محمدکاظم صباغی هرندی مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبر سیمای استان اصفهان که با موضوع طرح‌های کاهش مصرف آب در فولاد مبارکه به صورت زنده پخش گردید، اظهار کرد: فولاد مبارکه در سال ۱۳۷۱ با مجوز برداشت آب به میزان هزار و ۲۶۰ لیتر بر ثانیه به ازای تولید سالیانه ۲.۴ میلیون تن فولاد خام راه‌اندازی شد. وی افزود: پس از راه‌اندازی فولاد مبارکه، تکمیل طرح‌های توسعه، افزایش تولید و اجرای پروژه‌های کاهش و بهینه‌سازی مصرف آب در سال ۹۹، برداشت آب از رودخانه به ازای تولید ۷ میلیون تن فولاد خام به ۶۵۰ لیتر بر ثانیه رسید؛ این بدان معناست که با ۳ برابر شدن تولید در شرکت فولاد مبارکه از زمان راه‌اندازی تاکنون، میزان برداشت آب از رودخانه زاینده‌رود نصف شده است.
شاخصی برای مقایسه مصرف آب
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: شاخصی برای مقایسه مصرف آب در کارخانجات فولادی تعریف شده که این شاخص، میزان مصرف آب خام به ازای هر تن تولید در یک سال را مشخص می‌کند؛ این شاخص در سال گذشته ۲.۹ مترمکعب آب بوده، یعنی در سال گذشته به ازای هر تن تولید فولاد، ۲.۹ متر مکعب آب در فولاد مبارکه مصرف شده است؛ با اجرای پروژه‌های کاهش و بهینه‌سازی مصرف آب، فولاد مبارکه جزو شرکت‌های برتر دنیا در صرفه‌جویی مصرف آب قرار گرفته است. وی اذعان داشت: پروژه‌های مختلفی برای بهینه‌سازی مصرف آب در فولاد مبارکه انجام شده و با توجه به میزان برداشت آب از رودخانه، پیش‌بینی می‌شود که این میزان تا پایان سال جاری به ۴۲۸ لیتر بر ثانیه برسد که در مقایسه با سال گذشته، ۳۶ درصد از میزان برداشت فولاد مبارکه از آب رودخانه کاهش یافته و میزان مصرف آب خام به ازای هر تن تولید به ۲.۲ متر مکعب رسیده است؛ در حال حاضر فولاد مبارکه جزو بهترین کارخانجات فولادسازی به لحاظ مصرف بهینه آب در جهان است.
صباغی تأکید کرد: برداشت آب فولاد مبارکه از رودخانه زاینده‌رود در سال جاری به میزان ۴۲۸ لیتر بر ثانیه بوده که این عدد معادل ۱.۵ درصد از حوضه آبریز زاینده‌رود است، به عبارت دیگر فولاد مبارکه در سال جاری کمتر از ۱.۵ درصد از آب این حوضه را برداشت کرده که با تداوم پروژه‌های کاهش مصرف آب در سال آینده این عدد به کمتر از یک درصد خواهد رسید. وی بیان داشت: هدف اصلی فولاد مبارکه از زمان بهره‌برداری و راه‌اندازی تاکنون، کاهش وابستگی به آب رودخانه زاینده‌رود بوده که در این راستا پروژه‌های متعددی تعریف و اجرا کرده و یکی از این پروژه‌ها که از سال ۹۲ با سرمایه‌گذاری ۶۵۰ میلیارد تومانی آغاز شد، پروژه جمع‌آوری پساب شهرهای اطراف فولاد مبارکه بود که در این راستا در برخی از شهرها تصفیه‌خانه‌هایی ایجاد و آن‌ها را توسعه داد.
میزان پساب مصرفی فولاد مبارکه
صباغی هرندی بیان کرد: از سال ۹۴ تا ۹۶ یک میلیون متر مکعب پساب وارد فولاد مبارکه شده و در سال ۹۹ این مقدار به ۳.۵ میلیون متر مکعب و در سال جاری نیز به ۸.۵ میلیون متر مکعب خواهد رسید؛ با تکمیل تصفیه‌خانه‌هایی مستقر در شهرهای اطراف فولاد مبارکه و اضافه شدن تعداد دیگری از شهرها به این پروژه، این میزان تا پایان سال ۱۴۰۴ به ۱۳.۵ میلیون متر مکعب آب خواهد رسید. وی با بیان این که آب ورودی به فولاد مبارکه در ۳ بخش مختلف تقسیم می‌شود، گفت: بخش قابل توجهی از آب ورودی به فولاد مبارکه جهت خنک‌کاری تجهیزات مصرف می‌شود؛ بخش دیگر مصرف مربوط به خنک‌کاری محصولات و ضایعات فولاد مبارکه است و البته بخشی جزئی از مصرف آب نیز به مصرف آب شرب این شرکت اختصاص می‌یابد.
