این روزها قیمت خودروها در بازار با آشفتگی مواجه است و به نظر می‌رسد مردم از این بابت زیان زیادی می‌کنند. طرح‌های پیش‌فروش خودرو از سوی خودروسازان نیز نتوانست سرو‌سامانی به این بازار بدهد. سردرگمی مردم در آشفته بازار خودرو هر روز بیشتر از قبل شده و سکوت مسوولان نیز مزید بر علت که سبب شده اسب تیز پای گرانی همچنان در بازارخودرو جولان دهد. متولیان جز نظاره وضعیت موجود، راهکار دیگری را در پیش نگرفته‌اند و فعلا خودروسازها ترجیح می‌دهند با همدردی و توجیه و همین‌طور طرح پیش‌فروش که شاید نصیب هرکسی نشده باشد، روزهای پر التهاب بازار خودرو را سپری کنند. نوسان قیمت به موضوعی معمولی و عادی تبدیل شده و هیچ نشانه‌ای از ساماندهی وضعیت بازار دیده نمی‌شود.
سعید موتمنی رییس اتحادیه صنف دارندگان نمایشگاه‌ها و فروشندگان خودرو تهران نیز در همین رابطه به بازار خودرو و اتفاق‌هایی که در آن در حال رخ دادن است، خوش‌بین نیست و می‌گوید: قیمت سیر صعودی به خود گرفته و این شرایط لطمه بزرگی علاوه بر اینکه به مصرف‌کننده وارد می‌کند بر صنعت خودروسازی کشور نیز تحمیل خواهد کرد. وی در خصوص وضعیت قیمت خودرو در بازار تهران و تحریم‌های آمریکا گفت: در مورد خودروهای وارداتی باید بگوییم عرضه به اندازه کافی در انبارها و بازار خودرو وجود دارد و با توجه به گرانی یکباره نیز توان مردم برای خرید از بین رفته و عرضه و تقاضا در تعادل نیست. خودروهای خارجی تا سه ماه آینده مشکلی نخواهند داشت و تحریم‌های آمریکا نه تنها منجر به گرانی‌های بیشتر نخواهد شد بلکه به دلیل گرانی‌های اخیر باعث کاهش تقاضا شده است. وی در ادامه افزود: بازار خودروهای خارجی در رکود عمیقی فرو رفته است که خرید و فروش‌ها بسیار کاهش یافته و عملا معامله‌ای در بازار صورت نمی‌گیرد. قیمت خودرو در این بازار راکد شده و فاصله توان خریدار و قیمت فروشنده بسیار زیاد است. رییس اتحادیه صنف دارندگان نمایشگاه‌ها و فروشندگان خودرو تهران در ادامه گفت: در مقابل وضعیت بازار خودروهای داخلی به دلیل کمبود عرضه توسط خودروسازان وخیم است و به همین دلیل قیمت خودروها به صورت روزانه تغییر می‌کند.
وی با بیان اینکه زمزمه آزادسازی قیمت‌ها باعث شد روی آرامش بازار ادامه پیدا نکند، خاطرنشان کرد: یک هفته است که خودروسازان، خودرو وارد بازار نکردند اما در همین حال نمایندگی‌ها توانستند به‌صورت کارتکس و صلح‌نامه از خودروسازان، خودرو دریافت کنند. این رویه به شدت به وضعیت بازار خودرو صدمه وارد کرده است. زمانی که خودرو فاکتور نمی‌شود، بازار التهاب بیشتری پیدا می‌کند. موتمنی معتقد است: در شرایط به وجود آمده بازار، خودروسازان باید یک قیمت را برای خودروها نهایی کنند و بر مبنای آن عرضه داشته باشند. از این‌رو دیگر واسطه و رانتی پدید نمی‌آید. حذف قیمت‌گذاری باعث جهش دوباره قیمت‌ها خواهد شد.
