سرنوشت هواپیماهای برجامی دوباره پس از مصوبه‌های اخیر مجلس آمریکا سوژه داغ رسانه‌ها شده است. درحالی خبر مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا برای ممنوعیت فروش هواپیماهای مسافربری به ایران منتشر شده که این مصوبه فعلا هیچ‌گونه جنبه اجرایی ندارد. پنجشنبه هفته گذشته، خبری منتشر شد که براساس آن، مجلس نمایندگان آمریکا با متمم پیشنهادی یک قانونگذار جمهوریخواه برای منع فروش هواپیمای غیرنظامی به ایران موافقت کرد و برخی خبرگزاری‌ها اعلام کرده بودند بر این اساس قراردادهای فروش ایرباس و بویینگ به ایران، لغو می‌شود. این درحالی است که حسن رستگار، کارشناس صنعت هوایی به «شهروند» می‌گوید: قراردادهای هوایی با ایران به هیچ عنوان قابل فسخ نیست و آمریکا با فسخ آن، اعتبار خود را در اروپا و سایر کشورهای جهان زیر سوال می‌برد.
او معتقد است شاید درباره قراردادهای بویینگ نگرانی‌هایی وجود داشته باشد اما در مورد قراردادهای ایرباس جای هیچ‌گونه خلف وعده وجود ندارد.
البته این نخستین‌بار نیست که چنین پیشنهادی در مجلس آمریکا داده می‌شود. طبق اعلام پایگاه هیل، ‌سال گذشته هم متمم‌های مشابهی که روسکا آن را پیشنهاد داده بود به تصویب رسید اما هرگز تبدیل به قانون نشد.
علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری هم به ایرنا گفته است: از آن‌جا که قراردادهای خرید هواپیماهای جدید در سطح بین‌المللی منعقد شده است، مصوبه اخیر کنگره آمریکا در مورد ممنوعیت فروش هواپیما به ایران هیچ تأثیری بر اجرای این قراردادها ندارد.
گفتنی است، با این‌که مجلس نمایندگان آمریکا با ٢ متمم پیشنهادی درباره ممنوع شدن فروش هواپیماهای تجاری به ایران موافقت کرد، اما در همان مجلس هم برخی اعضای دموکرات کنگره هشدار داده بودند این اقدام، توافق هسته‌ای را تضعیف می‌کند.
در دولت سابق، با اجرای برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام و لغو تحریم‌ها، شرکت‌های هواپیمایی کشورمان برای خرید بیش از ٢٦٠ فروند هواپیما با شرکت‌های ایرباس، بویینگ و آ.تی.آر قرارداد منعقد کردند که تاکنون هفت فروند از آنها تحویل شرکت هواپیمایی ایران‌ایر شده است. همچنین قرار است در چند روز آینده ٢ فروند هواپیمای آ.تی.ار به ایران تحویل داده شود.
مصوبه نصفه‌نیمه است
کنگره ایالات متحده آمریکا، شاخه قانونگذاری در دولت ایالات متحده آمریکاست. این کنگره مشتمل بر دو مجلس سنا و مجلس نمایندگان است و هر قانونی برای تصویب، نیاز به تأیید هر دو مجلس دارد. ماجرای قانونگذاری در آمریکا به همین جا ختم نمی‌شود و قوانین بعد از تصویب هر دو مجلس باید به امضا و تأیید رئیس‌جمهوری برسد. در نهایت، پس از تأیید قوانین از سوی رئیس‌جمهوری این قوانین حالت اجرایی پیدا می‌کند و اجرای آن الزامی می‌شود. حالا تصور کنید، مصوبه منع فروش هواپیما به ایران، فقط در مجلس نمایندگان آمریکا مطرح و تأیید شده است.
علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، گفت: تمامی قراردادهای منعقده با شرکت‌های سازنده طبق برنامه اقدام مشترک یا برجام انجام شده و این توافق ایران با جامعه جهانی به تأیید سازمان ملل متحد نیز رسیده است.
او گفت: اگر آمریکایی‌ها با ما بدعهدی می‌کنند، ما از گذشته به این بدعهدی آنها عادت کرده‌ایم و با وجود تحریم‌های ظالمانه‌ای که در گذشته علیه کشورمان وجود داشت، صنعت هواپیمایی ما همچنان سرپا مانده و به توسعه و رشد خود ادامه داده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: بدون‌شک همه شرکت‌ها به قراردادهای خود متعهد هستند و باید این قراردادها به مورد اجرا گذاشته شود.
اعتبار قرارداد شرکت‌های سازنده هواپیما با ایران زیر سوال نمی‌رود
مقصود اسعدی‌ سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی هم به ایرنا گفت: با وجود مصوبه کنگره آمریکا درباره ممنوع شدن فروش هواپیما به ایران، قراردادهای چند شرکت سازنده هواپیما با طرف‌های ایرانی همچنان معتبر به‌شمار می‌رود. او ادامه داد: هنوز شرکت‌های سازنده هواپیما در این زمینه واکنش منفی نشان نداده‌اند و این مصوبه کنگره به تأیید سنا و رئیس‌جمهوری آمریکا نیازمند است.
گفتنی است، این متمم‌ها که به نظر می‌رسد جنبه اجرایی ندارد، استفاده از منابع مالی برای مجاز کردن مبادلات مالی مربوط به فروش هواپیما را ممنوع و اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا را از صدور مجوز جهت فروش هواپیما به ایران منع می‌کند.