اقتصاد بازار: براساس تجارب توسعه در کشورهای توسعه یافته ، شکوفایی اقتصادی مستلزم تحقق حداقل آزادی های فردی ، سیاسی و طبیعی است. در جامعه ای که حداقل شاخص های دموکراسی را داراست ، زمینه مناسبی برای توسعه در بعد اقتصادی مهیا می باشد. اگر حزب را نماینده یا عنصر مهم دموکراسی بدانیم، با عنایت به شاخص ها و یا عناصر توسعه اقتصادی ،به طور کلی می توانیم بگوییم شکل گیری و فعالیت احزاب قدرتمند ، می توانند در توسعه اقتصادی کشور تاثیر مثبت و فراوانی داشته باشند.
سابقه پیدایش احزاب و گروههای سیاسی در ایران به بعد از دوران نهضت مشروطه بازمی گردد. درواقع در دومین دوره مجلس شورای ملی، افرادی نظیر تقی زاده و دهخدا تحت تاثیر مشاهدات خود در کشورهای دیگر به فکر ایجاد احزاب سیاسی افتادند و با تقلید از عنوان«سوسیال دموکرات» حزب «اجتماعیون،عامیون» را به عنوان اولین حزب رسمی در ایران برپا ساختند. بعد از آن و تا دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی احزاب با فراز و فرودهای فراوانی مواجه شده اند. یکی از کارکردهای احزاب نقش آنها در روند توسعه اقتصادی است. حال این سوال مطرح می شود که آیا احزاب در ایران توانسته اند در پیشرفت اقتصادی کمک کنند؟ گفتگوی ما با فضل الله صلواتی، تحلیلگر و فعال سیاسی پیرامون مطالبات اقتصادی از احزاب استان بود.

سیاست، اساس تشکیل حزب
وی در پاسخ به این سوال که احزاب چقدر در توسعه اقتصادی نقش دارند، گفت: احزاب در تعریف کلی در فعالیت های سیاسی نقش دارند و اساس حزب هم برای ورود به عرصه سیاست است. حمایت و معرفی چهره های سیاسی در زمان انتخابات، اظهار نظر و موافقت و مخالفت با تصمیمات حکومت ها در امور مختلف و ... از نمونه های کارکرد احزاب است.
وی افزود: ورود به عرصه اقتصاد از سوی احزاب زمانی شکل جدی به خود می گیرد که در ساختار آن جامعه به بخش خصوصی اهمیت داده شود در این صورت است که احزاب می توانند در جنبه های اقتصادی نیز اعمال نظر داشته باشند.

نقش احزاب در جلوگیری از فساد اقتصادی
این فعال سیاسی با اشاره به انباشت ثروت در دست عده ای خاص در جامعه گفت: اگر احزاب به صورت حساب شده در فعالیت های اقتصادی حضور داشته باشند و از نیروهای متخصص برای اداره بنگاه های اقتصادی استفاده کنند دیگر شاهد انباشت ثروت در دست عده ای خاص نخواهیم بود.
صلواتی همچنین ادامه داد: اگر دهه گذشته در کشور را بررسی کنیم می توانیم به راحتی آثار ثروت های باد آورده را مشاهده کنیم. عده ای با سوء استفاده از شرایط تحریم، ثروت های هنگفت به جیب زدند که متاسفانه به دلیل ضعف ساختار اقتصادی به کسی هم پاسخگو نیستند.

حزب و پاسخگویی به افکار عمومی
وی افزود: اگر حزب حضور پر رنگ در عرصه جامعه و حکومت داشته باشد به دلیل پاسخگویی به افکار عمومی نمی تواند در مقابل خطای اعضایش سکوت کند و باید به دنبال عدالت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی باشد. هر حزبی وقتی اصالت دارد که بتواند در جهت برخورداری همه افراد جامعه از امکانات تلاش کند.
نخستین فرماندار اصفهان بعد از پیروزی انقلاب در ادامه به سابقه احزاب در تاریخ معاصر ایران اشاره کرد و گفت: در زمان حکومت طاغوت، شخص اول مملکت اصولا اعتقادی به حزب نداشت و احزابی هم که در آن زمان شکل گرفتند مستقل و اثرگذار نبودند. شاه خواهان نظامی تک حزبی به تبعیت از شوروی بود.

