شركت ذوب آهن اصفهان به عنوان نخستین توليدكننده فولاد در ايران در راستاي خط مشي زيست محيطي و تعهد مديريت عالي شركت مبني بر حفظ و صيانت از محيط زيست با صرف هزينه هاي بسيار هنگفت اقدام به تعريف و اجراي پروژه هاي زيست محيطي در قالب طرح هاي بازسازي، بهسازي و نوسازي در بخش هاي هوا، آب، پساب، پسماند و انرژي نموده است که این خود بیانگر اعتقاد راسخ مسئولان شرکت به مقوله حفاظت از محیط زیست است.
به گزارش اقتصاد بازار، شركت ذوب آهن اصفهان به عنوان نخستین توليدكننده فولاد در ايران در راستاي خط مشي زيست محيطي و تعهد مديريت عالي شركت مبني بر حفظ و صيانت از محيط زيست با صرف هزينه هاي بسيار هنگفت اقدام به تعريف و اجراي پروژه هاي زيست محيطي در قالب طرح هاي بازسازي، بهسازي و نوسازي در بخش هاي هوا، آب، پساب، پسماند و انرژي نموده است که این خود بیانگر اعتقاد راسخ مسئولان شرکت به مقوله حفاظت از محیط زیست است . نتیجه اجرای برنامه های مذکور ارتقاء شاخص های زیست محیطی شرکت در کلیه بخش های هوا، آب ، پساب ، پسماند و انرژی می باشد. نمونه‌هاي بارز این اقدامات شامل موارد زیر می باشد.
1-1- اجرا و راه‌اندازی بيش از 36 پروژه زيست محيطي با هزینه ای بالغ بر 1700 میلیارد ریال و 5/56 میلیون یورو و تعداد قابل توجهي پروژه ديگر كه شرح آن در گزارش پيوست ارائه شده است.
1-2- ايجاد و نگهداري بيش از 16500 هكتار فضاي سبز (حدود 84 برابراستانداردهای فضای سبز مربوط به صنایع)
1-3- بهره برداري از تعداد قابل توجهي سيستم هاي تصفيه هوا شامل (22 الكتروفيلتر، 75 فيلتر كيسه اي، 36 اسكروبر، 10 سيكلون (خشك، مرطوب) در خطوط مختلف توليد.
1-4- بهره برداري از واحدهاي تصفيه آب و فاضلاب و شبكه‌هاي فاضلاب مجزا در سرتاسر كارخانه شامل انساني، بيولوژيكي، صنعتي و همچنين ايجاد تعداد 14 عدد استخرهاي ذخیره و تبخيری (كامل ايزوله) جهت نگهداري پساب هاي توليدي كه در حال حاضر با انجام پروژه هاي مختلف در حوزه مديريت آب و پساب و كاهش قابل تو3جه ميزان پساب توليدي از تعداد 10 استخر مربوط به پساب های صنعتی، تنها 3 استخر حاوی پساب و مابقي خشك مي باشند. با انجام پروژه احداث تصفيه خانه تكميلي صنعتي اين شركت و بازچرخاني پساب حاصل حوضچه هاي یادشده نيز خشك خواهند شد. بر پایه نتايج حاصل از اندازه گيري هاي انجام گرفته توسط آزمايشگاه معتمد سازمان حفاظت محيط زيست بر روي پساب هاي توليدي اين شركت كليه پارامترهاي فيزيكي، شيميایي آن در محدوده مجاز زيست محيطي قرار دارد.
2-گرچه با انجام پروژه هاي بهبود در حوزه محيط زيست در حال حاضر بیشتر نزدیک به اتفاق خروجي هاي زيست محيطي اين شركت در بخش هوا در محدوده استانداردهاي مرتبط سازمان حفاظت محيط زيست (بر پایه آخرين نتايج حاصل از اندازه گيري هاي انجام گرفته توسط آزمايشگاه معتمد سازمان حفاظت محيط زيست) قرار دارد و تنها برخي از خروجي ها به صورت دوره ایی خارج از محدوده مجاز زيست محيطي مربوطه مي باشند ولی به منظور ارتقاء هر چه بيشتر خروجي اين واحدها، از ابتداي سال 97 همت مضاعفي براي بهبود اين واحدها در راستاي ارتقاي پارامترهاي زيست محيطي مربوط انجام گرديده كه مهمترین آنها عبارتند از:
2-1-بازسازي LF1 فولادسازي به منظور استفاده بهينه از ظرفيت توليد و ارتقاي مناسب سيستم‌هاي تصفيه غبار مرتبط با آن ( در مهرماه 98 به بهره برداری رسید) .