تامین قطعه، بزرگ‌ترین مشکل امروز خودروسازان
محسن صالحی‌نیا معاون امور صنایع وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه خودروسازان طی ماه‌های گذشته با وجود مشکلات در تامین نهاده‌های تولید، همچنان با حفظ و تقویت خط تولید توانسته‌اند با عرضه محصولات تا حدودی این بازار را حفظ و با ثبات نگه دارند در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» در رابطه با استمرار گرانی قیمت خودرو چنین گفت: خودروسازان هرگونه افزایش قیمت خودرو را بر اساس مصوبه اعمال می‌کنند و این شرکت‌ها غیر از پیش‌بینی انجام شده حق هیچ‌گونه افزایش قیمتی را ندارند.
صالحی‌نیا در پاسخ به این سوال که علت اصلی گرانی خودرو چیست ؟ ادامه داد: قیمت خودروهای داخلی و آنچه مربوط به شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار است، محصولات به همان قیمت مصوب در حال فروش است. به گفته صالحی‌نیا اما برخی خودروها که این روزها به دلایل مختلف از جمله کسری قطعه، تغییر منابع تامین قطعه و. . . با کاهش عرضه در بازار مواجه شده‌اند، حاشیه بازار پیدا کرده‌اند و خودروسازان داخلی در تلاش هستند تا با پیش‌فروش تعهدی، از سفته‌بازی این خودروها جلوگیری کنند.
به گزارش خبرنگار ما، این در حالی است که به گفته فعالان بازار خودرو، حتی طرح پیش‌فروش خودرو از سوی خودروسازان نیز هیچ تغییری در قیمت و عرضه محصولات نداشته است.
از سوی دیگر به اعتقاد معاون امور صنایع وزیر صنعت برخی التهابات که به دلیل تحولات قیمت ارز پیش آمده، که این مشکل توسط مسوولان در حال پیگیری و رفع است. صالحی‌نیا تاکید داشت: با این مشکلات بر سر راه تولید، شایعات در بازار از جمله پیش‌فروش نکردن خودروها یا احتکار آنها به هیچ عنوان صحت ندارد. معاون امور صنایع وزیر صنعت یکی از علل افزایش قیمت خودرو را گرایش نقدینگی به سمت بازار خودرو دانست و گفت: با وجود رشد 30 درصدی عرضه و تولید در دو ماه اول امسال اما جهت‌گیری نقدینگی‌ها به سمت بازار خودرو، التهاب را به همراه داشته است.
تولید خودرو ۳۸ درصد کاهش یافت
این در حالی است که در ادامه این بلبشو‌ها در بازار خودرو و با پیش‌بینی‌های مسوولان مبنی بر کاهش قیمت و افزایش تولید خودرو، براساس جدیدترین آمارهای رسمی تولید انواع خودرو در مرداد‌ماه امسال به طور میانگین ۳۸ درصد کاهش یافت.
در این مدت تولید انواع خودرو از ۱۴۴ هزار و ۳۷۰ دستگاه در مرداد‌ماه سال گذشته به ۸۹ هزار و ۴۵۰ دستگاه رسید.
مرداد‌ماه امسال تولید انواع سواری با افت ۳۸. ۲ درصدی همراه بوده و از ۱۳۵ هزار و ۶۸۰ دستگاه در مرداد‌ماه ۱۳۹۶ به ۸۳ هزار و ۷۸۷ دستگاه کاهش یافت.
برخلاف سواری اما تولید انواع ون 2/184 درصد افزایش یافته و از ۵۷ دستگاه در مرداد‌ماه سال گذشته به ۱۶۲ دستگاه افزایش یافت.
در این مدت تولید انواع وانت 9/37 درصد کاهش یافته و از ۷۰۷۹ دستگاه در مرداد‌ماه ۱۳۹۶ به ۴۳۹۳ دستگاه رسید.
