کمپانی های بزرگ، ارزش سهام صنایع موج سومی که باید تعطیل می شدند را چند برابر کرده و به مردم می فروشند. در فاز بعدی که ترامپ آن را نمایندگی می کند ارزش سهام این گونه واحد ها در بورس جهانی سقوط می کند. یک سکته مالی دیگر در جهان در پیش است. این بار ریسک ناشی از فن آوری موج چهارم قرار است به خانواده های چینی منتقل شود. آنها باید تا پایان عمر اقساط سهامی را پرداخت کنند که طی سه سال گذشته با دریافت وام آن را خریداری کرده اند.

عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان، گفت: ریسک سومی در جهان شکل گرفته است که طی دو سال آینده تخلیه می شود. در ۳۰ درصد موارد ادامه تولید با فن آوری موج سوم غیر اقتصادی است و بر اساس تحقیق انجام شده در دانشگاه توکیو ، تولید با فن آوری موج چهارم در هفتاد رشته، ۴۰ درصد ارزان تر از فن آوری موج سوم است . صنایع موج سومی که باید تعطیل شوند قسمت عمده صنایع چین ،آمریکا و اروپا را تشکیل می دهند. ارزش سهام این صنایع طی دو سال گذشته به شدت افزایش یافته است. تجربه قبلی، در حال تکرار شدن است.
محمد حسین ادیب، ادامه داد: ترامپ، شرایط اقلیمی – روانی برای سقوط بازار ها در جهان را فراهم می کند اما این بار بانکها در آمریکا و انگلیس بازار سرمایه را شارژ مالی نکرده اند. این بار شارژ بازار سرمایه در غرب به وسیله موسسات مالی سایه انجام شده است لذا همراه با سهامداران، موسسات مالی سایه در مجموعه اقتصاد غرب فرو می پاشد.
ادیب، با معرفی موسسات مالی سایه ادامه داد: موسسات مالی سایه واحد هایی هستند که کار بانک را می کنند؛ اما بانک نیستند. مثل صندوق های بازنشستگی یا صندوق های سرمایه گذاری. کارنی، رئیس بانک مرکزی انگلیس بزرگترین ریسک جهان را سقوط موسسات مالی سایه در جهان می داند که اکنون دارائی آنها از تولید ناخالص ملی جهان بیشتر است و فقط طی سال ۲۰۱۲ در چین رشد ۶۰ درصدی داشته اند. سقوط اقتصاد چین محتمل ترین گزینه است و سپرده های ایران در چین که در موسسات مالی سایه چینی متمرکز است در معرض آسیب است .
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان، با بررسی روند انتقال ریسک در ایران، ادامه داد: در ایران ریسک ناشی از غیر اقتصادی شدن تولید با فن آوری موج دوم و جهانی شدن به بانکها منتقل شد. کارخانجات ایرانی در این دو حوزه به جای اینکه تعطیل شوند با دریافت وام، تولید همراه با زیان را ادامه دادند و زیان از کارخانجاتی که نمی توانستند با فن آوری های جدید و جهانی شدن رقابت کنند به بانکها منتقل شد .
ادیب، ادامه داد: در ایران دولت و بانک مرکزی نمی تواند بخش مالی را کنترل و مدیریت کند. وی افزود: موسسات مالی و بانکها در ایران حیاتی خودسر یافته و از کنترل خارج شده اند . وی بانکداری در ایران را فاقد توجیه اقتصادی دانست و اضافه کرد: ظرفیتی در بانکها وجود ندارد تا بانکهای ورشکسته از محل مکش سپرده از یک بانک دیگر فعالیت همراه با زیان را ادامه دهد. وی تاکید کرد: بانکها برای غرق شدن رقابت می کنند اما دخالت دولت و بانک مرکزی ممکن نیست. ساخت سیاسی ایران کنترلی بر بانکها ندارد و بانکها، مردم و ساخت سیاسی را به دنبال خود می کشند. بازی سود سپرده باید به طبیعت خود پایان یابد. این استاد اقتصاد با بیان آنکه بازی سود سپرده باید به طبیعت خود بازگردد، تصریح کرد: در عمل ادامه این بازی باید غیر ممکن شود و به نظر من طی ۱۸ ماه آینده بازی سود سپرده با رسیدن نقدینگی به ۱۵۰۰ میلیون میلیارد تومان به پایان می رسد .
