جهان صنعت نوشت: تجربه و زخم سال ۹۹ بر پیکر سرمایه‌گذاران همچنان حرکت‌ها را بااحتیاط می‌کند. هرچند روند بازار نشان می‌دهد وضعیت بازار با سال ۹۹ تفاوت‌های بسیاری دارد.
به نظر برخی کارشناسان بازار در آستانه یک رشد نرم و پیوسته است با حرکت گروه خودرو و… که در حال گذراندن دوره نرخ‌گذاری هستند، دوباره شرایط کلی بازار حکایت از این دارد که این روند می‌تواند به خوبی تداوم داشته باشد.
از سوی دیگر اما درگیری با مقاومت‌ها و البته تصمیم‌های ناگهانی که در دولت‌ها بی‌سابقه نیست، همچنان سرمایه‌گذاران را می‌ترساند. با این حال اما در روزهای اخیر ارزش سرانه‌های خرید همچنان بالا و در محدوده ۳۵ میلیون تومان است و از طرف دیگر ارزش سرانه‌های فروش حدود ۲۷ میلیون تومان است که می‌توان پی برد تقاضای خوبی در بازار وجود دارد.
اما در جریان معاملات دیروز شاخص کل بورس تهران توانست به رقم ۲ میلیون و ۳۶۸ هزار واحدی برسد. محدوده‌ای که به عنوان مقاومت دیگر ‌هامونیک مطرح می‌شد. شاخص به محدوده ۱۲۷ درصدی موج قبلی رسید و به گفته تکنیکالیست‌های بازار ممکن است برای عبور از این مقاومت کار سختی را داشته باشد اما شکست این مقاومت راه را برای رسیدن به محدوده ۱۶۸ درصدی موج قبلی یعنی حوالی ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد باز خواهد کرد.
همین تکنیکالیست‌ها منفی شدن بازار در نیمه دوم در روز جاری را ناشی از برخورد شاخص کل به این سطح از مقاومت‌ هارمونیک می‌دانند و همچنان بر طبل‌ واگرایی در سقف می‌کوبند.
در مقابل اهالی بنیادی کار بازار سرمایه همچنان بر لرزندگی بازار سرمایه اعتقاد دارند و بازار را در اعداد و ارقام بالاتری می‌بینند تا حداقل جاماندن بازار از تورم را جبران کنند. بازاری که در مقابل رقبای خود (بازارهای مسکن، خودرو‌، ارز و طلا) حسابی عقب مانده است. چرا که همچنان خاطره نااطمینانی در ذهن افراد و حقیقی‌های بازار از سال ۱۳۹۹ زنده است.
تفاوت بازار ۹۹ با ۱۴۰۲
دکتر کیوان شیخی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: قاعدتا هر بازاری موافقان و مخالفان خاص خود را دارد اما بازار سرمایه بین سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ با بازار سرمایه بین سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ کاملا متفاوت است.
وی می‌افزاید: مردمی که در سال‌های ۹۸ و ۹۹ که برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هجوم آوردند آموزش اولیه را نداشتند و به صورت توده‌ای و بدون کسب سوال مالی وارد بازار سرمایه شدند که در آن سال شاهد افت شدید بازار تا ۷۰ درصد بودیم و ضرر و زیان سنگینی متوجه مردم شد.
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: سه سال طول کشید تا زخم سال ۹۹ روی بدن سهامداران ترمیم پیدا کند. اما این ترمیم با چند فاکتور مهم انجام شد.
شیخی تشریح می‌کند نخست آنکه سهامداران یاد گرفتند به صورت عجولانه تصمیم نگیرند و یا به صورت مشاوره‌ای و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار سرمایه شوند و یا اینکه حداقل‌های مفاهیم مهم و اثرگذار در بازار سرمایه را بیاموزند و به نوعی سواد مالی خود را ارتقا دهند.
وی با بیان اینکه بعد از هر رویداد بد مالی برای مردم و سازمان‌های متولی درس‌های بزرگی در پی دارد، می‌افزاید: بعد از شرایط بحران گارد دفاعی مناسب‌تری گرفته می‌شود و انتخاب‌ها هوشمندانه‌تر می‌شود.
