دو چهره متفاوت کرونا در بورس
- توضیحات
شاخص کل بورس تهران دیروز با رشد نزدیک به ۹۸۰۰ واحدی همراه شد. در‌حالی‌که شنبه ریزش سنگین قیمت‌ها را شاهد بودیم، اما رشد معاملات دیروز نشان داد که بازار سهام برای شیوع تصاعدی کرونا در داخل اهمیت چندانی قائل نیست. در عین حال برخی نمادهای کالایی به‌خصوص در گروه فلزات پس از اثر محسوس این ویروس چینی بر قیمت جهانی کامودیتی‌ها، همچنان در انتظار بازگشایی امروز بازارها با فشار فروش، معاملات دیروز سهام را به پایان رساندند.
فاطمه اسماعیلی : شاخص کل بورس تهران پس از استراحت یک‌روزه و اصلاح حدود 5/ 3 درصدی، روز گذشته بار دیگر به مدار صعودی بازگشت و توانست بیش از نیمی از ریزش شنبه را جبران کند. به این ترتیب دلهره بورس‌بازان در اولین روز معاملاتی هفته ادامه‌دار نشد. رشد 9/ 1 درصدی شاخص سهام طی معاملات روز یکشنبه در حالی رقم خورد که در ادامه معاملات شنبه احتمال افت بیشتر قیمت سهام وجود داشت؛ اما بار دیگر نقدینگی قدرت‌نمایی کرد و بازگشت دلار به کانال 15 هزار تومان نیز عاملی برای غلبه تقاضا بر عرضه شد و رشد قیمتی سهام را به‌دنبال داشت. ریشه ریزش شاخص سهام در معاملات شنبه را باید در هراس از کرونا عنوان کرد. شیوع کرونا در جهان موج سهمگینی از ریزش قیمت کالاها و بازارهای سهام در دنیا را به‌دنبال داشت. بر این اساس از پایان هفته گذشته و همزمان با ریزش بازار جهانی انتظار برای واکنش تند بورس تهران نیز وجود داشت با این حال روند نزولی سهام چندان به طول نینجامید و دیروز شاهد بازگشت شاخص از مدار منفی بودیم.
البته همچنان فشار فروش در سهام محسوس بود و در این میان سهام کالایی با محوریت بزرگان فلزی بیشتر این فشار فروش را تجربه کردند، اما در نقطه مقابل غیرکالایی‌ها با محوریت خودرویی‌ها اتفاقا با رشد قیمت بعضا تا صف خرید نیز کشیده شدند. بر این اساس می‌توان گفت شیوع ویروس کرونا دو چهره متفاوت در بورس تهران داشته است. در داخل کشور این ویروس جدید با تمام دلهره‌ای که ایجاد کرده التهاب بازار ارز را بالا نگه داشته است که خود تاثیری مثبت بر قیمت سهام به جا گذاشت. اما در بازارهای جهانی شیوع گسترده کرونا قیمت نفت و فلزات را زیر فشار قرار داده و همین موضوع در بورس تهران عدم اقبال به سهام کالایی را به‌دنبال داشته است. در عین حال نقدینگی نیز همچنان نشان داد که از بهانه‌ای برای کسب سود در سهام استفاده لازم را خواهد برد.
دغدغه‌ای به نام کرونا در اقتصاد کشور
در پایان معاملات هفته گذشته بازار جهانی اخبار از شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورهای مختلف و افزوده شدن آمار مبتلایان و البته کشته‌شدگان سبب شده تا قیمت فلزات جهانی و همچنین نفت با افت جدی مواجه شود. بر اساس آخرین آمار و در لحظه تنظیم گزارش، بیش از 86 هزار و 980 نفر در دنیا به این ویروس جدید مبتلا شده‌اند که از این تعداد 2979 نفر جان باخته‌اند. کرونا در حال حاضر 64 کشور را در برگرفته است. موضوعی که واکنش جدی بازارهای جهانی را برانگیخت. این شرایط سبب شد تا بهای هر بشکه نفت برنت در هفته گذشته با افت 6/ 13 درصد به مرز 50 دلار سقوط کند. بهای هر بشکه نفت خام آمریکا نیز در هفته گذشته بیش از 16 درصد ریزش کرد. در میان فلزات نیز هر تن مس ریزش 3 درصدی را تجربه کرد. وروی نیز 9/ 3 درصد افت قیمت داشت. ارزش قابل‌توجهی از بازارهای سهام دنیا دود شد و ریزش سنگین بازار سهام آمریکا را طی چند روز متوالی شاهد بودیم. تمام این موارد هراس سرمایه‌گذاران در بازارهای جهانی از اثر پیش‌بینی‌ناپذیر کرونا بر اقتصاد جهانی است که می‌تواند زمینه‌ساز وقوع یک رکود سنگین در اقتصاد جهانی شود.
