توقف بورس در استراحتگاه

البته عمق اصلاح قیمت‌ها مطابق انتظار چندان جدی نبود. این پدیده را می‌توان از دو منظر بررسی کرد. از یک طرف، عدم افت شدید را باید ناشی از قدرت تقاضا دانست. به بیان دیگر، این اشتیاق اهالی تازه‌وارد بورسی برای خرید بود که از شدت اثر تحرک فروشندگان بر قیمت‌ها کاست و در نتیجه جلوی افت شدید قیمت‌ در عموم سهم‌ها را گرفت. به زعم تحلیلگران وجود این حجم از تقاضا در سطوح فعلی قیمت هم با زمینه‌های بنیادی طیفی از سهم‌ها مناسبت و مطابقت دارد و بنابراین احتمال اصلاح چشمگیر سهام در میان‌مدت از نگاه تحلیلی بالا نیست. اما در نگاه مقابل، این امکان هم وجود دارد که همانند حرکت‌های دسته‌جمعی در مسیر صعودی، غلبه هیجان بر بازار عرضه سهام به تمام گروه‌ها سرایت کند.

فتح ناکام قله جدید

شروع سبزپوش سهام طی معاملات دیروز نشان‌دهنده عزم جزم سرمایه‌گذاران برای خرید سهم در قیمت‌های بالاتر بود. شاخصاصلی بورس تهران که تا روز گذشته با هفت رشد متوالی بازده تقریبا ۱۱ درصدی را به ثبت رسانده بود، در آغاز معاملات دیروز بیش از یک درصد بر ارتفاع خود افزود و توانست برای نخستین‌بار تا آستانه ورود به کانال بی‌سابقه ۲۲۷ هزار واحدی صعود کند. موج قدرتمند پول‌های تازه‌وارد علاوه بر تقویت چشمگیر ارزش روزانه معاملات، بهای سهام طیف زیادی از نمادها را ارتقا بخشید و سبب شد تا در همان دقایق آغازین معاملات، نمادهای متعددی به دلیل افزایش ۲۰ تا ۵۰ درصدی قیمت متوقف شوند. علاوه بر نقش حمایتی سهم‌های بزرگ کالایی، رشد حداکثری قیمت در گروه‌های بانکی و خودرویی در رشد بیش از ۲۳۰۰ واحدی شاخص کل در ابتدای معاملات دیروز تاثیر شایانی بر جای گذاشت. در این راستا، صف‌های طولانی خرید برای سهام گروه خودرویی و بانکی و حضور پررنگ سهامداران خرد در نماد شرکت‌های کوچک‌تر زمینه را برای سبقت شاخص هم‌وزن از نماگر کل فراهم کرد.

اما این روند شتابنده تا پایان معاملات پایدار نماند و فروشندگان با به‌دست گرفتن نبض معاملات، نه‌تنها بر حجم عرضه‌ها افزوند بلکه زمینه‌ساز افت تدریجی شاخص کل از سقف روزانه شدند. شاخص کل در این فرآیند اصلاحی پس از صعود ناکام تا سطح ۲۲۶ هزار و ۹۵۳ هزار واحدی، ضمن عقبگرد ۳/ ۱ درصدی از اوج روزانه به ارتفاع ۲۲۴ هزار و ۵۷ واحدی رسید.در بین صنایع ۳۸ گانه بورسی، تشدید عرضه در گروه‌های پتروپالایشی و معدنی و همچنین بزرگان صنعت فلزات جالب‌توجه بود. فشار محسوس افت قیمت در نماد شرکت‌های بزرگ «تاپیکو»، «کگل»، «شپنا»، «کچاد» و «پارس» در مقابل حمایت نماد بانک ملت از نماگر اصلی بازار، آرایش فروشندگان را در صنایع مختلف به خوبی منعکس کرد.

