رئیس‌کل‌ بانک مرکزی از سفر به چین یک قرارداد ١٠میلیارددلاری سوغات آورد و یک یادداشت تفاهم ١٥میلیاردیورویی؛ قرارداد ١٠میلیارددلاری بین پنج بانک ایرانی و یک شرکت چینی به امضا رسید و تفاهم‌نامه ١٥میلیاردیورویی هم بین بانک مرکزی ایران و بانک توسعه چین امضا شده است. با امضای این قرارداد و تفاهم‌نامه، میزان قراردادهای امضاشده برای فاینانس و تأمين مالی پروژه‌های ایرانی، به بیش از ٥٥ میلیارد دلار رسید. این شرکت چینی «سیتیک تراست» نام دارد که به اژدهای آسیا معروف شده است. آن‌گونه که بلومبرگ گزارش داده، سیتیک تراست، بزرگ‌ترین شرکتی است که چین در حوزه دارایی‌های مدیریتی به آن اعتماد دارد. پرتفوی سرمایه‌گذاری‌های این شرکت، مجموعه کاملی از اوراق بهادار، صندوق سهام خصوصی، بخش‌بندی سهام دارایی، صندوق‌های مشترک، تأمين مالی اوراق قرضه و اعتماد را در بر می‌گیرد. این قرارداد ١٠‌میلیارد‌دلاری، بین بانک‌های توسعه صادرات، صنعت و معدن، رفاه، پارسیان و پاسارگاد با شرکت سیتیک تراست چین امضا شده است. نکته مثبت امضای قرارداد با این شرکت چینی، تأمين مالی پروژه‌های عمرانی و تولیدی‌ کشورمان است که به‌صورت «یوان» و «یورو» انجام خواهد شد. این پروژه‌ها باید پیش از این مجوزهای لازم را برای اخذ مراحل قانونی گذرانده باشند. دوره ساخت و بازپرداخت متناسب با هر پروژه هم بین ١٠ تا ١٢ سال پیش‌بینی شده است.
انتظار یک‌ساله سیتیک تراست پشت درهای ایران
شرکت سیتیک تراست چین یک سال برای ورود به حوزه تأمين مالی پروژه‌های ایرانی انتظار کشید. مدیران ارشد این شرکت، یک سال پیش برای حضور در بازار ایران ابراز علاقه کردند. این در حالی است که روابط ايران و چين، روابطی بلندمدت و استراتژيك به‌شمار می‌رود. مدیران این شرکت چینی یک سال پیش به ایران سفر کردند تا با رئیس هیئت عامل ایمیدرو گفت‌وگو کنند. آنها در این سفر از برنامه تأمين مالی برای طرح‌های معدنی و صنایع معدنی ایران خبر دادند و اعلام کردند آماده ارائه ۱۰ میلیارد دلار در قالب فاینانس به ایران هستند. مدیر ارشد گروه سیتیک، در این سفر حتی از تغییر استراتژی این شرکت در قبال ایران پس از رفع تحریم‌ها و اجرائی‌شدن برجام خبر داده بود: «پس از رفع تحریم‌ها و اجرائی‌شدن برجام، استراتژی خود را برای همکاری با ایران تغییر داده و آماده ارائه ١٠ میلیارد دلار در قالب فاینانس به ایران هستیم؛ به‌طوری‌که این پتانسیل وجود دارد که بخش درخو‌رتوجهی از این رقم، به حوزه معدن و صنایع معدنی اختصاص یابد». آن‌گونه که ژو یافانگ (Zhou Yafang) گفته بود، این شرکت چینی قائل به محدودیت برای اختصاص فاینانس به طرح‌های ایران نیز نبود و تأکید داشت مجوزهای لازم‌ تا ماه‌های پایانی سال گذشته میلادی (٢٠١٦) از دولت چین دریافت می‌شود و از سال ٢٠١٧ این میزان تأمين مالی به طرح‌های ایران اختصاص داده خواهد شد. چینی‌ها حتی از ایمیدرو خواسته‌ بودند فهرستی از اولویت‌های خود را ارائه کند تا شرایط لازم را برای جذب منابع مالی فراهم آورند. آنها گفته بودند به‌عنوان نمونه، آماده تأمين مالی فاز دوم آلومینیوم جنوب هستند؛ اما این موضوع می‌تواند به بخش‌های دیگر مانند فولاد،‌ زغال‌سنگ،‌ مس و... نیز تسری یابد. در آن زمان، حتی قرار شد کارگروهی از سوی دو طرف ایرانی و چینی تشکیل شود تا تفاهم‌نامه این فاینانس به جریان بیفتد و طرف چینی نیز تأکید کرد برنامه‌های تأمين مالی این گروه از سوی سیتیک تراست (CITIC Trust) به‌عنوان زیرمجموعه این گروه، اجرائی خواهد شد. حالا با امضای قراردادهای جدید از سوی بانک‌های ایرانی، شرایط برای تحقق حضور چینی‌ها در برخی پروژه‌های ایرانی محقق شده است.
