علی رمضانیان در هم میهن نوشت: خصوصی‌سازی و واگذاری به شکل امروز از دهه هشتاد شمسی آغاز شده و ده‌ها شرکت واگذار شده‌اند، ولی کم نیستند شرکت‌هایی که با خصوصی‌سازی به دردسر افتاده و تا مرز نابودی پیش رفتند. یکی از شرکت‌هایی که با خصوصی‌سازی، بحرانی شد، شرکت پلی‌اکریل با نماد «شپلی» در بورس است. شرکت پلی‌اکریل اصفهان یا شرکت پلی‌اکریل ایران در مرداد 1353 تاسیس شده و در سال 1383خصوصی‌سازی شد. تولیدات این کارخانه شامل انواع نخ و الیاف پلی‌استر، انواع الیاف اکریلیک شامل الیاف اکریلیک فرشی، پتویی و تاپس پلی‌استر است. سهام این شرکت تحت عنوان نماد «شپلی» در تابلوی زرد بازار پایه در فرابورس قابل معامله است. مشکلات این شرکت زیاد است اما تا زمانی که کارگران پا به خیابان نگذاشتند، قوای سه‌گانه به میان نیامده و مشکلات را حل نکردند. در سال‌های 94 و 95 کارگران به دلیل دریافت نکردن چندین ماه حقوق، به خیابان‌ها آمده و تلاش کردند که صدای خود را به گوش مسئولین برسانند. در نهایت در سال 1395 سه قوه در این خصوص دخالت کرده و تلاش کردند شرایط را بهبود ببخشند. اصلاح بهبود شرکت تا امروز ادامه داشته و توانست بخشی از مشکلات شرکت که مدیریتی بود را حل کند.
شرکت پلی‌اکریل را کارگران دوباره احیا کردند. این یک ادعا نیست، بلکه گویای تلاشی است که مجموعه‌ای از کارگران برای احیای یکی از بزرگترین کارخانه‌های ایران انجام‌داده و توانستند سرانجام فضا را در مسیر درستی قرار دهند.
در حقیقت، پلی‌اکریل، شرکتی که با هزاران نفر نیرو در 50سال گذشته یکی از مهمترین کارخانه‌های کشور بوده و برای اشتغال‌زایی استان اصفهان و استان‌های مجاور نقش مهمی داشته، ولی با خصوصی‌سازی به چنان وضعی افتاد که برای رفع مشکل آن تمام قوای سه‌گانه و مردم بسیج شدند تا آن را احیا کنند. خصوصی‌سازی‌ای که مانند بسیاری از واگذاری‌ها به اهل آن سپرده نشده و سبب مشکلات برای خانواده‌های زیاد و اقتصاد کشور شده است.
پلی‌اکریل حدود 12 سال بعد از واگذاری یعنی در سال 1395 وارد بن‌بستی شد که خروج از آن نیاز به عقب‌گرد به رویه‌های خوب مدیریتی قبل از واگذاری بود. بعد از اوج‌گیری اعتراضات کارگران، قوه قضائیه وارد قضیه شد. رئیس کل دادگستری استان اصفهان بعد از بررسی‌های خود اعلام کرد: «اقدامات مجرمانه در این شرکت محرز شده‌است.» رئیس کل دادگستری استان اصفهان تاکید کرده بود این مشکلات بیشتر در حوزه تامین مواد اولیه نساجی، تولید و فروش رخ داده است.
کسانی که صاحبان جدید شرکت بودند، اموال شرکت را به غارت بردند. نماینده مردم مبارکه در سال 1395، با بیان اینکه کارخانه پلی‌اکریل فروخته شده اما مبلغی معادل قیمت واقعی کارخانه به آن پرداخت نشده است، خاطرنشان کرد: باغی که متعلق به این شرکت بوده به نام «باغ فردوس» نیز به فروش رفته است، اما کسی درباره دلیل فروش باغ و همچنین محلی که این منابع در آنجا هزینه شده سوال نکرده است. این اتفاقات در حالی رخ داده بود که شرکت پلی‌اکریل یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نخ و الیاف پلی‌استر و همچنین تنها تولیدکننده الیاف اکریلیک کشور معرفی شد.
