اقتصاد بازار: اصفهان با دارا بودن معادن مختلفی چون سرب، روی، تراورتن، خاک‌های صنعتی، آهک، سنگ آهن، مرمریت، نمک، مس، نقره و طلا، از غنی‌ترین استان های کشور به شمار می‌ آید. اما حدود 2 سال است که سقوط قیمت های جهانی مواد معدنی به علاوه رکود در بازارهای داخلی، فعالان بخش معدن را با مشکلاتی فراوان مواجه کرده است. اکنون اعلام می‌شود تعدادی زیاد از معادن استان در حالت تعطیل یا نیمه تعطیل به سر می‌برند و البته ادامه این بحران تهدیدی جدی برای فعالیت و بقای دیگر معادن استان است.
رکود معادن استان اصفهان
ایران از بزرگ ترین تولید کنندگان سنگ آهن، مس و کنستانتره است و در بین غنی‌ترین کشورهای جهان به لحاظ تعدد منابع معدنی قرار دارد. اما با وجود سرمایه‌گذاری‌های بسیار برای راه اندازی معادن به دلیل نبود نقدینگی، افزایش هزینه‌های تولید، فشارهای مالیاتی، دریافت حقوق دولتی و تورم سال‌های گذشته، هم ‌اکنون معادن این کشور از نظر میزان تولید شرایط خوبی ندارند و تعداد زیادی از آن‌ها به دلیل فروش نرفتن محصولات خود در حالت تعطیلی یا نیمه تعطیلی به سر می‌برند. به ویژه در مناطقی مانند اصفهان که معادن بیشتری وجود دارد این رکود نمایان تر است و بسیاری از معادن کوچک و خصوصی این استان تعطیل‌شده یا در آستانه اعلام ورشکستگی قرارگرفته‌اند. کارشناسان حوزه معدن معتقدند که رکود صنعت ساختمان سازی، افزایش قیمت تمام شده تولیدوموانع صادراتی از مهم ترین دلایل این بحران است. به گفته شهرام مبصر رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان حدود هزار و 100 معدن در اصفهان قرار گرفته است. وی معادن را به 6 گروه فلزات، غیرفلزات، سنگ‌های تزیینی، سنگ آهک، خاک رس و شن و ماسه و سنگ آهک لایه تقسیم بندی می‌کند و می‌افزاید: با وجود قرار داشتن این 6گروه معدن در استان اصفهان در 2 سال اخیر تولیدات آن‌ها کاهش زیادی داشته و حتی 30 درصد معادن استان در وضعیت غیرفعال قرار گرفته اند.
همچنین جمشید مولایی عضو هیات‌مدیره انجمن معادن اصفهان نیز با تائید تعطیلی تعداد زیادی از معادن کشور می‌گوید: به دلیل رکود بازار و شرایط اقتصادی، این معادن تعطیل و یا با حداقل ظرفیت به فعالیتشان ادامه می‌دهند. به گفته این مسئول حدود نیمی از سنگ کشور در استان اصفهان تولید می‌شود و با این آماری که از تعطیلی معادن کشور وجود دارد می‌توان گفت تعداد زیادی از این معادن تعطیل هم در استان قرار دارند. ازطرفی با تعطیلی این معادن بسیاری از کارخانه‌ها نیز دچار مشکل نقدینگی شده‌اند و اقدام به تعدیل نیرو کرده اند. وی تصریح می‌کند: به طور بالقوه تولید معادن ایران حدود 27 میلیون تن است. در سال‌های 90 و 91 تولید معادن به حدود 16 میلیون تن رسید. ولی امسال به 13 میلیون تن رسیده است که نشان از کاهش 20 درصدی تولیدات است. با این شرایط تعداد زیادی از معادن کشور راکد و میزان زیادی از شاغلان هم بیکار شده یا خواهند شد. مولایی نبود بازار مصرف داخلی و کاهش مصرف جهانی را باعث شکل گیری این بحران عنوان و بیان می‌کند: معادن ایران دارای مشکلات مختلفی چون نامساعد بودن فضای کسب ‌و کار، تعدد قوانین سخت و پیچیده است که این معضلات،سرمایه‌گذاران را از ورود به این بخش منصرف می‌کند.