2-2- بهبود و اصلاح درب‌هاي باتري كك‌سازي به نوع قابل انعطاف به منظور جذب كامل گازهاي فرآيندي توليدي و جلوگيري از انتشار آن به محيط: اين پروژه با طراحي و ساخت درب نمونه فلكسيبل در اواخر سال 96 آغاز گرديد. پس از ساخت و نصب درب نمونه فلكسيبل بر روي باطري 3 و تاييد اثر بخشي آن ، مرحله اول پروژه شامل ساخت 74 عدد درب مربوط به سمت كك با استفاده از توانمندي هاي داخل شركت طي يك برنامه زمانبندي 5/7 ماهه از تاریخ 1/1/98 آغاز و در اواسط آبان ماه سال گذشته با هزينه اي معادل 150 ميليارد ريال به بهره برداري رسيد.
در فاز دوم اين پروژه مقرر است 74 عدد درب مربوط به سمت ماشين هاي تخليه كك و 10 عدد درب رزرو نيز ساخت و بر روي باطري 3 نصب گردند. اين پروژه از تاريخ 1/8/98 آغاز و پيش بيني مي گردد تا اواخر مردادماه سال 99 با هزینه ای معادل 160 میلیارد ریال به بهره برداری برسد. لازم به ذکر است به دلیل تحریم های ظالمانه کلیه مراحل طراحی ، تأمین، ساخت و نصب و بهره برداری از پروژه مذکور با انجام طرح های تحقیقاتی متعدد با استفاده از توانمندی های نیروهای متخصص داخلی شرکت انجام گرفته است که این خود گامی بسیار ارزشمند و کم نظیر در جهت تحقق شعار بومی سازی و عدم وابستگی به خارج می باشد.
2-3-استفاده از مكانيزم جديد تميزكاري درب‌هاي باطري كك‌سازي به منظور جذب كامل گازهاي فرآيندي و بهبود فرآیند.
2-4-نصب سيستم تصفيه غبار بر روي باطري 3 جهت جذب ذرات زغال در هنگام شارژ سلول ها ( در حال انجام است )
2-5-تنظیم رژیم گرمایی و هيدروليكي باطری 3 ککسازی ( در نیمه دوم سال 97 با موفقیت به بهره برداری رسید)
2-6-پروژه بهبود و اصلاح عملكرد الكترو فيلترهاي ماشين هاي 1 و2 و3 آگلومراسيون (در حال انجام )
2-7-بهینه سازی الكترو فيلترهاي ماشين 4 آگلومراسيون (در حال انجام)
2-8-پروژه بهبود و اصلاح عملكرد الكتروفيلترهاي كوره هاي پلي‌زيوس آهك (در حال انجام)
2-9-بهینه سازی سیستم تصفیه غبار کنورتور شماره 2 فولادسازی( در مهرماه 98 انجام و با موفقیت به بهره برداری رسید)
2-10-مجموعه پروژه هاي مقابله با بحران آب (به تعداد 8 پروژه باهزینه سنگین مالی) به منظور تأمين آب برای تولید پایدار کارخانه از محل پساب های شهرهای اطراف (زرین شهر، فولادشهر، ایمانشهر و نجف آباد) ازجمله احداث تصفيه‌خانه تکمیلی پساب صنعتي كارخانه به ظرفیت 850 مترمکعب در ساعت به منظور استفاده مجدد در فرآيند توليد و کاهش قابل توجه برداشت آب خام از رودخانه و احداث خطوط انتقال پساب از شهرهاي یادشده.