طی این مدت، قیمت‌ها در صنایع بورسی از مجاری مختلفی متاثر شدند. صادرکنندگان بورسی یا فروشندگان بورس کالا که عمدتا به سهام کالایی شناخته می‌شوند، نرخ فروش خود در صورت‌های مالی و گزارش‌های ماهانه عملکرد را بر اساس نرخ رسمی دلار در سامانه‌های نیما و بورس کالا منتشر کردند. اکثر تحلیلگران شکاف قابل‌توجه نرخ کشف شده در این دو بازار (که غالبا در محدوده کمتر از ۱۰ هزار تومان بود) با نرخ آزاد ارز را به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های اساسی سهام مرتبط دانستند و از پتانسیل طیف گسترده‌ای از نمادهای کالایی برای رشد تاکید داشتند.

از طرفی، با بروز نشانه‌های جدی‌تر از عقب‌نشینی سیاست‌گذار از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی، طیف گسترده‌تری از شرکت‌های کوچک‌تر بورسی نظیر غذایی‌ها را متاثر ساخت. در دیگر گروه‌ها نظیر کاشی‌سازان و سیمانی‌ها هم شاهد تاثیر اهمیت افزایش نرخ فروش در قیمت سهام بودیم. بانکی‌ها نیز که مدت‌ها در انتظار افزایش نرخ تسعیر برای دارایی‌های ارزی بوده‌اند، ضمن تاثیرپذیری از مولفه‌های رفتاری (نظیر انتظار رشد از رقیق‌شدن سهم پس از افزایش سرمایه) همراه با موج تورمی به صعود تقریبا دسته‌جمعی خود ادامه دادند. در این موج تورمی، برخی از سهم‌ها نیز به واسطه شکل‌گیری جبهه قدرتمندی از تقاضای جدیدالورود به جرگه سهام رشدیابنده پیوستند. این جریان را می‌توان در سهام خودرویی هم دید که طی روزهای اخیر و مشخصا در معاملات دیروز با استقبال جالب‌توجه سهامداران خرد روبه‌رو شد.موج صعودی اخیر در بورس تهران هم تاثیر بلافصل همین جریان تورمی در بازار کالاها بود. البته روند یکدست سهام در این بازه زمانی نشان‌دهنده عدم توجه برخی از معامله‌گران به کیفیت سودآوری در شرکت‌های مختلف بود. در همین راستا، قیمت برخی از سهم‌ها از محدوده ارزندگی فراتر رفت و در نتیجه ضرورت استراحت بورس و تنفس سهام برای تامین سوخت دوباره و ادامه حرکت متعادل را به رخ ‌کشید.

طی روزهای اخیر، برخی کارشناسان و تحلیلگران گسیل پیوسته پول‌های خرد به بازار سهام و رشد بی‌وقفه و یکدست قیمت‌ها را نشانه‌ای از هیجانی‌شدن فضای عمومی معاملات دانستند و بر ضرورت اصلاح قیمت به ویژه در سهم‌های بی‌پشتوانه تاکید داشتند. از لحاظ تئوریک اصلاح قیمت پس از یک دوره رشد، شرایطی را فراهم می‌کند تا بخشی از پول‌های تازه‌نفس به جریان سهام بپیوندند و همزمان در نقطه مقابل، فروشندگان در اندیشه تغییر ترکیب سبد سهام خود از سهام خارج شوند.

تداوم موج پول‌های تازه‌وارد

مطابق نمونه‌های تاریخی رشد مستحکم و بنیادی قیمت‌ها مستلزم افزایش گردش وجوه نقد در بازار است. ورود پول‌های خرد این امکان را فراهم می‌کند تا گردش نقدینگی به‌طور همزمان در تمام صنایع قوت بگیرد و سهم‌های مختلف در مسیر صعودی به حرکت درآیند. ارزش معاملات خرد طی روز گذشته به رقم قابل ملاحظه بیش از ۱۹۰۰ میلیارد تومان رسید. این بیشترین میزان ارزش معاملات خرد بورس تهران پس از رکورد تاریخی در نهم مهرماه سال گذشته است. توام با نتایج مساعد رشد ارزش معاملات این امکان هم به وجود می‌آید که اهالی تازه‌وارد تحت تاثیر موج‌های دسته‌جمعی قرار بگیرند. به همین دلیل، کارشناسان ضمن تاکید بر تداوم حمایت عوامل بنیادی در طیفی از سهم‌های بزرگ و سودآور، امکان هیجان‌زدگی اهالی تازه‌وارد و پیوستن این گروه از معامله‌گران به سمت عرضه را دست کم به‌صورت مقطعی دور از انتظار نمی‌دانند.