تولید انواع مینی‌بوس و میدل‌باس اما افزایش یافته و با رشد 8/96 درصدی از ۹۳ دستگاه در مرداد‌ماه سال گذشته به ۱۸۳ دستگاه افزایش یافت. مرداد‌ماه امسال تولید انواع اتوبوس با افت 6/63 درصدی همراه بوده و از ۱۶۲ دستگاه در مرداد‌ماه ۱۳۹۶ به ۵۹ دستگاه کاهش یافت.
تولید انواع کامیونت، کامیون و کشنده نیز 3/33 درصد کاهش یافته و از ۱۲۹۹ دستگاه در مرداد‌ماه سال گذشته به ۸۶۶ دستگاه رسید.
در ۵ ماهه نخست امسال نیز تولید انواع خودرو با افت 5/9 درصدی همراه بوده و از ۵۸۰ هزار و ۷۸۳ دستگاه در پنج ماهه نخست سال گذشته به ۵۲۵ هزار و ۵۸۶ دستگاه کاهش یافت.
تاثیر نامحسوس طرح‌های پیش‌فروش خودرو بر بازار
محمدی‌نیکخواه فعال بازار خودرو در خصوص تاثیر طرح پیش‌فروش خودرو توسط خودروسازان بر بازار اظهار داشت: این طرح تاثیر مطلوبی نداشته زیرا میزان عرضه بسیار کم است و تنها حسن این طرح کاهش نقدینگی موجود در جامعه است که آن نیز چندان اثر‌گذار نیست زیرا موضوع نقدینگی از پایه و اساس دچار مشکل است.
محمدی نیکخواه در خصوص هجوم نقدینگی به بازار خودرو اظهار داشت: این نابسامانی با کاهش سود بانکی آغاز شد بدون آنکه مقصدی برای سرمایه‌های خارح شده از بانک‌ها مشخص شود لذا این نقدینگی به بازار دلار، سکه و خودرو سرازیر شد و برخی از افراد برای جلوگیری از کاهش ارزش نقدینگی خود به خرید مسکن، طلا، ارز و خودرو روی آوردند زیرا ارزش پول ملی کشور به یک سوم رسید.
وی طرح مالیات بر عایدی سرمایه را که توسط برخی رسانه‌ها مطرح شده بود تورم‌زا خواند و تصریح گفت: جذب نقدینگی در بازار خودرو تا حدی نیست که چنین هیاهویی درست شود لذا این طرح یک انحراف رسانه‌ای برای منحرف ساختن اذهان از اصل موضوع است.
محمدی‌نیکخواه طرح مالیات بر عایدی سرمایه را به خطر انداختن امنیت بازار خواند و تاکید کرد: دلایل حضور دلالان در بازار باید بررسی شود زیرا در یک اقتصاد سالم دلال وجود ندارد و رشد نمی‌کند. البته برخی از آنها به اسم مشارکت در تولید سرمایه‌گذاری می‌کنند و پس از شش ماه یا یک سال سود حاصل از سرمایه‌گذاری در تولید را دریافت می‌کنند. این افراد دنبال تورم نبودند و هدف‌شان مشارکت در تولید ملی بوده است. لذا مشاهده می‌شود زمانی که دولت به منظور کاهش التهاب در بازار مقدار زیادی سکه عرضه می‌کند منجر به رانت و فساد می‌شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دولت سرمایه خود را در پتروشیمی با چند برابر قیمت به فروش می‌رساند اما ارزش سرمایه 30 میلیونی یک کارمند بازنشسته به یک‌سوم کاهش یافته است. دولت قصد دارد افرادی که بیش از یک خودرو خریداری کرده‌اند را ملزم به پرداخت مالیات کند در صورتی که تصویب کرده‌اند طی مدت زمان کمتر از 18 ماه به افراد بیش از یک خودرو تحویل داده نمی‌شود. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در مملکت ما به طور نسبی آزاد است چرا در مردم وحشت ایجاد می‌کنند.