در ابتدا مدیران شرکت تحریم و مشکلات سیاسی را عامل دانسته و می‌گفتند که قادر به وارد کردن مواد اولیه از خارج نیستند. حال آنکه زمانی که این مشکلات رخ داده بود زمان امضای برجام بوده و گشایش‌های سیاسی زیادی رخ داده بود. واردات مواد اولیه هیچ مشکلی نداشت. بعد از بروز این وقایع، کمیته ویژه‌ای برای بررسی وضعیت پلی‌اکریل با حضور وزیر صمت، مدیرکل نساجی نمایندگان استان اصفهان، استانداری اصفهان و سهامداران کارخانه انجام شد و مدیران قبلی تغییر کردند ولی مشکلات حل نشد. به عقیده کارشناسان، کارکنان و مدیران پلی‌اکریل، مشکل از آنجا شروع شد که هم واگذاری و هم خصوصی‌سازی آن به اهلش سپرده نشده و این افراد، کننده کار نبودند. در واقع این شرکت به فردی سپرده شد که مشکل سیاسی و اقتصادی داشت و آورده‌ای هم نداشت. از طرف دیگر این شرکت دیگر تنها تولیدکننده نبوده و تکنولوژی این شرکت نیز به روز نشده بود.
اتفاقات خصوصی‌سازی
پلی‌اکریل در سال 1353 افتتاح شده و در سال 1357 تولید دو کارخانه اکریلیک و پلی‌استر نیز آغاز شده بود. در آن دوران، ظرفیت سالانه قابل دسترس کارخانه اکریلیک ۲۱ هزار تن و شرکت دی‌ام‌تی با ظرفیت تولید سالانه ۶۶ هزار تن، ۴۰ هزار تن نخ بود. وضعت آن شرکت در زمان خصوصی‌سازی، مناسب و سودده بود.
در سال 1382 یعنی یک سال قبل از واگذاری شرکت نزدیک به 7میلیارد تومان سود خالص ساخته بود. سود انباشته شرکت در آن تاریخ 10میلیارد تومان بود. سال 1383 که سال واگذاری شرکت بود 6 میلیارد تومان سود خالص ساخته بود.
در 12 اردیبهشت 1383، حدود 86/29 درصد از سهام به تعداد 82 میلیون و 417 هزار سهم از 276میلیون سهام آن زمان شرکت پلی‌اکریل با قیمت پایه 200 تومان برای هر سهم عرضه شد.
اما دقیقا یک سال بعد از واگذاری یعنی در پایان سال 1384 به‌عنوان اولین سال بعد از خصوصی‌سازی و عرضه، زیان خالص 6میلیارد تومانی محقق و 6/1میلیارد تومان زیان انباشته روی دست شرکت گذاشته شد که در سال 1385 به 7/18 میلیارد تومان رسید. نسبت به بدهی در سال 1384 معادل 80 درصد بود، اما در سال 1385 به 91 درصد رسید. یعنی بدهی شرکت 91 درصد بدهی شرکت بود.
این رویه نزولی ادامه داشت تا بحرانی شد. در سال‌های بین 1385 تا 1395 این شرکت انباشت بدهی ۸، ۱۱ و ۱۸ میلیاردی طی سالیان گذشته داشته و عدم ثبات مدیریت با مشکل کمبود تولید همراه بوده و همه این شرایط موجب شد تا ۲۰۰۰ پرسنل آن دچار مشکل شوند. دولت در اسفندماه ۹۴ سرپرستی این کارخانه را به محمد سعیدالعقیلی واگذار کرد که مانند آنچه در دیگر کارخانه‌ها پس از واگذاری صورت گرفت، در این کارخانه هم تولید به مرور کاهش یافت و حقوق کارگران ماه‌ها عقب افتاد. وضعیت کارخانه به حدی بحرانی شد که در نهایت سال گذشته اعلام تعطیلی کرد و همه کارگران آن بیکار شدند. بعد از چند وقت دیگر خبری از سعیدالعقیلی نشد و سرانجام با تشکیل یک هیئت اجرایی از سوی دولت در کارخانه پلی‌اکریل اصفهان، کارخانه ظاهرا دوباره آغاز به کار کرد.
در مجموع می‌توان گفت که وضعیت شرکت پلی‌اکریل از روزی که خصوصی‌سازی یا به اصطلاح بورسی شد شروع شد و بورسی شدن هم نتوانست وضعیت شرکت را حتی ثابت نگه دارد و به شدت آن را بحرانی کرد.
در سال 1398 نیز درویشیان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور در بازدید خود از کارخانه پلی‌اکریل گفته بود؛ بازرسی کشور علل به وجود آمدن مشکلات این کارخانه را واگذاری آن می‌داند.