2-11-صرفه جویی 50 درصدی مصرف آب کارخانه در طی 15 سال گذشته
لازم به یادآوری است كه برنامه هاي زمانبندي انجام پروژه هاي یادشده پس از تدوين و تصويب در قالب برنامه جامع محیط زیست شرکت تهیه و به اداره كل حفاظت محيط زيست استان اصفهان ارسال گرديده است و مطابق با برنامه هاي مصوب در حال پيگيري و انجام مي باشد .
3-ازآنجایی که شهرستان لنجان به عنوان يكي از قطب های بزرگ صنعتي، خدماتي و كشاورزي استان و حتي كشور با انواع کارخانه ها، صنايع، شهرک های صنعتي، مراكز خدماتي و كشاورزي مختلف مطرح است، بنابراین وجود آلودگی های احتمالي در سطح شهرستان حاصل برآيند فعالیت های منابع یادشده بوده و اختصاص آلودگی ها به يك صنعت خاص دور از واقعيت است، به طور مثال شركت هاي فولادی دیگر و یا صنایع وابسته به فولاد نیز در مجاورت ذوب آهن قرارگرفته و به طور معمول آلايندگي حاصل از اين واحدها نيز به حساب اين شركت قرار مي گيرد. همچنين با عنايت به خاصيت هم افزای (سينرژيستي) عوامل آلاينده زیست محیطی، وجود آلودگی های احتمالي در شهرستان می تواند ناشي از خاصيت تشديد شوندگي عوامل آلاينده منتشر شده از منابع مختلف آلاينده باشد.
4- فرآيندهاي شركت سهامي ذوب آهن اصفهان با توجه به موقعيت جفرافيايي قرارگيري آن (فاصله حدود km50 تا شهر اصفهان)، فاكتورهاي هواشناسي (سرعت و جهت وزش بادهاي غالب)، ميزان و نرخ انتشار آلاينده ها و همچنين با توجه به كليه عوامل مؤثر در نحوه پراكنش آلاينده ها، نمي تواند بر ميزان آلايندگي هواي كلان شهر اصفهان و همچنين افزايش ميزان آلودگي هاي موجود ناشي از ساير منابع در سطح شهرهاي مجاورتاثير چنداني داشته باشد.
5-مطالعات انجام گرفته درخصوص ميزان انتشار و نحوه پراكنش عوامل آلاينده از جمله مدل سازي نحوه پراكنش آلاينده هاي ناشي از فرآيندهاي اين شركت، انجام گرفته توسط يكي از معتبرترين دانشگاه هاي كشور حاكي از آن است كه شعاع تاثير اين آلاينده ها بسيار محدود بوده و نمي تواند شهرهاي اطراف را زیر تأثير آنچناني قرار دهد. همچنين نتايج حاصل از اين پروژه تحقيقاتي بيانگر اين نكته است كه ميزان آلايندگي موجود در سطح شهرهاي مجاور ناشي از فرآيندهاي اين شركت در محدوده مجاز زيست محيطي مربوط قرار دارد.
6-مطابق تحقيقات متخصصين حوزه محيط زيست % 75-70 از آلودگي شهرها مربوط به سيستم هاي ناكار آمد حمل و نقل،% 15-10 مربوط به اماكن و تنها % 15-10 آلودگي اين شهرها ناشي از مجموع فعاليت هاي صنايع مستقر در شهرك هاي صنعتي حومه شهرها و كارگاه هاي صنعتي داخل شهرها مي باشد.
7- برنامه های زمانبندی مربوط به پروژه های بهبود زیست محیطی انجام گرفته و در دست اجرا این شرکت پس از تهیه و تصویب در شرکت به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال و گزارشات لازم درخصوص مراحل پیشرفت پروژه ها در بازه های زمانی مشخص به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال گردیده است و مراحل انجام پروژه های مذکور بارها توسط کارشناسان و مسئولان اداره مذکور مورد بازدید و پایش قرارگرفته است. لازم به ذکر است طی سال 98 بر اساس تصمیمات اتخاذ شده در سطح شهرستان مقرر گردید که شرکت ذوب آهن اصفهان نسبت به تهیه برنامه جامع محیط زیست اقدام نموده و نتایج حاصل را جهت بررسی و تایید به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال نماید. این برنامه در نیمه دوم سال 98 تهیه و به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال گردید و در حال حاضر در مرحله بررسی توسط اداره یاد شده قرار دارد . مقرر است پس از نهایی شدن در چهار چوب تفاهم نامه مشترک با اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان امضا و مبادله گردد و به عنوان نقشه راه محیط زیست شرکت، کلیه فعالیت های بهبود در این حوزه بر اساس برنامه مذکور انجام گردد.