این فعال بازار خودرو بر خروج نقدینگی از بازار تاکید داشت و افزود: اگر دولت با پرداخت سوبسید به بانک‌ها زمینه‌ساز جذب سرمایه برای سرمایه‌گذاری در تولید می‌شد برای دولت صرفه اقتصادی بیشتری در پی داشت. هدف از کاهش سود بانکی، خروج نقدینگی از بانک و سرمایه‌گذاری در تولید بود اما زمانی که امنیت اقتصادی در کشور نیست هیچ سرمایه‌داری، سرمایه خود را در تولید به کار نمی‌گیرد و حتی افرادی که وام دریافت کرده‌اند سرمایه خود را تبدیل به ارز و سکه کرده‌اند.
محمدی‌نیکخواه در ادامه تصریح کرد: دولت با اتخاذ سیاست‌های اشتباه باعث ایجاد تلاطم در بازار ارز شده است و در حوزه خودرو نیز این صنعت زمینه‌ساز ایجاد فرصت شغلی برای یک و نیم میلیون نفر است و سرمایه‌گذاران در این حوزه در واقع سرمایه خود را در تولید کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند و یک کار ملی انجام داده‌اند.
این فعال بازار خودرو گفت: بازار زمانی ساماندهی خواهد شد که از طریق بانک یا بازار سرمایه، نقدینگی موجود در بازار جمع‌آوری شود و باید این نکته را مد نظر قرار داد که افزایش دو برابری قیمت پژو 206 وحشت‌برانگیز است حتی اگر معامله‌ای صورت نگیرد.
وی گفت: با توجه به اینکه تولید خودرو 25 درصد ارزبری دارد و ارزش پول ملی نیز کاهش یافته است لذا باید خودروسازان عرضه را افزایش دهند و شورای رقابت و سازمان حمایت از مصرف‌کننده میزان ارز مصرف شده در تولید خودرو را محاسبه کنند. محمدی‌نیکخواه در خصوص آزادسازی قیمت خودرو اظهار داشت: شرایط برای آزادسازی قیمت خودرو که متکی بر عرضه و تقاضاست مناسب نیست لذا تنها راه حمایت از تولید‌کننده و مصرف‌کننده این است که میزان عرضه را مشخص کنند و قیمتی را تعیین کنند که خودروساز تمایل به عرضه محصولات خود داشته باشد.
محمدی‌نیکخواه اذعان داشت: خودروسازی زیر نظر وزارت صنایع است و آنها باید در خصوص تلاطم بازار پاسخگو باشند. لذا این پرسش مطرح می‌شود در صورتی که عرضه خودرو از طریق سایت صحیح است چرا بین مردم تلاطم ایجاد می‌شود که نتوانسته‌اند ثبت‌نام کنند و درصورتی که صحیح نیست از طریق نمایندگی‌ها محصولات خود را به فروش برسانند.
قطعات خودرو دیر به دست خودروسازان رسید
از سوی دیگر عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که ادامه هرج و مرج در بازار خودرو به دلیل ضعف در تولید و نبود مواد اولیه است. یک کارشناس خودرو زمانبر شدن ترخیص قطعات خودرو را سبب دیر رسیدن این کالا به خودروسازان و افزایش دوبرابری قیمت مواد اولیه شده است.
امیرحسن کاکائی با اشاره به اینکه تامین ارز واردات قطعات از بازار ثانویه انجام می‌شود افزود: افزایش نرخ ارز، کند شدن روند تولید به دلیل دیر رسیدن قطعات و سرازیر شدن سرمایه‌های سرگردان به سمت خرید خودرو سبب بالا رفتن قیمت در حاشیه بازار شد. وی با بیان اینکه دولت برای مقابله با تورم قیمت‌ها را به صورت دستوری پایین نگه داشته است گفت: این تصمیم دولت سبب تفاوت معنا‌دار قیمت خودرو در بازار نسبت به کارخانه شد که البته این قیمت‌ها بیش از ظرفیت بازار است. این کارشناس خودرو واقعی نشدن قیمت خودرو را سبب ادامه روند افزایش حاشیه بازار دانست و ادامه داد: واقعی شدن قیمت خودرو سبب کاهش تقاضا در بازار و کم شدن حاشیه بازار خواهد شد.