ادیب، ادامه داد: ده بانک و موسسه کوچک ورشکسته در گذشته با بالا بردن سود سپرده و جذب سپرده از بانکهای سالم، ورشکستگی خود را به بعد منتقل می کردند و اکنون در بانکهای سالم نیز منابعی وجود ندارد تا به بقیه بانکها منتقل شود. لذا ظرفیتی در بانکها وجود ندارد تا بانکهای ورشکسته از محل مکش سپرده از یک بانک دیگر فعالیت همراه با زیان را ادامه دهد.
وی علت بروز این اتفاقات را تأسیس بانکها بیش از ظرفیت اقتصاد فعلی دانست و اضافه کرد: بانکها برای جذب منابع به رقابت ناسالم پرداخته اند . نباید این مقدار مجوز تاسیس بانک صادر می شد اشتباه از اینجا بود. دو سال آینده دوران غرق شدن بانکهاست. دو سال اول ریاست جمهور بعد تبدیل به دورانی می شود که ریسک از بانکها به سپرده گذار منتقل می شود و این انتقال ریسک همه چیز را تحت الشعاع قرار می دهد. همه چیز در ایران در دو سال اول ریاست جمهوری بعد تحت الشعاع انتقال ریسک از بانکها به سپرده گذار قرار می گیرد. تمرکز سیاسی نیز حول این نکته خواهد بود سیاست در ایران حول این نکته دو قطبی می شود .
وی دو سال دوم ریاست جمهوری آینده را دوران ادغام بانکها ارزیابی کرد و ادامه داد: اکثریت بانک ها، باید در پنج بانک یا چیزی شبیه به این ادغام شوند. دو سال دوم دوران آرامش و پیش رونق کشور خواهد بود. ادیب، افزود: زمانی که ریسک از بانکها به سپرده گذار منتقل شود سود سپرده به کمتر از یک درصد محدود می شود. همچنانکه در اروپا و آمریکا سود سپرده یک دهم یک درصد است .
ادیب، با بررسی چسبندگی در چهار حوزه بازار گفت: چسبندگی قیمتی زمانی است که واقعیت ها می طلبد تا قیمت یک کالا کاهش یابد اما با وجود تحمیل واقعیت ها، قیمت کاهش پیدا نمی کند؛ واقعیت ها می طلبد تا قیمت واحدهای آپارتمانی بالای یک میلیارد تومان کاهش یابد، اما کاهش نمی یابد. قیمت مسکن های لوکس و نیمه لوکس باید کاهش یابد. هر چند قیمت این گونه آپارتمان ها در تهران ۳۰ درصد نسبت به اسفند ۹۱ کاهش یافته اما این سطح از کاهش کافی نیست. واقعیت ها می طلبد تا اجاره املاک تجاری به شدت کاهش یابد اما در این حوزه چسبندگی وجود دارد، علت چسبندگی ورود ۱۸ میلیون جوان بین ۲۴ تا ۳۴ سال در بازار است. واقعیت ها می طلبد تا بین ارزش سهام و عایدی تناسب ایجاد شود، اما بازار مقاومت می کند. واقعیت ها می طلبد تا اجاره واحد های مسکونی کاهش یابد اما در این حوزه چسبندگی وجود دارد. وی عامل انتقال ریسک از بانکها به سپرده گذاران را باعث شکسته شدن در هر چهار بازار مذکور دانست و ادامه داد: برنده شکسته شدن چسبندگی قیمتی، نسل جوان بین ۲۴ تا ۳۴ سال خواهند بود که می توانند ارزان تر زندگی کنند و ارزان تر سرمایه گذاری کنند .
ادیب، با ارزیابی انتخابات ریاست جمهوری آینده کشور، اضافه کرد: رئیس جمهور بعدی باید انتقال ریسک از بانک به سپرده گذاران و چسبندگی قیمتی را مدیریت کند. روحانی بانکداری نمی فهمد، در دوره ای که همه چیز بر بانکداری متمرکز می شود سپردن سکان اقتصاد کشور در دست تیمی که به ریسک های بانکداری مسلط نیست هزینه خاص خود را خواهد داشت. این پژوهشگر ریسک در حوزه های اقتصادی تاکید کرد: دولت متخصص ریسک ندارد . دولت اقتصاد را تحلیل اقتصادی می کند. دولت اقتصاد را باید از منظر ریسک و به خصوص تمرکز ریسک تحلیل کند. در مطالب تئوریسین اقتصادی دولت ، حتی یکبار اصطلاح ریسک نیامده است. اشکال اینجاست که تئوریسین های دولت از ابر بحران ها می گوید نه از ابر ریسک ها .

منبع: ماهنامه نوسان