جزئیات قرارداد ١٠میلیارددلاری ایران و چین
قرارداد ١٠میلیارددلاری بانک‌های ایرانی و سیتیک تراست، در حالی به امضا رسیده که به گفته معاون وزیر اقتصاد، این قرارداد نخستین قرارداد بزرگ ایران با چین پس از برجام است. به گفته محمد خزاعی، با امضای این قرارداد، مراحل اجرائی آن به‌سرعت در جریان قرار خواهد گرفت و ایران در سریع‌ترین زمان ممکن از آن بهره‌مند خواهد شد. آن‌گونه که مهر گزارش داده، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری ایران گفته است که همکاری ایران با «سیتیک تراست» به سه دسته تقسیم ‌شده که یکی از محورهای همکاری ایران با این مؤسسه مالی بزرگ، بحث فاینانس و تأمين مالی پروژه‌هاست که از سوی طرفین امضا می‌شود. این مقام ایرانی نیز اذعان کرد سیتیک از گروه‌های بزرگ اقتصادی جهان به‌شمار می‌رود و استفاده از توانمندی این شرکت‌ برای اجرای طرح‌های بزرگ کشورمان بر اساس توافق دوجانبه، از دیگر همکاری‌های ایران با این گروه است. خزاعی همچنین محور سوم همکاری ایران با چین بر اساس قرارداد با سیتیک تراست را در حوزه خدمات مالی این گروه مالی بین‌المللی عنوان کرد و گفت: «امضای این قرارداد سبب افزایش همکاری گروه‌های اقتصادی مالی ایران و چین خواهد شد.» به گفته او، با توجه به حضور سیتیک در سطح بین‌الملل، این گروه می‌تواند به‌عنوان دروازه ورود ایران به جهان عمل کند.
امضای یادداشت تفاهم ١٥میلیاردیورویی
امضای قرارداد بانک‌های ایرانی با سیتیک تراست چین، تنها برنامه سفر رئیس‌کل بانک مرکزی به این کشور نبود. ولی‌اله سیف، علاوه بر دیدار و گفت‌وگو با مقامات بانک توسعه چین، اگزیم بانک و مقام نظارتی CBRC، در راستای گسترش روابط بانکی و ایجاد تفاهم بیشتر، یک یادداشت تفاهم ١٥میلیاردیورویی را نیز امضا کرد. این یادداشت تفاهم بین بانک مرکزی ایران و بانک توسعه چین امضا شده که ارائه تسهیلات تأمين مالی پروژه‌های عمرانی و تولیدی را در بر می‌گیرد و علاوه بر تبیین چارچوب همکاری میان بانک‌های ایرانی و چینی، مبنایی برای روابط بلندمدت با بانک توسعه چین در زمینه‌های فنی، عملیاتی و آموزش نیروی انسانی خواهد بود. ولی‌اله سیف در دیدار با رئیس بانک توسعه چین از همکاری‌های این بانک با بانک مرکزی ایران در زمینه تأمين مالی که منجر به امضای قرارداد فاینانس برقی‌کردن و ارتقای راه‌آهن تهران- مشهد شده بود، ابراز خرسندی کرد و گفت که توسعه این همکاری‌ها نشان‌دهنده فصل نوینی در روابط مالی و تجاری ایران و چین است. او همچنین در دیدار جداگانه‌ای با گوئه شوشینگ، مقام نظارتی بانکی چین به گسترش همکاری‌های اقتصادی در پسابرجام اشاره کرد و گفت: افزایش سطح همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور ایران و چین پس از برجام به میزان درخور ‌توجهی افزایش‌ یافته است. رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین تأکید کرد که در این مسیر لازم است همکاری‌های مالی و بانکی نیز به تناسب این امر افزایش پیدا کند تا بانک‌ها بتوانند خدماتی متناسب با سطح تبادلات اقتصادی ارائه کنند. رئیس مقام نظارت بانکی چین هم از آمادگی برای تعاملات مالی و بانکی با بانک‌های ایرانی خبر داد و از کانون بانک‌های چینی خواست که روابط خود با کانون بانک‌های ایران را افزایش و ارتقا دهد.
٥٥ میلیارد دلار قرارداد مالی پسابرجامی
امضای قرارداد بانک‌های ایرانی با سیتیک تراست و در کنار آن، یادداشت تفاهم ١٥ میلیاردیورویی با بانک مرکزی چین، حجم قراردادهای مالی ایران در پسابرجام را به بیش از ٥٥ میلیارد دلار رساند. در نخستین اقدام و در دوم شهریور بزرگ‌ترین قرارداد وام خارجی پسابرجام با اگزیم بانک کره‌جنوبی منعقد شد. این خط اعتباری هشت میلیاردیورویی به بخش‌های دولتی و خصوصی کشورمان اجازه می‌دهد در چارچوب مقررات موجود برای استفاده از منابع خط اعتباری اقدام کنند و ١٢ بانک ایرانی هم به‌عنوان بانک‌های عامل و طرف قرارداد تعیین‌ شده‌اند. یک هفته بعد و در نهم شهریور نیز خط اعتباری ١١ میلیارددلاری اروپا برای ایران بازگشایی شد. آلمان، اتریش، دانمارک و ایتالیا این خط اعتباری را برای ایران ایجاد کردند که منجر به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در کشور می‌شود و تولید و اشتغال را افزایش می‌دهد. پس از امضای این دو قرارداد، فعالان اقتصادی تأکید کردند دولت باید شرایطی فراهم آورد که این خطوط اعتباری در اختیار تولید قرار گیرد. براساس شنيده‌ها، در پايان هفته جاري يك قرارداد ديگر با اگزيم بانك چين به ميزان ١٠ ميليارد دلار به امضا خواهد رسيد. مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد ایران پس از ایجاد این خط اعتباری به «شرق» گفت که ایران، باید برای استفاده از این خطوط اعتباری، برنامه هدفمندی داشته باشد: «اگر ایران در قالب خطوط اعتباری ایجادشده اقدام به خرید مواد اولیه کند، صنایع ما می‌توانند با استفاده از این مواد اولیه کالا تولید کنند و درنهایت با افزایش تولید، شاهد افزایش اشتغال و خروج از رکود باشیم؛ اما اگر قرار باشد فقط کالای آماده مصرف بخریم، تولید ما زمین‌گیر خواهد شد و گرهی از مشکلات بخش اقتصاد باز نمی‌شود».
سعیدابوالقاسمی/ شرق