کاکائی با اشاره به اینکه خریداران فعلی بازار خودرو مصرف‌کننده واقعی نیستند افزود: واقعی شدن قیمت‌ها به کمک مکانیسم‌های موجود در دست دولت امکان‌پذیر است که تعیین شود خودرو با توجه به کیفیت چه قیمتی باید داشته باشد.
وی با بیان اینکه با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های تولید، قیمت خودرو نیز باید برای واقعی شدن 40 تا 50 درصد افزایش یابد ادامه داد: با وضعیت فعلی بازار به آرامش نخواهد رسید.
این کارشناس خودرو با تاکید بر منطقی‌سازی تولید گفت: باید برای خودروسازی برنامه‌های بلندمدت طراحی شود مانند واردات خطوط تولید و فناوری به جای واردات خودرو تا امکان تولید قطعه در کشور فراهم شود.
همراهی سایپا با ایران‌خودرو
لیست اسامی ثبت‌نام‌کنندگان طرح پیش‌فروش محصولات گروه خودروسازی سایپا به شرکت ایران‌خودرو تحویل داده شد.
با توجه به هماهنگی انجام شده با گروه صنعتی ایران‌خودرو مبنی بر ارسال لیست اسامی افرادی که در طرح پیش‌فروش خودرو گروه سایپا شرکت و موفق به ثبت‌نام شده‌اند به منظور جلوگیری از دلالی و سفته‌بازی و فروش محصولات به مصرف‌کننده واقعی، این اسامی از سوی گروه سایپا آماده و تحویل گروه صنعتی ایران‌خودرو شده است.
با توجه به استقبال بسیار خوب از طرح پیش‌فروش ۵۰ هزار دستگاه از محصولات سایپا و به دلیل تطبیق شرایط اعلام شده در این طرح با خریداران محصولات، این اقدام زمانبر بوده و سایپا پس از بررسی شرایط ثبت‌نام‌کنندگان با شرایط اعلامی در طرح، لیست نهایی ثبت‌نامی را آماده و به گروه صنعتی ایران‌خودرو تحویل داده است.
گفتنی است در این طرح تعداد ۵۰ هزار نفر ثبت‌نام شده‌اند که از این تعداد ۴۴ درصد افراد از طریق رایانه، ۵۴ درصد از طریق تلفن همراه هوشمند و ۲ درصد از طریق تبلت وارد سایت ثبت‌نام گروه سایپا شده‌اند.
پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو از هفته آینده
از سوی دیگر با توجه به اینکه ایران‌خودرو قبل‌تر اعلام کرده بود که در هفته جاری پیش‌فروش محصولاتش را آغاز می‌کند ولی روز گذشته مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو، از پیش‌فروش محصولات این شرکت تا اوایل هفته آینده خبر داد.
هاشم یکه‌زارع گفت: پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو به تعداد ۴۰ هزار دستگاه پس از دریافت مجوز از مراجع ذیربط آغاز خواهد شد.
وی اضافه کرد: ما از گروه خودروسازی سایپا اسامی کسانی را که در پیش‌فروش این گروه ثبت‌نام کردند، درخواست کردیم و به محض دریافت اسامی ثبت‌نام‌کنندگان در پیش‌فروش گروه خودروسازی سایپا و نیز دریافت مجوزهای لازم از نهادهای ذیربط به احتمال زیاد از اوایل هفته آینده ثبت‌نام برای پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو را آغاز خواهیم کرد.
مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو همچنین گفت: با تسهیلاتی که در روند تامین و ترخیص قطعات خودرو آغاز شده امیدواریم بتوانیم به زودی به همه تعهدات باقیمانده تحویل خودروها عمل کنیم همچنین پیش‌بینی می‌کنیم تا سه ماه آینده روند تولید و فروش خودروها به حالت عادی باز‌گردد.