کمتر از ۵/۱ ماه دیگر تا پایان سال باقی مانده و بازار سرمایه هنوز نتوانسته در مسیر رشد پایدار قرار بگیرد. این در حالی است که تحلیلگران بازار بر اساس بررسی الگوهای پیشین و ارزیابی متغیرهای موثر، اواسط پاییز را به عنوان نقطه شروع روند صعودی بازار برآورد میکردند؛ اتفاقی که در سایه شوکهای متعدد رخ نداد و در نهایت ضربات دخالت نهادهای بیرونی بازار سرمایه شاخص کل را مجددا تا کانال ۱/۱ میلیونی عقب راند. طی این مدت حسن قالیبافاصل هم از ریاست سازمان بورس کنار رفت تا از این طریق امید تازهای برای بازگشت روند شاخص به سهامداران القا شود. با این حال به نظر میرسد وزارت اقتصاد نتوانسته از این اهرم هم استفاده مطلوبی ببرد و معاملهگران همچنان در وضعیت سردرگمی یا عقبنشینی به سر میبرند. در همین حال دهقاندهنوی تلاش کرده از بدو ورود به سازمان بورس، جدیت و عزمی راسخ در حل مشکلات بازار سرمایه نشان دهد. برگزاری جلسات مختلف با فعالان بازار سرمایه، پیگیری وضعیت فولادیها در بورس کالا و نیز نشست با حقوقیهای بازار از این جمله بوده است. اما بازار سرمایه طی این مدت واکنش ویژهای نشان نداده و حتی سهام ارزنده نیز در مسیر نزولی قرار دارند. از همین رو گفته میشود بازار سرمایه به نوعی بیحسی نسبت به مانورهای تبلیغاتی دچار شده و بیاعتمادی معاملهگران نیز در حال افزایش است.
تامین امنیت روانی بازار، تنها اثر مصوبات جدید
علی حیدری کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» مصوبات جدید هیاتمدیره سازمان بورس را از نگاه دیگری بررسی کرده است. او این مصوبات را در ادامه اقدامات پرشتاب رییس جدید میداند و میگوید: «بهتر است این مصوبات را از زاویه دیگری بررسی کنیم؛ زاویه اقتصاد رفتاری. با توجه به ویژگیهای رفتاری رییس جدید سازمان بورس، میتوان سه نکته مهم در نوع تعامل ایشان را بررسی کرد که اتفاقا این هشت مصوبه هم تحت تاثیر همین مولفههای رفتاری مورد تصمیمگیری قرار گرفتهاند.» وی میافزاید: «نخست اینکه ایشان در مجموعه تحت مدیریت خود فردی بسیار مقتدر هستند اما با این حال از مولفه رفتاری دیگری هم برخوردارند و آن، فرمانپذیری نسبت به دستورالعملهاست.» حیدری ادامه میدهد: «بر اساس سبک و سیاق مصوباتی که جدیدا اعلام شده، به نظر من این تصمیمگیریها با یک شتاب انقلابی رخ داده که نشان از اقتدار ایشان است اما با این حال شخص ایشان هم به خوبی آگاهند که این هشت مصوبه فقط درمان کوتاهمدت هستند.» این کارشناس بازار سرمایه میافزاید: «به طور کلی این موارد در حد کلام باقی خواهند ماند.
در همین حال این مصوبات در کوتاهمدت اثر روانی دارد و به نوعی امنیت روانی را در بازار تامین خواهد کرد. به عبارتی سطح انتظارات را نسبت به ریزش در کوتاهمدت کاهش میدهد.» حیدری با بیان اینکه نوع این مصوبات برگرفته از سبک و سیاق رفتاری و اقتداری است که در شخصیت دهقاندهنوی وجود دارد، تصریح میکند: «اما اینکه این مصوبات از کجا آمده با توجه به ویژگی فرمانپذیری ایشان نسبت به دستورالعملها میتوان این مصوبات را به عنوان دستوراتی در نظر گرفت که از بالا صادر شده و ایشان هم به دستورالعملهایی که از مجموعه اقتصادی بالاتر ابلاغ شده عمل کردهاند.» او با بیان اینکه این نگاه من به مصوبات سازمان بورس از منظر اقتصاد رفتاری است، تاکید میکند: «در هر صورت من از دو ویژگی رفتاری ایشان این نتیجه را استخراج میکنم که با وجود اینکه این مصوبات خوب و سودمند هستند اما تنها جنبه روانی دارند و سطح انتظارات ریزش را احتمالا در کوتاهمدت کاهش خواهند داد.» این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا اصولا بازار سرمایه نیازمند حمایت است یا اینکه بهتر است به روند طبیعی خود اداره و از مصوبات جدید و پی در پی در بازار پرهیز شود، میگوید: «بهتر است پاسخ این سوال را نیز از نگاه رفتارشناسی بررسی کنیم؛ سومین ویژگی که در این مدیر به نظر میرسد نوعی فرسودگی شغلی و خستگی از کار است.