امیدواری بخش معدن به بازارهای صادراتی
بسیاری استخراج سنگ مرغوب از معادن ، بازسازی کارخانجات ، تغییر روش‌های کاری ، به روز شدن و در نهایت تولیدات قابل عرضه و رقابت در بازارهای بین المللی را از شاخص‌هایی می‌دانند که برای رفع رکود معادن ضرورت دارد. اما با وجود تاثیر این عوامل در رونق بخشی معادن، برخی دیگر کلید حل مشکلات بخش معدن را در افزایش صادرات عنوان می‌کنند. مبصر رئیس سازمان نظام مهندسی معدن اصفهان دلیل تعطیلی معادن را مربوط به افت صادرات و فروش نداشتن معادن می‌داند و می‌گوید: زمانی با کیفیت ترین سنگ‌ها از اصفهان صادر می‌شد اما به دلیل رکود اقتصادی صادرات سنگ نسبت به دهه گذشته سقوط داشته است و این شرایط منجر به نبود نقدینگی و در نتیجه تعطیلی معادن شده است. همچنین مولایی عضو هیأت مدیره انجمن معادن بر این باور است که با توسعه صادرات رونق به بخش معدن استان وارد می‌شود. وی بیان می‌کند: وضعیت معادن استان نسبت به قبل از برجام تغییر محسوسی نکرده چون هنوز بازارهای ساخت و ساز و صادرات رونق نگرفته اند. این مسئول می‌افزاید: از دیدگاه من تا زمانی که فعالیت‌های صادراتی رونق نگیرد، نمی‌توانیم منتظر رونق چشمگیر در بخش معادن باشیم. به عبارتی واضح، رکود زمانی از بخش معدن خارج می‌شود که بر تقاضای خرید محصولات معدنی افزوده شود و این افزایش تقاضا تنها به وسیله مشتریان خارجی قابل انجام خواهد بود. چرا که در شرایط کنونی نمی‌توان به بازار داخل کشور امیدوار بود.
رکود بخش معدن به بیکاری گسترده‌ای منجر می‌شود
درادامه مولایی خاطرنشان می‌کند: به دلیل لزوم رشد صادرات برای رونق بخشیدن به این بازار، سال گذشته طرح جامعی برای توسعه صادرات معادن ایران در نظر گرفته شد که براساس آن قرار شد در یک برنامه 5 ساله صادرات سنگ به 2 ونیم میلیارد دلار برسد. حال با توجه به اینکه 10میلیون تن ظرفیت مازاد تولید معادن را داریم با اجرای این برنامه معادن کشور از رکود خارج می‌شدند. از این رو این برنامه برای وزارت صنعت؛ معدن و تجارت ارسال شد و طرح مذکور به تصویب رسید و ابلاغ شد. برهمین اساس با ابلاغ وزارت صنعت بسیاری از معادن و کارخانه‌ها خطوط تولید خود را تغییر دادند. اما مدتی بعد با وجود ابلاغ این برنامه اعلام شد که باید از صادرات سنگ خام ممانعت شود. در حالی که در این مدت برنامه ریزی‌های زیادی انجام شده بود. این عضوهیات مدیره انجمن معادن اصفهان خاطرنشان می‌کند این‌گونه ناهماهنگی‌ها مشکلاتی را برای فعالان بخش معدن به وجود می‌آورد و ضربه ای بزرگ به معادن وارد می‌کند. در واقع چنین ممانعتی به حذف اضافه ظرفیت تولید، تعطیلی معادن و در نتیجه بیکاری منجر می‌شود. مولایی توضیح می‌دهد حفظ هر شغل در معدن برابر با بقای 16 شغل غیر مستقیم است. بنابراین باید توجه داشت که با چنین سنگ اندازی‌هایی در برابر تولید بیشتر، چه میزان افراد شاغل از کار بیکار می‌شوند.
به نقل از همشهری