بازچرخانی آب در فولاد مبارکه
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه ابراز کرد: یکی از دلایلی که فولاد مبارکه توانسته مصرف آب خود را به طرز قابل توجهی کاهش دهد، بازچرخانی آب است؛ فولاد مبارکه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که از ابتدای راه‌اندازی در کنار هریک از بخش‌های تصفیه‌خانه‌های محلی احداث شده تا آب مورد نیاز برای فرایند هر کدام از آن بخش‌ها در همان تصفیه‌خانه بازچرخانی شود و پساب هرکدام از آن‌ها به تصفیه‌خانه مرکزی منتقل شود. وی در ادامه اظهارداشت: پساب برخی از این تصفیه‌خانه‌ها در پروژه‌ای که اخیراً اجرا شده به بخش‌های دیگر فولاد مبارکه منتقل شده تا در این قسمت‌ها مصرف آب بهینه‌سازی شود. به طور مثال برای خنک‌کاری تجهیزات نیاز به آب با کیفیت بالا نیست و برای همین در نهایت خروجی همه تصفیه‌خانه‌های محلی به تصفیه‌خانه‌ای که پساب شهری به آن وارده شده منتقل می‌شود.
شیوه‌های نوین
برای جلوگیری از هدررفت آب
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه عنوان داشت: هدف اصلی فولاد مبارکه از ابتدای راه‌اندازی، کاهش و بهینه‌سازی مصرف انرژی در حوزه‌های مختلف آب، برق، گاز و سیالات بوده است؛ در بخش‌های مربوط به آب پروژه‌های زیادی تعریف و اجرا شده که به عنوان مثال پروژه نوسازی سیستم‌های انتقال و توزیع سیالات در فولاد مبارکه از سال ۸۸ با سرمایه‌گذاری ۶۰ میلیارد تومانی انجام شده که حدود ۵۰ کیلومتر از سیستم‌های انتقال و توزیع سیالات این شرکت طی اجرای این پروژه تعویض و اجرای این پروژه از هدررفت آب تا ۱۵ درصد جلوگیری کرده است. وی خاطرنشان کرد: یکی از دیگر اقدامات فولاد مبارکه در راستای بهینه‌سازی آب این است که این شرکت کانال‌هایی طراحی کرده تا آب‌های سطحی(که عمده آن آب باران است) را جمع‌آوری و هدایت می‌کند تا در مواقع بحران کمبود آب، از آن‌ها استفاده کند؛ فولاد مبارکه درصدد است تا با احداث نیروگاهی خورشیدی روی سطح این آب‌ها، تبخیر آب را کاهش و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید برق مورد نیاز را محقق کند.
صباغی هرندی با بیان این که بخش عمده مصرف آب در فرایند تولید شرکت فولاد مبارکه برای خنک‌کاری تجهیزات استفاده می‌شود، ابرازداشت: برای خنک‌کاری تجهیزات در این صنعت از برج‌های تَر(کولینگ‌تاور) استفاده می‌شود که با ۸ پروژه تعریف شده فولاد مبارکه تا پایان ۱۴۰۴، تمامی کولینگ‌تاورهای اصلی این شرکت به برج‌های هیبریدی تبدیل می‌شوند و با انجام این کار، مصرف آب در فرایند تولید به میزان ۷۰ درصد کاهش می‌یابد. وی در پایان اضافه کرد: با کاهش ۷۰ درصدی مصرف آب در فرایند تولید، چشم‌انداز فولاد مبارکه این است که علی‌رغم احداث نیروگاه هزار مگاواتی و اجرای پروژه نورد گرم ۲، وابستگی فرایند تولید خود به آب رودخانه زاینده‌رود را تا سال ۱۴۰۶ به صفر برساند و صرفاً برای مصرف آب شرب از این رودخانه برداشت داشته باشد.