دلار به 15 هزار تومان بازگشت
این روزها در ایران شاهد افزایش آمار مبتلایان و جان‌باختگان ویروس کرونای جدید هستیم. بر اساس آمار روز گذشته وزارت بهداشت تاکنون 987 نفر به این ویروس مبتلا شده و از این تعداد 54 نفر جان باخته‌اند. هر چند آمار این میزان ابتلا در ایران باعث هراس مردم کشور و تعطیلی گسترده مدارس، دانشگاه‌ها و محدود شدن ساعات کاری ادارات دولتی و خصوصی شده است اما در بورس تهران واکنش چندانی به شیوع کرونا در ایران مشاهده نمی‌شود. چند ماه است که حجم سنگینی از نقدینگی به سمت بورس تهران هجوم آورده است و بررسی‌ها از ارزش معاملات بورس تهران و نقدینگی کل کشور نشان از افزایش سهم بورس از نقدینگی و در عین حال نرخ بالای رشد نقدینگی نسبت به میانگین بلندمدت دارد. نقدینگی باعث شده که بسیاری از ریسک‌ها در ماه‌های اخیر چندان در چشم بورس‌بازان جدی نباشند و هجوم پول رشدهای افسارگسیخته را رقم زده است و گرچه سهام عمدتا از خطوط قرمز ارزندگی عبور کرده‌اند اما هجمه پول از هر بهانه‌ای برای ادامه رالی سهام استفاده کرده است. طی چند هفته اخیر نیز دلار عامل دیگری برای توجیه رشدهای پیشین سهام و زمینه‌ساز رشدهای بیشتر شده است. در حالی‌که روز شنبه دلار به کمتر از 15 هزار تومان رسیده بود، اما در فضای ملتهب اقتصاد کشور که کرونا نیز اثر قابل‌توجهی داشته است بار دیگر به بیش از این سطح روانی رسید. همین موضوع اثر خود را در سهام گذاشت و در نتیجه حتی بعضا سهام کالایی مثل پتروشیمی‌ها را به صف خرید کشاند.
در انتظار بازگشایی بازار جهانی
در مقابل بی‌تفاوتی بورس‌بازان به افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در داخل کشور، اما ترس بازار جهانی از شیوع ویروس کووید19 در بورس تهران نیز منعکس شده است. در این راستا روز گذشته قیمت سهام شرکت‌های کالایی به‌ویژه زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی از رشد باز ماند. اینکه در بازگشایی روز جاری بازارهای جهانی چه اتفاقی می‌افتد موضوعی است که ذهن بورس‌بازان، به‌ویژه دارندگان سهام شرکت‌های کالامحور را به خود مشغول کرده و شاید دلیل عدم اقبال به سهام مذکور در روز گذشته نیز همین موضوع بود. هر چند رشد نرخ دلار سبب شده تا معامله‌گران چندان به سبک و سنگین کردن سهام نپردازند. در این میان و در تعطیلات پایان هفته بازار جهانی، آماری از شاخص PMI کشور چین منتشر شد. بر اساس این آمار بعد از بازگشایى بازار چین در اوج شیوع ویروس کرونا، فروش صنایع کارخانه‌اى چین که انتظار می‌رفت از تراز ۵۰ به عدد ۴۶ سقوط کند، به رکورد عجیب 7/ 35 ریزش کرد که از افت در دوران رکود سال ٢٠٠٨ هم بدتر است. در بخش خدمات شرایط بدتر است و از سطح 1/ 54 به سطح شوکه‌کننده 6/ 29 سقوط کرده است. این مساله در کنار انتظار برای افزایش عرضه نفت از سوی ایالات‌متحده آمریکا نگرانی‌ها در رابطه با افت قیمت کالاهای پایه در بازگشایی هفته جاری را تقویت کرده بود.
دلهره بورس‌بازان ادامه‌دار نشد
به این ترتیب در مجموع می‌توان گفت شیوع ویروس کرونا دو چهره متفاوت در بورس تهران به نمایش گذاشته است. از یک سو شیوع این ویروس جدید در داخل کشور به رشد قیمت دلار انجامیده که خود سبب شده تا دلهره به‌وجود آمده در میان بورس‌بازان گذرا بوده و ادامه‌دار نشود؛ برخلاف روز شنبه که ریزش قابل‌توجه دلار آزاد سبب شد تا سنگین‌ترین افت مقداری تاریخ شاخص سهام رقم خورد. در گزارش روز گذشته «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «شنبه سرخ بورس تهران» نیز اشاره شد که به نظر می‌رسد هنوز بورس تهران با وضعیت دلهره همگانی (panic) فاصله داشته باشد. چرا که نه تنها حجم صفوف فروش نسبت به کل ارزش معاملات چندان بالا نبود بلکه همزمان صف خریدهایی قابل‌مقایسه با ارقام صف فروش قابل‌مشاهده بود. به این ترتیب در همان روز منفی نیز بسیاری از سهامداران معتقد بودند، مشابه ماه‌های اخیر، این ریزش‌ها دوام نمی‌آورد و بازگشت بورس مجددا فروشندگان را پشیمان می‌کند. در مقابل اما ریزش قیمت‌های جهانی به دلیل شیوع کرونا در 64 کشور سبب شده تا سهام کالایی بورس تهران نیز تحت تاثیر قرار گیرند و از رشدهای قیمتی این روزهای سهام جا بمانند. البته در این میان دلار عامل مهمی شده است که دوگانگی نظرات در سهام کالایی نیز تشدید شود. در بخش قبل به رشد سهام پتروشیمی اشاره شده بود.