به زبان سادهتر ایشان آمدهاند چندین مصوبه را به صورت حرکتهای شارپی و شدید به صورت ضربالاجل انجام دهند در حالی که میدانند به احتمال قوی در دولت بعدی از مدیریت بورس کنار خواهند رفت!» حیدری ادامه میدهد: «به همین دلیل چند حرکت شارپی را انجام خواهند داد؛ در واقع از آنجا که ممکن است در آینده از کار انصراف دهند چند حرکت گفتاردرمانی به این شکل را در بازار شکل خواهند داد. این در حالی است که اگر رییس قبلی همچنان بر سر کار بود دستکم تا دو سال آینده هم میتوانست سکاندار سازمان بورس باشد.»
۸ مصوبه هیاتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار
هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه روز جمعه، به منظور روانسازی و تعدیل معاملات در بازار سرمایه، هشت بند را به تصویب رسانده است. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تشریح مصوبات جدید به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: در گام نخست و به منظور حمایت از بازار سرمایه و تقویت طرف تقاضا، به صندوق توسعه بازار سرمایه اجازه داده شد تا سقف سه هزار میلیارد تومان نسبت به تامین مالی از طریق انتشار اوراق اختیار فروش تبعی سهام اقدام کند. دهقاندهنوی، به مصوبه دوم اشاره و ابراز کرد: همچنین مقرر شد تا ضریب تعدیل سهام و حق تقدم آن در معاملات اعتباری از ۴۵ درصد به ۶۰ درصد افزایش یابد. وی با اشاره به اینکه مطابق بند سوم، مقرر شد دستورالعمل اجرایی خرید، نگهداری و عرضه سهام خزانه با دید تسهیل برای خرید و نگهداری توسط ناشران مورد بازنگری قرار گیرد، اعلام کرد: همچنین در خصوص امکان خرید واحدهای صندوقهای اختصاصی بازارگردانی برای عموم مردم مدلسازی و طراحی فرآیند و ابزار لازم صورت میگیرد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به مذاکرات صورت گرفته با بانکها و تمهید مقدمات لازم در شرکت سپردهگذاری مرکزی تصریح کرد: با تصویب هیاتمدیره سازمان بورس مقرر شد، اعطای کارت اعتباری به دارندگان سهام عدالت توسط بانکها طی هفته پیش رو عملیاتی شود. همچنین مذاکره لازم برای تعمیم این خدمات به سایر سهامداران به ویژه سهامداران خرد نیز در دستور کار قرار گیرد. وی به مصوبه ششم اشاره کرد و گفت: مقرر شد بازنگری دستورالعمل سهام ترجیحی به نحوی انجام شود که امکان اعطای سهام ترجیحی علاوه برکارکنان مستقیم شرکتها به کارکنان شرکتهای زیرمجموعه یا مادر یا همگروه مالی نیز میسر باشد. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه به منظورارتقای شفافیت و به روز بودن اطلاعات، تجدید ارزیابی داراییهای شرکتها باید تسریع و تسهیل شود، خاطرنشان کرد: همچنین در این جلسه موارد مهم دیگری در راستای ایجاد آرامش در بازار، مشارکت و مسوولیتپذیری ارکان بیرونی و درونی بازار، ارتقای سطح حمایت دولت از بازار و ایفای تعهدات باقیمانده صندوق توسعه ملی به بحث گذاشته شد و پیشنهادهای مهمی تدوین شد که در آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.