[پریسا اسلام‌زاده] درحالی که کرونا سایه سنگین خود را بر سر بازارهای بورس در سراسر دنیا گسترانده و گزارش‌های متعدد حاکی از منفی‌‌شدن شاخص بورس‌های بزرگ دنیاست، در ایران وضع بازار بورس ایران هیچ شباهتی به بازارهای دنیا ندارد. روند صعودی بازار بورس از نخستین روزهای کاری بازار در سال ٩٩ آغاز شده است و شاخص بورس به جز مقاطعی کوتاه، جهش‌های بلندی را به ثبت می‌رساند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند، این روند ادامه‌دار خواهد بود. افزایش نرخ ارز و افزایش نقدینگی از مهم‌ترین عواملی هستند که رنگ صعود به بازار بورس داده‌اند و به اعتقاد کارشناسان، این بازار با توجه به شرایط اقتصادی کشور و فضای تورمی در سال ٩٩، روند صعودی خواهد داشت.
چرا بازار سرمایه ایران جهش می‌کند؟
عباسعلی حقانی‌نسب، تحلیلگر ارشد بورس درباره اینکه چرا کرونا نتوانسته تأثیری روی وضع بورس بگذارد، به «شهروند» می‌گوید: «با توجه به مختصات اقتصاد ایران و شرایطی که در اثر تحریم‌ها ایجاد شده است، پیش‌بینی ما این بود که روند صعودی بازار بورس ادامه داشته باشد. تا زمانی هم که تحریم‌ها ادامه‌دار باشند و با کاهش قیمت نفت و مازاد عرضه روبه‌رو باشیم، همین وضع را در بورس شاهد خواهیم بود.»او ادامه می‌دهد: «مادامی هم که بحث اصلاح قانون مالیات مثل مالیات عایدی بر درآمد مطرح باشد، تنها بازاری که می‌تواند توسعه داشته باشد، همین بازار بورس و سرمایه است. واقعیت این است که بازار بورس در مقایسه با بازارهای طلا، ارز و مسکن و خودرو بازار باثبات‌تری است و درشرایط فعلی که کرونا روی تمام بازارها تأثیرگذار بوده و عملا آنها را متوقف کرده، طبیعی است که مردم بیشتر از هرچیز به سرمایه‌گذاری در بازار بورس ترغیب شوند.»
حقانی‌نسب تأکید می‌کند: «از طرف دیگر شرایط کشور به خاطر شیوع کرونا به‌گونه‌ای شده که انگار تحریم‌ها تشدید شده است. در این وضع تنها بازاری که می‌تواند مورد توجه باشد، بازار بورس است چون در این شرایط تنها بازاری که می‌تواند امکان دورکاری و فعالیت از طریق فضای مجازی را داشته باشد، همین بازار است. بورس این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که بدون شکل‌گیری ارتباطات اجتماعی به فعالیت خود مشغول باشند و این بازار را زنده و پویا نگه دارند.» حقانی‌نسب با اشاره به اینکه شرایط پیش‌آمده به نفع بازار بورس شده، ادامه می‌دهد: «شیوع کرونا و تعطیلی سایر بازارها برای بورس منفعت زیادی داشته است، ضمن اینکه مردم به سرمایه‌گذاری در بورس اطمینان بیشتری دارند و این فاکتور هم روی افزایش ارزش معاملات تأثیرگذار بوده است.»این کارشناس بازار بورس همچنین توضیح می‌دهد که با افزایش نرخ ارز باز هم اقبال مردم به سمت بورس افزایش خواهد داشت، ضمن اینکه افزایش نقدینگی هم از مهم‌ترین عوامل رونق‌یافتن بازار بورس ایران است. خلق نقدینگی با وجود اینکه قیمت نرخ ارز و تورم را افزایش داده اما روی بورس تأثیر مثبت گذاشته، چون مردم جای دیگری برای سرمایه‌گذاری ندارند و به سراغ بورس می‌آیند.
خطرات بورس ایران کدامند؟
حسین خزلی خرازی، یکی دیگر از تحلیلگران ارشد بورس درباره اینکه چرا برخلاف بازار بورس سایر کشورها، سود معاملات بورس ایران افزایش داشته، به «شهروند» می‌گوید: «اینکه چرا بورس ایران برخلاف سایر بازارهای بورس دنیا با رکود مواجه نشده، این است که بورس ما تابع فاکتورهای اقتصادی خودش است.»افزایش حجم نقدینگی و راکدبودن بازارهای موازی با بورس یکی از مهم‌ترین عواملی است که همواره ارزش معاملات بورس را افزایش می‌دهد. با شیوع کرونا هم تغییری در بورس ایجاد نشده، چون رشد نقدینگی همچنان ادامه دارد و بازارهای موازی با بورس که یا در رکود هستند یا تعطیل شده‌اند. بنابراین در چنین شرایطی کاملا طبیعی است که بورس پررونق‌تر باشد و مردم تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در بورس پیدا کنند.او ادامه می‌دهد: «از طرف دیگر چشم‌انداز تورم و افزایش قیمت دلار در سال ٩٩ روی قیمت سهم‌ها تأثیر داشته و افزایش آنها را به دنبال داشته است. افزایش ارزش معاملات در بورس تابع رشد قیمت دلار و افزایش نقدینگی در بازار است و به این دلیل که در شرایط فعلی مردم جای دیگری برای سرمایه‌گذاری نقدینگی‌های خود ندارند، به بورس می‌آیند و سهام می‌خرند. بازارهایی مثل بازار ارز و مسکن هم در رکود کامل به سر می‌برند و به همین دلیل تنها جای باقی‌مانده برای سرمایه‌گذاری بورس است.»
خرازی درباره اینکه چه پیش‌بینی‌ای می‌توان از بازار بورس داشت، ادامه می‌دهد: «پیش‌بینی درشرایط فعلی کار چندان منطقی نیست اما تا زمانی که با رشد نقدینگی روبه‌رو باشیم، امکان رشد بازار سرمایه هم هست، ضمن اینکه ٥٠ تا ٦٠درصد از سهم‌های شرکت‌های خوب و بنیادی هنوز قابلیت سرمایه‌گذاری دارند و نگرانی ما درباره٣٠درصد سهام‌های کوچک و زیانده است که رشد کرده است. متأسفانه این شرکت‌های زیانده قیمت سهام‌شان رشد غیرمنطقی داشته و این به دلیل افزایش نقدینگی بین مردم و ورود غیرتخصصی به بورس است که اوضاع را خطرناک کرده، وگرنه سهام‌های فولاد، مخابرات، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها همچنان سودده هستند و پیش‌بینی ما ادامه سودآوری آنهاست.» این کارشناس بازار بورس درباره اینکه آیا دستکاری‌ها و دلال‌بازی‌ها تأثیری روی بازار بورس داشته، می‌گوید: «بله، متأسفانه دستکاری‌هایی توسط دلالان انجام شده و سهام برخی از شرکت‌های کوچک و زیانده را چندبرابر کرده که امیدواریم مقام ناظر دلالان را شناسایی و آنها را به مراجع قضائی معرفی کند.»