با وجود مخالفت‌های جهانی و دولت مرکزی عراق با همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق، مسعود بارزانی رئیس حزب دموکرات کردستان عراق بر برگزاری این همه‌پرسی در 25 سپتامبر 2017 برابر با 3 مهر 1396 اصرار کرد و رأی‌گیری این همه‌پرسی از صبح دیروز آغاز شد که قرار است نتایج آن بزودی اعلام شود.
پرواز ایرلاین‌های ایرانی به کردستان عراق متوقف شد
پس از آنکه روز دوم مهر ماه جاری شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد با موافقت این شورا و پس از درخواست دولت رسمی عراق، تمام پروازها به مقصد یا از مبدأ کردستان عراق متوقف می‌شود و حتی پروازهای این منطقه اجازه عبور از آسمان ایران را ندارد شرایط ایرلاین‌های ایرانی حاکی از آن است که پروازهای برنامه‌ای به این منطقه نیز متوقف شده‌اند. طبق اطلاعات موجود چند ایرلاین ایرانی به مقصد یا از مبدأ شهرهای اربیل و سلیمانیه پروازهای برنامه‌ای داشتند اما با توجه به اتفاقات به وجود آمده تا اطلاع ثانوی پروازهای این ایرلاین‌ها به کردستان عراق متوقف خواهند بود.
به نظر می‌رسد با توجه به این که شورای عالی امنیت ملی متوقف شدن پروازها را اعلام کرده از سرگیری دوباره این برنامه‌های پروازی نیز احتیاج به تأیید مجدد این شورا دارد. درهمین باره حرمت‌الله رفیعی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی کشور درباره تأثیر این شرایط اضطراری بر گردشگری منطقه به ایسنا، گفت: اقلیم کردستان، مقصد گردشگری ایرانی‌ها نبوده که حالا با مسدود شدن مرزهای هوایی یا قطع روابط، ضربه‌ای وارد شود؛ چون اصلاً تعاملات گردشگری بین ایران و آن منطقه جریان پیدا نکرد.
ترکیه مرز خود را با اقلیم کردستان عراق بست
همزمان با اقدام ایران، دولت ترکیه نیز دروازه سیلوپی ـ هاربور در مرزهای اقلیم کردستان عراق را بست. به گزارش ایرنا، ترکیه از صبح دوشنبه و از زمان آغاز رأی‌گیری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق، مرز خود را در این منطقه بسته است. رسانه‌های ترکیه اعلام کردند که تردد کامیون‌ها تنها از طرف ترکیه به سمت عراق جریان دارد.شورای امنیت ملی ترکیه دو روز پیش تصمیم گرفت که اقداماتی را در صورت برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق به اجرا بگذارد که بستن دروازه‌های مرزی از جمله این تصمیمات اعلام شده بود.
صف‌های طولانی و گرانی بنزین
بعد از انتشار خبر بسته شدن مرزهای زمینی، مردم اقلیم کردستان به سمت پمپ بنزین‌ها هجوم برده که این امر منجربه ترافیک در خیابان‌ها و در مسیرهای منتهی به پمپ بنزین‌ها شده است.به گزارش تسنیم، اخبار واصله حکایت از این دارد که بسیاری از پمپ بنزین‌ها، بنزین ندارند. علاوه براین برخی منابع از افزایش بی‌سابقه قیمت بنزین در اقلیم کردستان خبر داده‌اند به طوری که در این روزها بنزین به قیمت کم سابقه لیتری ۱۰۰۰ دینار رسیده و کمیاب است.
هجوم مردم اقلیم کردستان عراق به فروشگاه‌های مواد غذایی
منابع خبری از هجوم گسترده مردم در اقلیم کردستان عراق به فروشگاه‌های مواد غذایی و همچنین جایگاه‌های سوخت و به وجود آمدن موج نگرانی و وحشت در پی بسته‌شدن گذرگاه‌های مرزی خبر دادند.
بر اساس گزارش منابع خبری از جمله القرطاس نیوز و شبکه ماهواره‌ای الاباء، استان سلیمانیه از استان‌های مهم اقلیم کردستان (که به مقر جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق معروف است)، از شامگاه گذشته شاهد هجوم گسترده مردم برای خرید مواد غذایی و وسایل ضروری زندگی بوده و جاده‌های منتهی به جایگاه‌های سوخت هم شاهد صفوف طولانی خودروهایی بوده که شهروندان از ترس بسته شدن مرزها به این مراکز هجوم آورده‌اند.
یک منبع عراقی از هجوم گسترده مردم به انبارها و مراکز تجاری و اقتصادی برای انبار کردن مواد اساسی و مواد غذایی از ترس اتمام آن در بازار در صورت اعمال محاصره اقتصادی بر اقلیم از سوی کشورهای همسایه خبر داده است.
مشکلات اقتصادی بی‌شمار اقلیم
اما جدای از منازعات سیاسی که این همه‌پرسی و استقلال طلبی اقلیم کردستان به دنبال داشته و خواهد داشت، آثار بسیاری در اقتصاد اقلیم، عراق، منطقه و حتی جهان خواهد داشت که محور اصلی آن نفت است. اقلیم کردستان عراق با مساحتی حدود ۷۸ هزار کیلومتر (شامل مناطق مورد منازعه) بر یکی از غنی‌ترین منابع نفتی خاورمیانه واقع شده و اقتصادش به مانند عراق به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم اقتصادی و تولیدی و جنگ‌های پی درپی بشدت به دلارهای نفتی وابسته می‌شود. بیش از ۸۰ درصد نیازهای کشاورزی، غذایی، دارویی و لجستیکی اقلیم کردستان از دیگر کشورها وارد شده و اقتصاد آن از پشتوانه و توان تولیدی بسیار پایینی برخوردار است.