شیخی می‌گوید: سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ را باید سال شکوفایی بورس دانست که یکی از دلایل آن بالا رفتن سواد مالی افراد است. همچنین عمق بازار سرمایه بیشتر شده است و نکته مهم دیگر این است که ارزش جایگزینی شرکت‌ها بسیار بیشتر از آن است که ما در تابلو مشاهده می‌کنیم.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذار باید با بررسی بنیاد شرکت‌ها تصمیم به خرید سهام آن کند، اظهار می‌کند: امروز در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که ارزش پول ملی روز‌به‌روز افت پیدا می‌کند و هیچ چشم‌انداز مثبتی برای تثبیت ارزش ریال در بازه یکی دو سال آینده نمی‌بینیم.وی همچنین می‌افزاید: از سوی دیگر شاخصی که امروز مشاهده می‌کنیم با شاخص سال ۹۹ متفاوت است. طی سال گذشته شرکت‌های مختلفی وارد بازار شدند که همین امر باعث رشد شاخص شده است. همچنین طی این سال‌ها سود نقدی مجامع از شاخص کسر نشده است. بنابراین باید در تحلیل این شاخص‌ها در نظر گرفته شود.
شیخی همچنین خاطرنشان می‌کند: عدد پی به‌ ای بازار بین ۸ و ۹ است‌. در حالی که این عدد به‌طور متوسط در دنیا عدد ۲۵ است و در سال ۹۹ عدد پی به ‌ای بازار بالای ۳۰ بود. این فاکتورها در کنار هم نشان از سرمایه‌گذاری هوشمند در بازار دارد.
پول هوشمند بازار سرمایه را ارزنده می‌داند
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه پول ذاتا هوشمند است، می‌افزاید: رییس بانک مرکزی، وزیر اقتصاد، رییس‌جمهوری و… مردم را از خرید سکه و ارز منع کردند اما پول هوشمند بدون توجه به این توصیه‌ها دلار را در ۲۵ هزار تومان شکار کرد و در ۶۰ هزار تومان فروخت. امروز هم پول به صورت هوشمند وارد بازار سرمایه شده است.
این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند: دلیل اقبال پول به بازار سرمایه این است که ارزش جایگزینی شرکت‌ها بسیار پایین است. نسبت ریال به دلار شرکت‌ها نسبت به سال ۹۹ یک‌ششم شده است و سود‌آوری شرکت‌ها تا ۲۵۰ درصد حدودا افزایش یافته است هر چند که تولید کاهش پیدا کرده است.شیخی در خصوص دلواپسی‌هایی که برای بازار سرمایه وجود دارد، می‌گوید: این نگرانی‌ها لازم است. اما باید بررسی کرد این دلواپسی‌ها از روی دلسوزی است یا از روی بخل. به نظر می‌رسد ۹۰ درصد آن از روی بخل باشد چرا که بازارهای موازی مانند مسکن، سکه و دلار در حالت رکودی قرار دارد و ذینفعانی نیز اظهار دلواپسی می‌کنند.
این کارشناس اقتصادی همچنین می‌گوید: بازار سرمایه در فصل مجامع مانند خرداد و تیر احتمال پایین آمدن حجم معاملات زیاد است چرا که سرمایه‌گذار چه در حالت عرضه‌کننده و چه در حالت خریدار در لاک دفاعی قرار می‌گیرد.
شیخی می‌افزاید: اثرات مجمع به بازار بعد از این ماه‌ها در بازار نمود پیدا کرده و در اواخر تابستان و در فصل پاییز قدرت ریسک‌پذیری بالا خواهد رفت. هرچند قطعی برق و گاز در تابستان و زمستان نیز فاکتورهای مهمی برای تعیین جهت بازار هستند.وی یادآور می‌شود: اگر دولتمردان تدبیر کنند قیمت دلار را نه به صورت دستوری بلکه به صورت تدریجی و هم‌پای تورم رشد کند و متعادل شود برای بازار سرمایه مفید است.