8- مطابق قوانین جاری کشور هرگونه اظهار نظر در خصوص وضعیت زیست محیطی سازمان ها بر عهده ارگان متولی یعنی سازمان حفاظت محیط زیست کشور می باشد که وضعیت زیست محیطی این شرکت نیز مانند سایر شرکت های صنعتی در بازدیدهای محسوس و نامحسوس توسط تیم کارشناسی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مورد پایش پیوسته قرار گرفته و نتایج حاصل به این شرکت گزارش می گردد. همچنین بسیاری از خروجی های زیست محیطی این شرکت در بخش هوا و پساب مجهز به سیستم های پایشگر آنلاین می باشد که خروجی های مذکور به صورت آنلاین پایش شده و نتایج حاصل به صورت برخط و لحظه ای به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال می گردد.
9- با عنایت به نهادینه شدن فرهنگ حفاظت از محیط زیست درشرکت ذوب آهن اصفهان و بر اساس الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی iso 14001 در صورت مشاهده اشکال زیست محیطی در بخشی، بلافاصله نسبت به صدور فرم های عدم انطباق جهت بخش مربوطه اقدام میگردد و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه لازم به صورت سیستماتیک تعریف و اجرا می گردد. لذا اکثر قریب به اتفاق برنامه های زیست محیطی اجرا شده و در دست اجرا در این شرکت نه تنها با اجبار ارگان های بیرونی نبوده بلکه به صورت خودجوش و بعضاً داوطلبانه و نشأت گرفته از تعهد مدیریت عالی شرکت به حفظ و صیانت از محیط زیست انجام گرفته است.
اما آنچه در اينجا جاي بسي تامل است اظهار نظرهاي غير فني، غير كارشناسانه، احساسي و با جهت گيري هاي خاص توسط برخي افراد مي باشد. نخست اینکه با فرض مطلق ادعاي اين افراد مبني بر عدم عزم جدي اين شركت جهت پيگيري موارد زيست محيطي با وجود تعريف و اجراي پروژه هاي متعدد زيست محيطي توسط اين شركت با صرف هزينه هاي بسيار هنگفت و اطلاع رسانی و بازدیدهای مکرر و حتی راه اندازی رسمی اين پروژه ها توسط مقام های رسمی کشور، این ادعا دور از انصاف است. دوم، در شرایط فعلی اقتصادی و سیاسی و عزم بسیار جدی مسئولین کارخانه در انجام اندک موارد باقی مانده که همگی روشن و دارای برنامه می باشند، انتظار میرود که همه مسئولین و تصمیم گیران تمام توان خود را با ایجاد هم افزایی به کار گیرند تا موانع کوچک و بزرگ از سر راه برداشته شوند و خدای ناکرده هدف زیر فشار قرار دادن اين شركت با اغراض خاص نباشد، چراكه در شرایطی که بیشتر نزدیک به اتفاق برنامه هاي زيست محيطي اين شركت به نتيجه رسيده و شرايط نسبت به گذشته به مراتب بهبود يافته است، نباید با حجم عظيمي از هجمه ها روبرو باشیم، كه اين رويكرد به طور قطع جز القاء يأس و نوميدي در متوليان انجام برنامه هاي زيست محيطي اين شركت و همچنین القاي نگراني هاي بي مورد به جامعه اطراف، نتيجه ديگري به همراه نخواهد داشت. اين شركت هيچگاه زیر تاثير اين هجمه ها قرار نگرفته و راه تعالي و پيشرفت در حوزه محيط زيست را با قدرت و قوت ادامه خواهد داد و در اين کار مقدس و ارزشمند انتظار همراهی و مساعدت همه ارگان هاي مرتبط منطقه، استان و كشور را بیش از گذشته دارد.