احتیاط معامله‌گران کالایی در انتظار بازار جهانی
معاملات روز گذشته بورس کالا با آرامش بیشتری نسبت به هفته پیش دنبال شد. مهم‌ترین معاملات روز یکشنبه در رینگ صنعتی به سه محصول شمش روی، کاتد مس و شمش فولاد مربوط می‌شد. به نظر می‌رسد قیمت پایه عرضه این محصولات بر اساس نرخ نیمایی حدود 13 هزار و 300 تومان تعیین شده بود که نسبت به نرخ‌های آزاد فاصله قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. اما دو عامل باعث می‌شود تا معامله‌گران کالایی محتاطانه‌تر در سمت تقاضا قرار بگیرند. اصلاح شدید نرخ دلار در پایان هفته گذشته احتمال تکرار آن در آینده را زنده نگه داشته است. از سوی دیگر تداوم ریزش قیمت کالاهای پایه در بازار جهانی فشار مضاعفی بر این دادوستدها ایجاد کرده است. هفته گذشته و در بازار فلزات لندن مس و روی به ترتیب ریزش‌های 3 و 9/ 3 درصدی را تجربه کردند.
در رابطه با شمش روی شرکت کالسیمین، میزان تقاضای حاضر از حجم عرضه کمتر بود و رقابتی برای این محصول سر نگرفت. کاتد مسی شرکت ملی صنایع مس ایران نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد. در مقابل شمش فولاد خوزستان بار دیگر شاهد رقابت نسبی در سمت خرید بود؛ با این وجود، همان‌گونه که اشاره شد سطح رقابت برای این محصول نیز در قیاس با هفته گذشته ملایم‌تر بود. هر کیلوگرم شمش فولاد خوزستان که در هفته گذشته 4963 تومان قیمت خورده بود روز گذشته در سطح 4550 تومان قرار گرفت و افت بیش از 8 درصدی را تجربه کرد. در دادوستدهای امروز بورس کالا و در مهم‌ترین مورد ورق‌های فولاد مبارکه اصفهان دادوستد خواهد شد و این معاملات می‌تواند دادوستدهای بورسی را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.
غلبه رنگ سبز در معاملات روز یکشنبه
رشد 9/ 1 درصدی نماگر اصلی بورس تهران طی معاملات روز یکشنبه در حالی رقم خورد که افزایش تقاضا برای خرید سهام شرکت‌های کوچک بازار سبب شد تا شاخص هم‌وزن، که نشانی از اثرگذاری یکسان نمادها دارد، با رشد 9/ 2 درصدی همراه شود. عدم اقبال به سهام کالایی در این روز مهم‌ترین دلیل سبقت شاخص هم‌وزن از شاخص کل بود. در این روز 88 درصد از سهام با رشد قیمت همراه شدند و در این میان شاهد تشکیل صف خرید طولانی برای حدود 60 درصد از سهام سبز بازار بودیم. به این ترتیب دیروز در حالی ارزش معاملات خرد سهام به 3800 میلیارد تومان رسید که افزون بر 963 میلیارد تومان نقدینگی در انتظار ورود به گردونه معاملات سهام ناکام ماند. این در حالی است که تنها یک سهم با صف فروش، آن هم به میزان 609 میلیون تومان مواجه بود. در میان 39 صنعت فعال بورسی نیز روز گذشته تنها دو صنعت حمل و نقل و فرآورده‌های نفتی شاهد افت میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود بودند و دیگر گروه‌ها سبزپوش شدند.
آرایش بازیگران خرد و بزرگ در روز صعود بازار
در روزی که شاخص سهام صعود 9/ 1 درصدی را تجربه کرد، بازیگران حقیقی پس از تنها یک روز عقب‌نشینی بار دیگر خریدار شدند. در این مسیر روز یکشنبه بیش از 553 میلیون و 200 هزار سهم به ارزش 507 میلیارد تومان به پرتفوی حقیقی‌ها افزوده شد. در میان 39 صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی رقم خورد. به این ترتیب دیروز 112 میلیارد و 250 میلیون تومان از سهام شیمیایی پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. پس از آن نیز گروه فرآورده‌های نفتی شاهد خالص تغییر مالکیت 58 میلیارد و 600 میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. انبوه‌سازان نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند و خالص خرید 53 میلیارد و 400 میلیون تومانی را تجربه کردند.
در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت نیروکلر در اولویت خرید معامله‌گران خرد قرار گرفت. از این رو دیروز 22 میلیون و 380 هزار سهم «شکلر» به ارزش 56 میلیارد و 730 میلیون تومان از حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در «ثاخت» نیز حقیقی‌ها خالص خریدی به میزان 51 میلیارد و 200 میلیون تومان را رقم زدند. سهام شرکت پالایش نفت اصفهان نیز دیروز مورد توجه بازیگران خرد بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از 51 میلیون و 750 هزار سهم به ارزش 32 میلیارد و 760 میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد.