اقتصاد بازار: ، مدیر قطب اقتصاد بین الملل دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه بی ثباتی درآمدهای نفتی نظام اقتصادی و دولت را به سمت توسعه صادرات غیر نفتی می‌کشاند، گفت: الگوسازی در زمینه تقویت صادرات غیر نفتی در حوزه مطالعات علم اقتصاد بین الملل است و اهداف آن نیز مطالعه بر چگونگی شناسایی بازارهای هدف صادراتی و مدرن سازی الگوی صادرات غیر نفتی ایران است. اهمیت دیگر این قطب علمی، در الگوسازی و مستندسازی بحران ارزی سال‌های اخیر در جهت پایه‌گذاری نظام ارزی برای جلوگیری از نوسانات بازار پول بوده است.
سید کمیل طیبی با بیان اینکه نمی‌توان اعتقاد داشت که اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی ارتباط ندارد و سهم این کشور در اقتصاد جهانی نیز اندک و از طریق صادرات نفت است، تصریح کرد: اعتقاد به اینکه تحریم‌ها بر اقتصاد ایران موثر نبوده، نادرست است، زیرا تحریم شرایط ویژه‌ای بر اقتصاد کشور ایجاد می‌کند تا جذب سرمایه‌گذاری‌های مولد خارجی و انتقال تکنولوژی کمتر اتفاق بیفتد. به عنوان نمونه در زمان تحریم‌ها شریان اصلی اقتصادی یعنی روابط مالی با اقتصاد دنیا از بین رفت، ظرفیت اقتصادی کوچک شد و در نتیجه نوآوری و فناوری رو به کاهش رفت. وی ادامه داد: جریان ارزی نیز در زمان تحریم مالی علیه ایران سبب شد تا سرمایه گذاری‌ها و واردات کالاهای سرمایه ای و حتی خرید خدمات تحقیق و توسعه متوقف شود، بنابراین تحریم‌ها در ابعاد مختلف تاثیرگذار بود. به عنوان نمونه دانشجویان یا اساتید نمی‌توانستند به شکل مستقیم از خارج کتاب تهیه کنند یا در کنفرانس‌های بین المللی نیازمند ثبت نام شرکت کنند. بنابراین تحریم‌ها محدودیت های زیادی را در زمینه های مختلف علمی، فناوری و اقتصادی به وجود آورد.
تحریم‌ها سبب رشد منفی ایران شد
مشاور رییس دانشگاه اصفهان در امور بین الملل با بیان اینکه تحریم‌ها آثار کلان و خرد بر اقتصاد ایران وارد کرد، خاطر نشان کرد: آثار کلان تحریم‌ها، محدودیت ظرفیت اقتصادی است که سبب رشد منفی ایران شد. البته عوامل دیگر نیز در رشد منفی موثر بود که به عنوان نمونه محدود شدن ظرفیت اقتصادی سبب شد برای تهیه کالا از واسطه گران بین المللی خریداری شود و این امر هزینه های چند برابری به اقتصاد وارد کرد. طیبی افزود: به دلیل اینکه تحریم‌ها تورم زاست، در بلند مدت این تورم می‌تواند سبب رکود شود، بنابراین در شرایط تحریم بنگاه‌های اقتصادی دچار رکود می‌شوند.
قوانین تحریم از طریق تعدیل و تغییر بی اثر می‌شود
وی با بیان اینکه تلاش دولت ایران در جهت لغو تحریم‌های بین المللی است، اظهار کرد: زمانی که تحریم‌ها به وجود می‌آید کشورها برای اعمال آن قانون‌گذاری می‌کنند، این قوانین در مجلس هر کشور تصویب و برای تبدیل به قوانین بین المللی در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح می‌شود. بنابراین لغو آنها بسیار زمانبر است، زیرا قوانین تحریم باید از طریق تعدیل و تغییر بی اثر شود.
مدیر قطب اقتصاد بین الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه لغو تحریم‌ها نیز یک فرآیند زمانی بلند مدت را طی می‌کند، ادامه داد: پسابرجام یک دوران گذار است و در این دوره مسائل زمان تحریم رخ نخواهد داد، به عنوان نمونه نقش واسطه گران اقتصادی کم، از التهاب بازار کاسته و شرایط برای مذاکرات اقتصادی و سیاسی فراهم می‌شود. این مذاکرات باید جهت دار باشد تا آثار آن مانند سرمایه‌گذاری مشترک به وجود بیاید.
شرایط بازار نسبت به قبل آرام‌تر است
وی با اشاره به اینکه دوران پسا برجام توانست نوسانات بازار را کم کند، گفت: نوسانات اقتصادی نسبت به گذشته کم شده و البته بر بهبود وضعیت کسب و کار بی تأثیر نیست، به عنوان نمونه قبل از پسابرجام نوسانات افزایش قیمت‌ها یا نوسانات ارزی زیاد بود، اما اکنون شرایط بازار نسبت به قبل آرام‌تر است.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان با بیان اینکه اقتصاد ایران به عنوان صادر کننده نفت شناخته می‌شود، تصریح کرد: اقتصاد ایران در جهان دارای منابع خدادادی است، بنابراین کشوری ثروتمند هستیم، اما اگر معیار درصد جمعیت در اقتصاد در نظر گرفته شود سهم ایران با 80 میلیون نفر جمعیت کشور و 8 میلیارد نفر جمعیت جهان از اقتصاد جهانی باید یک درصد باشد در حالی که در حال حاضر این سهم دو دهم یا سه دهم درصد است. این سهم اندک به دلیل اقتصاد تک محصولی است که ایران را از نقش تاثیرگذار خود در منطقه باز می‌دارد. پس در دوره پسابرجام نفت و درآمدهای ارزی ناشی از آن باید به یک ثروت تبدیل شود.
