قرار است امسال این طرح دیرینۀ ایران محقق شود؛ هدفی که از دهۀ۶۰ همواره دغدغه کشور بوده و به گواه متولیان، اگر همه‌چیز مطابق برنامه پیش برود، از ابتدای سال ۱۴۰۰ موقعیت بهتری برای صنعت نفت ایران و امنیت کشور ایجاد می‌کند. چرا این پروژه «استراتژیک‌ترین کار دولت» لقب گرفته است؟
پس از انقلاب اسلامی همواره دولت‌ها بر لزوم توسعۀ سواحل مکران تأکید کرده‌اند، اما متأسفانه این توجه صرفا روی کاغذ بوده و به بهانۀ ناتوانایی در جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و خصوصی برای تأمین مالی طرح‌ها و زیرساخت‌های لازم، اقدامی صورت نگرفته است. با تأکید مکرر مقام معظم رهبری بر فقرزدایی سواحل بلوچستان و کشف استعدادهای این مروارید پنهان، دولت مکلف شد تمام توان خود را به‌منظور توسعۀ مبتنی بر اقتصاد مقاومتی و با اولویت سواحل مکران در دستور کار قرار دهد. مجاورت منطقۀ مکران با آب‌های آزاد بین‌المللی در سرتاسر مرز جنوبی و همسایگی مستقیم با کشورهای پاکستان و افغانستان و به‌طور غیرمستقیم با کشورهای آسیای مرکزی (از طریق ترکمنستان)، این منطقه را به درگاهی مناسب برای دسترسی به دریاهای آزاد و تردد آسان‌تر کشتی‌های تجاری نسبت‌به تنگۀ هرمز و منطقۀ خلیج‌فارس بدل کرده است. دولت دوازدهم همسو با برنامۀ کلان توسعۀ سواحل مکران، یکی از مأموریت‌های یازده‌گانۀ اصلی وزارت نفت را توسعۀ سواحل مکران عنوان کرده است. احداث خط لوله گوره-جاسک بخشی از برنامۀ وزارت نفت برای عمل به مأموریت خود در خصوص توسعۀ سواحل مکران و محدودۀ بندر جاسک است. انتقال نفت خام از گوره به جاسک با بیش از دو میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی و متنوع‌سازی این روند و کاهش ریسک صادرات از تنگه هرمز را در پی دارد؛ ضمن این‌که سبب ایجاد اشتغال در منطقۀ مکران و توسعۀ پایدار می‌شود.
در سال جاری نیز که رهبر معظم انقلاب اسلامی آن را «جهش تولید» نامیده‌اند، اهمیت سرعت بخشیدن به اجرای این طرح بیش‌ازپیش نمایان شده است؛ به‌طوری‌که بارها مقامات عالی کشور، رئیس‌جمهوری محترم و وزیر نفت نیز طرح احداث خط لوله گوره-جاسک را مهم‌ترین اولویت وزارت نفت در سال ۹۹ دانسته‌اند. با اجرای این طرح، امکان انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام از گوره در استان بوشهر به منطقۀ جاسک در سواحل دریای عمان فراهم می‌شود و جاسک به‌عنوان دومین پایانۀ صادراتی نفت خام کشور اهمیت راهبردی می‌یابد.