نگاه متفاوت دولت ها به نقش احزاب
نماینده پیشین مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم احزاب قدرتمند عمل نکردند و حزب موفقی نداشتیم. البته در بررسی نقش احزاب در عرصه های مختلف باید این نکته را هم مد نظر قرار داد که نگاه دولت هایی که بر سر کار آمدند هم به مسئله احزاب متفاوت است. قاعدتا در این شرایط احزاب نمی توانند حرکت های مهمی در زمینه اقتصادی و اجتماعی انجام دهند.
صلواتی با بیان اینکه نگاه احزاب در کشور بیشتر سیاسی است تا اقتصادی، تصریح کرد: آنچه از فعالیت احزاب در ایران می توان مشاهده کرد بیشتر حضور در عرصه های سیاسی است. به عنوان مثال در زمان برگزاری یک انتخابات حزب های مختلف فعال می شوند و بعد از انتخابات مجددا به حالت انفعال در می آیند که این مدل حرکتی نمی تواند اهداف یک حزب را عملیاتی کند. وی افزود: نگاه دولت ها نیز باید به عملکرد احزاب تغییر کند و هنگامی که اعضای یک حزب در موضوعی اظهارنظر و دیدگاه های خود را عنوان می کنند نباید مورد بی مهری دولت ها قرار بگیرند.
حقق عدالت اقتصادی، شعار احزاب
صلواتی ادامه داد: شعار همه احزاب عدالت اقتصادی، برابری های اجتماعی و سیاسی است اما این اهداف تا چه حد در کشور پیاده شده است؟ جواب مشخص است ما تا رسیدن به یک جامعه متعادل فاصله داریم و نمی توانیم در شرایط فعلی از احزاب انتظار داشته باشیم که در توسعه اقتصادی نقش پر رنگی ایفا کنند.
این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا این نظریه که در آن عنوان شده است سیاستمداران، اقتصاددانان خوبی نیستند را صحیح می دانید یا خیر، گفت: سیاست به معنای اداره صحیح کشور است که مسلما آگاهی از علم اقتصاد به اداره هر چه بهتر مملکت کمک خواهد کرد. به عنوان مثال انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفندماه برگزار می شود همه ما باید به نامزدهایی رای بدهیم که از سیاست و اقتصاد مطلع باشند نه اینکه بدون معلومات کرسی های مجلس را اشغال و با اظهار نظرهای غیرکارشناسی کشور را با چالش مواجه کنند. وی افزود: کسانی که در راس اداره کشور قرار دارند باید بتوانند مسائل پیچیده سیاسی و اقتصادی را مورد تحلیل قرار دهند و بهترین تصمیم را برای کشور اتخاذ کنند.

نقش پررنگ نمایندگان مجلس در توسعه اقتصادی
صلواتی همچنین عنوان کرد: یک نماینده مجلس باید از برنامه های توسعه ای کشور آگاهی کامل داشته باشد و بتواند بر مبنای چشم انداز توسعه قانونگذاری کند. متاسفانه ما شاهد اقداماتی از سوی برخی نمایندگان هستیم که می توان از آن به "سیاسی کاری" یاد کرد و این دقیقا همان نقطه ای است که اقتصاد و توسعه کشور را دچار اختلال می کند. وی افزود: هدف گذاری در اقتصاد کشور باید مشخص باشد. ما باید بدانیم که آیا خواهان یک اقتصاد با مدیریت بخش خصوصی هستیم یا ترجیح می دهیم که دولت اداره کننده اقتصاد باشد.
صلواتی تاکید کرد: اقتصاد بیمار کشور نیازمند حضور اقتصاددانان برجسته ای است که به سیاستمداران در جهت توسعه همه جانبه یاری رسانند. اقتصاد و سیاست مکمل هم و تفکیک ناپذیر هستند.

نوشته از کمند چوبینه