این شرایط باید اصلاح شود و برای این کار باید کنسرسیوم‌های تخصصی تشکیل دهیم و مدیریت آن را به افراد متخصص بسپاریم. مدیرعامل فولاد مبارکه با بیان اینکه خوشبختانه در صنایع فولادی مدیریت همواره به دست افراد متخصص بوده است، گفت: این مجموعه‌ها توانستند خودشان را حفظ کنند که منجر به شفافیت و ثبات در فعالیت بنگاه‌ها شده است.
ضرورت ترویج فرهنگ خصوصی‌سازی
وی ترویج فرهنگ خصوصی‌سازی را در کشور ضروری دانست و ابراز داشت: تا وقتی فرهنگ خصوصی‌سازی را در کشور ایجاد نکنیم موفق نخواهیم بود؛ تا وقتی تولید ثروت ارزش نباشد و سرمایه‌دار در منظر عموم، پلید و منفور است و تا وقتی نگاه مثبت به شرکت موفق وجود ندارد، در خصوصی‌سازی موفق نخواهیم شد. طیب‌نیا گفت: در این شرایط بخش‌هایی که به معنای واقعی خصوصی هستند، هیچ‌کدام جرئت اعلام میزان دارایی و اموال و شفاف‌سازی را ندارند. این در حالی است که در دنیا این موضوعات کاملا شفاف است و با استفاده از این ابزار برند شرکت‌ها توسعه می‌یابد. وی با بیان اینکه در ایران یک برند برای بزرگ شدن مدام در حال استفاده از عناوین مختلف است، گفت: به همین دلیل است که ما برند ویژه در بازارهای جهانی نداریم. این در حالی است که برندهای موفق در جهان درآمدی بیشتر از درآمد کل کشور ما دارند.
فولاد مبارکه الگوی موفق خصوصی‌سازی
مدیرعامل فولاد مبارکه با بیان اینکه بخش خصوصی نیز باید متعهد به توسعه سرمایه‌گذاری و حفظ و توسعه اشتغال باشد، گفت: ما اگر بخواهیم موفق باشیم، باید الگوهای موفق خصوصی‌سازی را ارزیابی و دلایل موفقیت آن‌ها را احصا کنیم و مورد استفاده قرار دهیم. از سوی دیگر الگوهای ناموفق را ارزیابی کنیم تا از تکرار آن خودداری شود. این در حالی است که ما شاهد تکرار اشتباهات خصوصی‌سازی در کشور هستیم. وی افزود: این امر در دولت‌های مختلف از دولت هشتم تاکنون وجود داشته و همواره این اشتباهات تکرار شده است؛ برای مثال واگذاری برای رد دیون امری اشتباه است که تکرار می‌شود. طیب‌نیا با بیان اینکه الگوهای موفق در خصوصی‌سازی کشور ازجمله گروه مپنا و فولاد مبارکه هستند، ادامه داد: یکی از دلایل موفقیت این دو صنعت الگوبرداری از الگوهای موفق جهانی بوده است که یا از ابتدا و یا در حین واگذاری مورد توجه قرار گرفته است، ضمن اینکه ظرفیت‌ها و محدودیت‌های بومی را در این برنامه لحاظ کرده‌اند.
رمز پیروزی شرکت‌های موفق
وی با بیان اینکه شرکت‌های موفق خصوصی‌سازی دارای تیم‌های مدیریتی قوی و بدون حاشیه از نظر تغییرات سیاسی دولت‌ها بوده‌اند، اضافه کرد: باید توجه داشت با وجود اینکه مدیران عامل این شرکت‌ها تغییر کرده‌اند، بدنه اجرایی پایدار بوده است و این بیانگر وجود نظام مدیریتی پایدار است. مدیرعامل فولاد مبارکه تصریح کرد: شرکت‌های موفق در عرصه واگذاری همواره یکپارچگی را در ساختارهایشان حتی در توسعه نیز حفظ کرده‌اند و این امر منجر به حفظ بهره‌وری و سودآوری در شرکت شده است که اقبال خوبی نسبت به سهام این شرکت‌ها وجود دارد.
ضرورت استفاده از الگوهای بومی موفق
وی گفت: نگاه توسعه‌ای در بنگاه‌های اقتصادی موفق در زمینه خصوصی‌سازی همواره وجود داشته است. این نگاه فراملی بوده و حتی در اوج تحریم‌ها، پروژه‌هایی فراتر از مرزها داشته‌اند که این امر به‌واسطه ساختارهای مستحکم و مدیریت دانش موجود در این شرکت‌ها بوده است. طیب‌نیا گفت: شرکت‌های موفق در خصوصی‌سازی، بومی‌سازی بیش از ۹۰ درصد را در تحریم‌ها داشته‌اند و باید از این الگوهای بومی موفق برای ادامه خصوصی‌سازی استفاده شود. همچنین کنسرسیوم‌های تخصصی باید برای خصوصی‌سازی ایجاد شود و متخصصان این امر را مدیریت کنند.