طیبی با اشاره به اینکه در دوران پسا برجام باید تلاش دولت، جامعه و بخش خصوصی در جهت ایجاد تنوع در اقتصاد باشد تا سهم ایران از اقتصاد جهانی بالا رود، تصریح کرد: ایران دارای موقعیت جغرافیایی مناسب، چهار فصل کامل و منابع انسانی فراوان است. به خصوص از نظر منابع انسانی هر سال دانشجویان زیادی از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل می‌شوند که منبع انسانی بالقوه برای تولید محسوب می‌شوند، بنابراین اگر در دوران پسا برجام اقتصاد ایران بتواند با اقتصاد بین الملل ارتباط بیشتر برقرار کند قادر است منابع انسانی را در بازار جهانی عرضه کند.
استان دارای مزیت نسبی در توریسم است
وی ادامه داد: اگر بخش تولید، توان لازم را نداشته باشد، اقتصاد نیز عملکرد درست نخواهد داشت بنابراین به ظرفیت سازی در تولید نیاز است، ظرفیت سازی نیز از طریق منابع مالی مولد در سرمایه گذاری خارجی که متناسب با شرایط ایران باشد به دست می‌آید. به عنوان نمونه هر نوع سرمایه گذاری خارجی برای استان اصفهان نمی‌تواند صورت گیرد، اما چون صنعت توریسم در اصفهان وجود دارد سرمایه گذاری مشترک و جذب سرمایه‌های داخلی باید در جهت رشد توریسم باشد، زیرا در ابعاد مختلف استان دارای مزیت نسبی در توریسم است.
مشاور رییس دانشگاه اصفهان در امور بین الملل با اشاره به اینکه برجام می‌تواند در جهت تدوین ارتباطات اقتصادی با جهان و ایجاد تنوع اقتصادی باشد، خاطر نشان کرد: اینکه چه بخشی از اقتصاد با کشورهای آسیا شرقی ارتباط پیدا کند، باید توجه به توسعه بازار در منطقه باشد و با توجه به اینکه ایران در کانون اقتصادی منطقه خاورمیانه و آسیای میانه قرار دارد، نقش مهمی در گسترش یک بازار منطقه ای وسیع با دامنه‌ای به وسعت جاده ابریشم ایفا می‌کند.
تصمیمات اجرایی و اقتصادی استان نیازمند وحدت رویه
وی با بیان اینکه برای رفع معضلات در استان اصفهان باید سیاست گذاری شود، تصریح کرد: نهادهای مختلفی مانند استانداری و بخش خصوصی از طریق تشکیل اتاق فکر در تلاش برای رفع مشکلات هستند، اما اگر وحدت آرا در عمل وجود نداشته باشد، مشکلات رفع نخواهد شد و در آینده نیز مشکلات بیشتری به وجود خواهد آمد. به عنوان نمونه بخش خصوصی نمی‌تواند به دنبال جذب سرمایه باشد و شناختی نسبت به سیاست‌گذاری نهاد دولتی و نهاد قضایی برای نحوه جذب سرمایه گذاری نداشته باشد، بنابراین تصمیمات اجرایی و اقتصادی استان اصفهان نیازمند وحدت رویه است.
مدیر دفتر همکاری‌های بین الملل دانشگاه اصفهان ادامه داد: در سایر بخش‌ها نیز باید اتحاد میان مقامات تصمیم گیرنده و اجزای مختلف به وجود آید تا بتوان شرایط اقتصادی را تغییر داد. اگرچه وضعیت اقتصادی استان اصفهان تحت تاثیر شرایط کلان اقتصادی کشور قرار دارد، اما با تقویت زمینه‌هایی که پتانسیل و مزیت نسبی دارند می‌توان بر روی آنها سرمایه گذاری کرد. به عنوان نمونه اگر توسعه صادرات خدمات فنی برای استان اصفهان ارزش افزوده ایجاد می‌کند باید برروی آن سرمایه‌گذاری کرد.
در استان اصفهان آسیب شناسی صنعتی انجام نشده است
طیبی با بیان اینکه سرمایه گذاری می‌تواند امتیاز ایجاد کند تا به بخش‌های دیگر اقتصاد نیز کمک شود، گفت: البته در این زمینه مشکلاتی وجود دارد؛ به عنوان نمونه هنوز آسیب شناسی صنعتی در استان اصفهان به عنوان یک قطب صنعتی برای درک واقعی مشکلات و موانع سرمایه گذاری وجود ندارد. به علاوه استان با کمبود آب مواجه است که در آینده مشکلات عدیده ای مانند مهاجرت نیروی انسانی را به وجود می‌آورد، زیرا پدیده مهاجرت، کمبود نیروی انسانی را به وجود خواهد آورد، بنابراین صنعت با مشکل رو به رو می‌شود، محیط زیست نیز به شدت تحت تاثیر تخریب قرار می‌گیرد و این مسائل استانی است که باید در روابط اقتصادی با کشورها مد نظر قرار گیرد و از طریق آن بتوان توسعه پایدار ایجاد کرد که مشکل انرژی، آب و تخریب محیط زیست حل شود.