ضایعاتی که با نگاه زیست محیطی ، جهش تولید و درآمد زا شدند
مهندس علیرضا رضوانیان گفت :ذوب آهن اصفهان با جلوگیری از خروج و دفن سالیانه 1500 تن ضایعات و تبدیل آن به محصول ، گام بلند و موثری در راه حفظ و صیانت از محیط زیست برداشت که نتایج بسیار چشمگیری در منطقه دارد .
مدیر تولیدات کک و مواد شیمیایی با ذکر مطلب فوق گفت : با همت همکاران توانستیم از خروج و دفن سالیانه حدود 1500 تن ضایعات جلوگیری کنیم که این امر با تغییر تکنولوژی و توان علمی کارخانه و شرکت هایی که این محصولات را می خرند صورت گرفت .
مهندس رضوانیان افزود : یکی از سنگین ترین ضایعات کک سازی که فوسی است بخشی از این ضایعات است که خوشبختانه با تعامل با پالایشگاه قطران تصفیه می شود و به محصول تبدیل می گردد که ضمن ایجاد درآمد برای شرکت ، نقش مهم در کاهش آلایندگی دارد.
مدیر تولیدات کک و مواد شیمیایی شرکت این موفقیت را به مدیرعامل و کارکنان شرکت تبریک گفت و افزود : امیدوارم این اقدام در کنار سایر فعالیت های مهم زیست محیطی ذوب آهن همچون تعویض درب های فلکسیبل ، افکار عمومی را متقاعد سازد که حفظ محیط زیست امروز اولویت اصلی ذوب آهن اصفهان است و در این راه با وجود همه مشکلات ، از هیچ تلاشی دریغ نخواهد ورزید .
مهندس سید حبیب اله رضوی سرپرست واحد یک بازیابی مواد کک سازی در این خصوص گفت : در فرایند تولید کک ، ذغالسنگ پس از پخته شدن در کوره های کک سازی و دانه بندی شدن جهت احیای سنگ آهن به کوره بلند ارسال می شود. گاز حاصل از این فرایند وارد واحد پالایش گاز شده و پس از تصفیه مقدماتی در سردکننده های گاز کک و الکتروفیلترها ، جهت حذف آمونیاک وارد واحد سولفات آمونیوم می شود . در این واحد آمونیاک و اسید سولفوریک ضمن انجام فعل و انفعالات شیمیایی به سولفات آمونیوم تبدیل شده و به فروش می رسد. گاز کک پس از آن وارد واحد جذب و تقطیر بنزول شده و بنزول خام و نفتالین گاز استحصال می شود .
وی افزود : در هنگام جذب بنزول و نفتالین از گاز کک سایر هیدروکربن های قابل جذب در روغن جاذب نیز از گاز کک جدا شده و تحت عنوان محصول میانی ناشی از کک جداسازی می شود. میزان تولید سالیانه این محصول بالغ بر 300 تن می باشد. این محصول طی سالیان متمادی در حوضچه های تنگه جوزدان انبارش می شده است. یکی دیگر از میعانات گاز کک قطران و فوسی می باشد که قطران به عنوان محصول گران بها بفروش رفته ولی فوسی نیز که میزان تولید سالیانه آن حدود 400 تن می باشد در حوضچه های تنگه جوزدان نگهداری می شده است.
مهندس رضوی اظهار داشت : اخیرا در راستای حفظ و صیانت از محیط زیست و افزایش بهره وری شرکت ، طی انجام اقدامات اصلاحی ، فوسی قطران و محصول میانی ناشی از کک به محصول با ارزش تبدیل شده و به شرکت های مصرف کننده از جمله پالایشگاه قطران زغالسنگ فروخته شده است.
لازم به ذکر است پروژه های مشابهی در دست مطالعه و بررسی است تا با انجام اقدامات مشابه نسبت به کاهش حداکثری آلاینده های زیست محیطی اقدام گردد.