نمایش پرشور سهامداران خرد

چنان که اشاره شد روند قیمت از سرعت و عمق یکسانی در تمامی گروه‌ها برخوردار نبود. بخش عمده جریان نقدینگی در معاملات دیروز به سهام دو گروه خودرو و بانک اختصاص یافت. حرکت دسته‌جمعی متقاضیان در این دو صنعت بورسی و وجود تقاضای قوی برای سهم‌های متعلق به گروه‌های کوچک‌تری نظیر سیمان و زراعت نشان از اشتیاق معامله‌گران به اخبار و سناریوهای احتمالی اثرگذار بود که بخشی از آن قابلیت تکرار ندارند. با وجود این، سهامداران در واکنش به موج تورمی به خرید پرحجم در این گروه‌ها ادامه دادند. قیمت این دسته از سهم‌ها بیشتر متکی به افزایش نرخ فروش یا تورم دارایی‌ها اعم از ارز و مستغلات است. مطابق نمونه‌های تاریخی، نامشخص‌بودن اثر عوامل فوق بر رشد سودآوری یا بهبود ساختار سرمایه این بنگاه‌های مرتبط، متناسب با تعمیق ریسک به تطمیع سهامداران برای کسب سود انجامیده و بر شدت گردش نقدینگی در این گروه‌ها دامن زده است.از روز شنبه شاهد تغییر ملموس آرایش اهالی بورسی و ترکیب نامتوازن صنایع در جذب موج تازه‌وارد پول‌های خرد هستیم.

 سهامداران خرد دیروز بیشترین خالص خرید خود را در دو گروه بانکی و خودرویی رقم زدند. ضمن اینکه، ارزش معاملات این دو گروه نیز طی روز گذشته بیش از سایرین رقم خورد. طی روز گذشته تقریبا ۱۷ درصد از ارزش حدود ۱۹۰۰ میلیارد تومانی معاملات خرد به واسطه خرید و فروش سهام خودرویی رقم خورد. نماد سایپا طی روز گذشته ضمن تجربه طولانی‌ترین صف خرید، مورد استقبال خاص سهامداران خرد قرار گرفت. از طرفی، گروه بانکی نیز با در اختیار گرفتن ۱۳ درصد از کل جریان نقدینگی، نماینده خود، یعنی نماد «وبملت» را به صدر فهرست نمادهای حامی شاخص کل فرستاد. فشار عمومی عرضه که این دو صنعت را در میانه معاملات تحت فشار گذاشت تا محدوده منفی برد، در پایان کار با بازگشت سهامداران در سمت خرید مجددا به بازه مثبت ارتقا یافت.

پیام پنهان تالار نقره‌ای

همزمان با بورس تهران شاهد ثبت ارقام بی‌سابقه در معاملات کالایی بودیم. دیروز بورس کالا در مهم‌ترین‌ رویداد، میزبان عرضه محصولات ملی مس ایران بود. معاملات دیروز کاتد مس «فملی» در بورس کالا نیز حکایت از ثبت ارقام جدید داشت. قیمت هر تن کاتد مس شرکت ملی مس ایران طی روز گذشته با افزایش بیش از ۵ درصدی نسبت به آخرین معامله در هفته قبل، به رقم ۷ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان رسید. نکته حائز اهمیت در قیمت‌های دیروز این محصول، کشف نرخ برابری ارز است. نرخ دلار کشف شده بر اساس معاملات دیروز کاتد مس، رقمی معادل ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان است. روند صعودی قیمت محصولات پایه در بورس کالا در شرایطی که بازار جهانی در شرایط نسبتا باثباتی قرار دارد را باید بازتابی از حرکت قیمت‌ بازارهای رسمی برای انطباق بیشتر با بازار آزاد دانست که می‌تواند به عنوان عاملی بنیادی در سهام مرتبط در بورس تهران عمل کند.