اساسا پروژه خط لوله نفتی گوره به جاسک با دست یافتن به چه اهدافی روی ریل اجرایی قرار گرفت؟ آیا توسعه مناطق محروم مهم‌ترین بخش آن است؟
پروژۀ خط لولۀ نفتی گوره به جاسک گام بلندی است که می‌تواند با ایجاد توسعۀ پایدار، به محرومیت‌زدایی و افزایش سطح امنیت اجتماعی و رفاه مردم در منطقۀ جاسک و استان‌های هم‌جوار هرمزگان منجر شود. به‌منظور تعهد به مسئولیت‌های اجتماعی و کمک به توسعۀ ملی و منطقه‌ای و فقرزدایی از مناطق محروم کشور، از سوی وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکۀ اصفهان و اکسین که در پیشبرد و تأمین مواد اولیۀ این طرح نقش مؤثری ایفا می‌کنند، تصمیم گرفته شد شهرستان جاسک در فاصلۀ ۳۲۰ کیلومتری شرق بندرعباس در استان هرمزگان در نظر گرفته شود که دارای بندر چندمنظورۀ استراتژیک در نوار ساحلی دریای عمان است و با نزدیکی به آب‌های آزاد، امکان پهلوگیری کشتی‌های پهن‌پیکر و عظیم در آن وجود دارد؛ و بدین منظور پروژۀ خط لوله نفتی گوره به جاسک در دستور کار قرار گیرد و این منطقه به یکی از مراکز مهم انرژی و صنعتی ایران تبدیل شود. به‌این‌ترتیب در آینده‌ای نزدیک، بندر جاسک با اجرای پروژه‌های عظیم نفتی، امکان انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سنگین از مناطق نفت‌خیز، ذخیره‌سازی ۱۰ میلیون بشکه نفت خام و پهلوگیری کشتی‌های پهن‌پیکر با ظرفیت 2 میلیون تن را پیدا خواهد کرد. فعالیت‌ها و اقدامات به نحوی برنامه‌ریزی شده که بخش‌های اصلی این طرح تا پایان امسال به بهره‌برداری برسد و نفت خام به‌منظور ذخیره‌سازی و صادرات، به غرب منطقۀ جاسک در ساحل دریای عمان خواهد رسید.
طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک، طرحی در ابعاد ملی و به گواه فعالان و متولیان نمادی از خودکفایی و تکیه بر توانمندی‌های داخلی است. طبق آمارهای اعلام‌شده نزدیک به ۹۰ درصد کالاهای موردنیاز این طرح از داخل کشور تأمین می‌شود. نقش شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه که در مسیر رشد این پروژه مهم گام برداشته‌اند تا چه اندازه تأثیرگذار بوده است؟
در ابتدای اجرای طرح به دلیل مسائل مطرح در تأمین ورق، شاهد تأخیر در انجام کار بودیم؛ اما خوشبختانه اکنون روند اجرای طرح به‌خوبی در حال پیشرفت است و عزم جدی وجود دارد تا به‌موقع و بر اساس برنامۀ زمان‌بندی طرح به پایان برسد و شاهد شکوفایی اقتصاد این منطقه باشیم. در پروژۀ خط لوله نفتی گوره به جاسک، حدود ۵۰۰ میلیون یورو مربوط به قرارداد تأمین لوله و حدود ۴۸ میلیون یورو مربوط به ساخت پمپ‌های انتقال می‌شود که از کارخانه‌های داخلی و با تکیه بر توان داخلی در حال تأمین است. پیش از این لوله‌های API سرویس ترش از شرکت‌های اروپایی، چینی یا کره‌ای تأمین می‌شد، اما برای نخستین بار این محصول در مقیاسی بزرگ با استفاده از توان داخلی و فعالیت هم‌زمان چند کارخانه فولادسازی و لوله‌سازی ایرانی تأمین می‌شود که جای افتخار است.
در ایجاد زنجیرۀ تولید لولۀ NACE، تبدیل تختال به ورق و سپس لوله که برای نخستین بار انجام می‌گیرد، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت فولاد اکسین خوزستان، لوله‌سازی اهواز، لوله‌سازی ماهشهر و لوله‌سازی صفا فعالیت می‌کنند. فولاد مبارکه برای نخستین بار تختال موردنیاز این ورق و شرکت فولاد اکسین خوزستان نیز برای نخستین بار چنین ورق‌های عریضی را پس از تلاش‌های بسیار ساختند و این موضوع نشان می‌دهد شرکت‌های ایرانی در ساخت، تولید و تأمین تجهیزات صنعتی چقدر توانمندند. باید اذعان کرد که در سال گذشته با تلاش مدیران و کارکنان صنعت نفت و همکاری سازندگان و پیمانکاران، توفیقات چشمگیری در اجرای این طرح حاصل شد و تلاشگران عرصۀ صنعت توانستند برای اولین بار با بومی‌سازی و تولید ورق عریض فولادی سازگار با نفت اسیدی، تحریم‌های ظالمانه علیه کشور و صنعت نفت را بی‌اثر کنند و مشکل تأمین لولۀ موردنیاز برای این طرح را رفع کنند. در این طرح، حلقۀ اول از طریق شرکت فولاد مبارکه تولید می‌شود و در حلقۀ دوم ورق موردنیاز توسط شرکت فولاد اکسین تولید خواهد شد و سپس لوله‌سازان داخلی این ورق‌ها را به لوله تبدیل می‌کنند.