از آغاز فروش مستقل نفت توسط اقلیم کردستان از اوایل ۲۰۱۵ و قطع سهم ۱۷ درصدی بودجه اقلیم کردستان در دسامبر ۲۰۱۴، درآمدهای اقلیم کردستان بشدت کاهش یافته و به رغم صدور روزانه حدود 600هزار بشکه نفت از طریق بنادر ترکیه حکومت اقلیم با کسری شدید بودجه مواجه شده و قادر به تأمین هزینه‌های اجرایی، بازپرداخت قروض و حتی تأمین بودجه برای پرداخت حقوق و مزایای کارمندان دولت نیست. از آغاز بروز این بحران حکومت اقلیم برای کاهش کسری بودجه و با همکاری بانک جهانی سیاست ریاضت اقتصادی و کاهش هزینه‌ها در بخش‌های خدماتی اعمال کرده است. یکی از بحث برانگیزترین اقدامات صورت گرفته اعمال سیستم «ذخیره حقوق و مزایا» است که بر اساس آن حکومت اقلیم تنها یک چهارم حقوق کارمندان و بازنشستگان را پرداخت کرده و باقیمانده حقوق کارمندان تا بازگشت ثبات اقتصادی نزد حکومت پس‌انداز می‌شود. قشر کم درآمد و آسیب پذیر که تا پیش از این از خدمات درمانی و حمایت‌های مالی برخوردار بود اکنون با کاهش حقوق و خدمات بیشترین آسیب را در طول دو سال گذشته دیده و به رغم اعتراض‌های صورت گرفته به نظر نمی‌رسد که در کوتاه مدت پایانی برای سیاست‌های ریاضتی اقلیم کردستان متصوربود. از سوی دیگر بدهی هنگفت اقلیم کردستان به بانک‌ها، شرکت‌های استخراج نفت و همچنین پیمانکاران نیز یکی دیگر از بحران‌هایی است که گریبانگیر اقتصاد مصرفی اقلیم شده است.
بر اساس آمارهای منتشر شده توسط نماینده‌های عضو پارلمان اقلیم کردستان بدهی حکومت اقلیم تا پایان سال ۲۰۱۶ بالغ بر ۲۸ میلیارد دلار است. علاوه بر این حتی اگر فروش نفت اقلیم پس از برگزاری رفراندوم ادامه یابد نیز ایران و ترکیه با عملیاتی کردن تنها بخشی از تهدیدهای خود و مسدود کردن پایانه‌های مرزی و جلوگیری کردن از صادرات اقلام ضروری به اقلیم می‌توانند اقلیم کردستان را بیش از پیش تحت فشار بگذارند.
یک همه‌پرسی و تحولات بازار نفت
همچنین خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی با این عنوان که «چگونه همه‌پرسی استقلال کردستان عراق می تواند بازار نفت را تحت تأثیر قرار دهد» نوشت:با نزدیک شدن به زمان برگزاری همه‌پرسی استقلال در کردستان عراق، بازار نفت توجه روزافزونی به این رویداد و پیامدهای حاصل از آن پیدا می‌کند. عراق که دومین تولیدکننده بزرگ اوپک است، ممکن است ماه جاری با اختلال قابل توجهی در صادرات نفتش روبه‌رو شود.
براساس این گزارش، نفت در مرکز همه این تحولات قرار دارد. کردستان یک منطقه نفت‌خیز بوده و ذخایری دارد که معادل 45 میلیارد بشکه است و ممکن است به تولیدکننده‌ای بزرگتر از نیجریه تبدیل شود. طبق آمار دولت منطقه‌ای کردستان، کردستان در حال حاضر حدود 602 هزار بشکه در روز صادرات دارد، با این‌همه استناد به این آمار دشوار است.
دولت اقلیم کردستان با هزینه‌های بالا، بدهی رو به رشد و کاهش تولید برخی از میادینی که توسعه یافته‌اند مواجه شده است. با این‌همه مشکل نفتی همیشگی دولت اقلیم کردستان، روابطش با بغداد بوده است. بر اساس قانون اساسی عراق، درآمدهای مربوط به صادرات نفت باید میان بغداد و دولت اقلیم کردستان تقسیم شود اما کردها مدت‌هاست احساس می‌کنند این رابطه غیرمنصفانه بوده و به دنبال راه‌هایی برای توسعه مستقل منابع نفتی از بغداد هستند.
در شرایطی که کردها، کرکوک را در تصرف دارند، دولت مرکزی عراق در حال حاضر کمتر از نیمی از ذخایر نفت این کشور را در کنترل دارد.
بلومبرگ در گزارش خود آورده است: یک جنبه کلیدی این همه‌پرسی تحکیم ادعای کردها نسبت به کرکوک و میادین نفتی مجاور آن است اما موانع قابل توجهی برای استقلال کردستان وجود دارد. این همه‌پرسی از حمایت بین‌المللی اندکی برخوردار است و امریکا، اتحادیه اروپا و سایرین به مخالفت با آن برخاسته‌اند.