از طرف دیگر، این شرکت در سال 1395 به 8 درصد ظرفیت تولید خود رسیده و نکته عجیب‌تر اینکه مواد اولیه مناسبی داشته ولی قادر به تولید نبود و این رویه تا سال 1400 ادامه داشته و کارخانه‌ای مثل اکریلیک تا سال 1400 توقف تولید داشت. به گفته مدیران کارخانه، اگر پلی‌اکریل به ظرفیت کامل برسد، می‌تواند حدود ۳۰ درصد نیاز کشور را تامین کند؛ این اتفاق، گام بسیار بلندی در جهت خودکفایی ملی و رونق تولید خواهد بود؛ اما حالا تمام دغدغه و نگرانی پرسنل این کارخانه و فعالان کارگری آن، تحقق کامل وعده‌ها و بازگشایی تمام خطوط تولید، در ماه‌های پیش روست؛ در همین بهار و تابستانی که در پیش داریم.
در حال حاضر شرکت هزینه‌های مالی زیادی دارد. ولی روند رو به بهبودی را طی می‌کند. از این رو کاهش یا افزایش نرخ بهره می‌تواند روند سودسازی شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. صنایع پایین‌دستی شرکت پلی‌اکریل، همچنان وضعیت نابسامانی دارند. این موضوع یکی از تهدیدات شرکت محسوب می‌شود. شرکت در سال 1401 فروش 2 هزار و 513 میلیارد تومانی را ثبت کرده است، اما در مقابل 2 هزار و 468 میلیارد تومان هزینه داشته که بهره‌وری پایینی را ثبت کرده است.
جمع بدهی بیش از دارایی‌های جاری
وضعیت بدهی شرکت بحرانی است. 126 درصد از دارایی شرکت بدهی است. یعنی کل دارایی شرکت یک هزار و 591 میلیارد تومان است، اما بدهی شرکت از یک هزار و 844 میلیارد تومان هم پیشی گرفته است و این به معنی آن است که شرکت در حال حاضر قادر به پرداخت بدهی‌های خود براساس دارایی‌هایش نیست و ریسک شرکت همچنان بسیار بالاست. به همین دلیل شرکت دست به اقدامات زیادی مانند کاهش هزینه و حذف سرمایه‌گذاری کرده است. تنها زمانی که وضعیت بدهی شرکت بهترین شرایط را داشت، سال 1382 یعنی یک سال قبل از خصوصی‌سازی بود که یکی از بهترین نسبت‌های بدهی به لحاظ شناسایی ریسک شرکت است.
عمده بدهی شرکت را تسهیلات و بدهی بابت خرید کالا به‌صورت نسیه تشکیل می‌دهد که حدود هزار و 100 میلیارد تومان خرید نسیه بلندمدت است و حدود 620 میلیارد تومان هم تسهیلات بانکی است که این رقم بدهی بسیار بالا به همراه دیگر اقلام بدهی وضعیت شرکت را همچنان در معرض خطر قرار می‌دهد.
داده‌های مرتبط با ورشکستگی شرکت
شرکت پلی‌اکریل از سال 1386 وارد وضعیت ورشکستگی شده و مشمول اصل 141 شده که می‌گوید نباید زیان انباشته شرکت بیش از دو برابر سرمایه شرکت باشد. در سال 1386 سرمایه شرکت 4/28میلیارد تومان بود، اما زیان انباشته شرکت 5/46میلیارد تومان بود که با وجود افزایش سرمایه در سال 1388 و 1396 همچنان همین وضعیت ادامه دارد و شرکت همچنان مشمول اصل 141 قانون تجارت ایران است.
در پایان سال مالی 1401، زیان انباشته شرکت با وجود کاهش 36 درصدی در آذر 1401 به مبلغ 712میلیارد تومان رسیده است در مقابل سرمایه شرکت 357 میلیارد تومان بود.
حقوق صاحبان سهام منفی دردسرساز
حقوق صاحبان سهام، بیانگر حق و حقوق مالی سهامداران و صاحبان شرکت از دارایی‌های شرکت است. اگر شرکت از محل دارایی‌های خود، بدهی‌ها را تسویه کند آنچه باقی می‌ماند حقوق صاحبان سهام نام دارد. حقوق صاحبان سهام برابر است با کل دارایی‌های یک شرکت منهای کل بدهی‌های آن. این را می‌توان در ترازنامه یافت و یکی از مهمترین معیارها برای ارزیابی سلامت مالی یک شرکت برای تحلیلگران است.
در حقیقت، حقوق صاحبان سهام که آن را با عنوان ارزش ویژه نیز می‌شناسند، نشانگر این است که مالکیت صاحبان کسب و کارها چه میزان است. حقوق صاحبان سهام که معادل آن در زبان انگلیسی عبارت Equity یا Owner Equity است نوعی مالکیت در دارایی‌های یک شرکت است. حقوق صاحبان سهام، میزانی از ارزش یک شرکت است که به یک شخص حقیقی یا حقوقی تعلق دارد. در صورتی که یک شرکت منحل شود نیز بعد از کسر بدهی‌ها از دارایی‌های آن شرکت، حقوق صاحبان سهام از باقیمانده دارایی شرکت و براساس میزان سهم سهامداران به آنان پرداخت می‌شود. حقوق صاحبان سهام ممکن است با انجام فعالیت‌های سودآور در یک شرکت افزایش پیدا کند یا به واسطه اشتباهات تجاری آن شرکت با کاهش همراه باشد. علاوه بر این در صورتی که یک شرکت سود سالانه حاصل از فروش محصولات یا خدمات را بین سهامداران توزیع نکند، حقوق صاحبان سهام در آن شرکت افزایش پیدا می‌کند.
در حال حاضر وضعیت حقوق صاحبان سهام شرکت منفی 385 میلیارد تومان است که به دلیل بالا رفتن میزان بدهی و افزایش زیان انباشته و همچنین پایین بودن سرمایه شرکت این وضعیت بسیار خطرناک رخ داده و به سهامداران شرکت می‌فهماند که همچنان سرمایه‌گذاری روی این شرکت پرریسک است.
وضعیت سودآوری شرکت
در دو سال گذشته شرکت دست به کارهایی زده که توانسته شرایط را کمی بهبود ببخشد و سودآوری شرکت محقق شود. مهمترین اقدام شرکت کاهش هزینه‌های اداری و مالی بوده است. در کنار کاهش هزینه البته شرکت سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت خود را به صفر رسانده است که در بلندمدت می‌تواند مشکل‌ساز شود اما در حال حاضر برای کنترل بحران شرکت می‌تواند قابل توجیه بوده و مفید باشد. در هر صورت در سال مالی گذشته شرکت حدود 400 میلیارد تومان سود خالص ساخته که برای هر سهم سودی 111 تومانی محقق شده‌است. این مسئله در 20 سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
نسبت‌های مالی مهم شرکت در دو سال گذشته
برخی از نسبت‌های مالی شرکت در سه سال گذشته نشان می‌دهد که حال شرکت هنوز خوب نیست و باید تلاش بیشتری در بهبود شرایط آن شود ولی این وضعیت در حال بهبود است و سیگنال‌هایی برای بهبود متشر شده‌است.
نسبت سریع در دانش مالی نسبتی است که توانایی انجام تعهدات کوتاه‌مدت، با استفاده از دارایی‌های با نقدینگی بسیار زیاد را اندازه‌گیری می‌کند که در مقایسه با سایر دارایی‌های جاری، از نقدینگی کمتری برخوردارند. نسبت آنی از تقسیم دارایی‌های جاری منهای موجودی‌ها بر بدهی‌های جاری به‌دست می‌آید. در مقابل، نسبت جاری، توانایی شرکت در بازپرداخت تعهدات کوتاه‌مدت را اندازه‌گیری می‌کند و از طریق تقسیم دارایی جاری بر بدهی‌های جاری به‌دست می‌آید. افزایش این دو نسبت در سه سال گذشته مثبت ارزیابی می‌شود. نسبت بدهی نیز گویای وضعیت بدهی شرکت نسبت به دارایی آن است.
نسبت بدهی به ارزش ویژه یکی از نسبت‌های اهرمی بوده که نشان‌دهنده توان شرکت در بازپرداخت بدهی‌ها است که پلی اکریل در این نسبت هیچ توانایی نداشته و وضعیت بدی دارد. نسبت مالکانه عبارت است از حاصل تقسیم حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها. این نسبت نشان می‌دهد که به‌طور کلی چه مقدار از دارایی‌ها به صاحبان سهام تعلق دارد. به دلیل منفی بودن حقوق صاحبان سهام، شرایط در این زمینه نیز خوب نیست.
معرفی شرکت پلی‌اکریل با نماد شپلی
شرکت پلی‌اکریل اصفهان یا شرکت پلی‌اکریل ایران، (تأسیس ۲۴ مرداد ۱۳۵۳) یکی از مجتمع‌های صنعتی ایران در استان اصفهان است. تولیدات این کارخانه شامل انواع نخ و الیاف پلی‌استر، انواع الیاف اکریلیک شامل الیاف اکریلیک فرشی، پتویی و تاپس پلی‌استر است. سهام این شرکت تحت عنوان شپلی در تابلوی زرد بازار پایه در فرابورس قابل معامله است. شرکت پلی‌اکریل اصفهان، شامل کارخانه پلی‌استر، کارخانه اکریلیک ۱، کارخانه تاپس، کارخانه GF، شرکت الیاف زاینده‌رود و یک نیروگاه است. محصولات کارخانه پلی‌استر شامل نخ پلی‌استر، نخ پُلی‌کول (Poly cool)، الیاف پلی‌استر است. نخ پلی‌استر در صنایع بافندگی و نخ پُلی‌کول برای مصارف پوشاک ورزشی و سایر البسه‌ای که جهت دفع عرق و خنک شدن بدن مورد نظر باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. الیاف پلی‌استر نیز جایگزین مناسبی برای پنبه در صنایع نساجی است. الیاف تولیدی در کارخانه اکریلیک ۱ به روش خشک ریسی تحت لیسانس شرکت Dupont آمریکا با مزیت رنگ‌پذیری بالاتر است. محصولات کارخانه اکریلیک ۱، شامل الیاف اکریلیک فرشی خشک ریسی، الیاف اکریلیک پتویی، الیاف پلی‌بِست
(Poly Best) و الیاف اکریلیک صنعتی است. ظرفیت کارخانه اکریلیک ۲۴۰۰۰ تن در سال است.
کارخانه تاپس پلی‌استر با فناوری onverting است و محصول آن تاپس آنتی پیل پلی‌استر شناخته شده است که بیشتر جهت استفاده در صنعت فاستونی برای اختلاط با پشم مرغوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. محصول کارخانه (GF)، گرانول PET تقویت‌شده با الیاف شیشه به اختصار (PET-GF) است.شرکت الیاف زاینده‌رود با استفاده از فناوری جدیدتر ریسی (Wet Spining)، محصولات اکریلیک تولید می‌کند. محصولات این شرکت شاملِ الیاف اکریلیک از ۱ تا ۱۶ دنیر، نوار اکریلیک از ۱ تا ۸ دنیر و الیاف و نوار ویژه است. (دنیر واحد اندازه‌گیری دانسیته جرمی الیاف است که به‌صورت جرم در واحد گرم بر ۹۰۰۰ متر تعریف می‌شود)الیاف اکریلیک در گروه فرشی، پتویی و البسه کاربرد دارد و نوار اکریلیک در صنایع نساجی فرشی و پتویی کاربرد دارد. الیاف و نوار ویژه نیز شامل انواع ضدمیکروب، سوپر وایت، جایگزین آزبست، رنگی، محصولات سفارشی اکریلیک نوع
نساجی و صنعتی است.
سهامدار عمده شرکت
شرکت خدمات بندری پلی اکریل ماهشهر 572میلیون سهم به میزان 16 درصد، شرکت الیاف زاینده‌رود 282 سهم 7.89 درصد، شرکت مجتمع صنایع و معادن احیاء سپاهان 235 میلیون سهم به میزان 6.58 درصد، شرکت پلی بازرگان پلی‌اکریل اسفهان 193 میلیون سهم به میزان 5.41 درصد، دو شخص حقیقی 88 میلیون سهم 2.47 درصد است.
سهام شرکت پلی‌اکریل در بورس
سهام شرکت پلی‌اکریل در حال حاضر در بازار پایه زرد فرابورس داد و ستد می‌شود. این شرکت در گروه محصولات شیمیایی فعالیت می‌کند. براساس EPS 111 تومانی و قیمت هر سهم 1201 تومانی سبب تشکیل P/E معادل 10 درصدی شده‌است. همچنین با توجه به فروش دو هزار و 500 میلیارد تومانی و ارزش بازار چهار هزار و 288 میلیارد تومانی P/S شرکت 1.5 درصد است. این وضعیت برای سهامداران جذاب است. اما آنها به صورت‌های مالی شرکت نیز توجه کرده و براساس آن به دادوستد سهام می‌پردازند.
