اقتصاد بازار: باز شدن دروازه‌های کشور ایران به سرمایه‌گذاران خارجی و حضور پرشور هیأت‌های خارجی به کشور، فرصتی است که این روزها برای اقتصاد کشور فراهم شده و به تبع آن، ورزش به عنوان یک صنعت پرسود و فایده، می‌تواند از این فرصت، بهره لازم را ببرد.
بسیاری بر این باور هستند که ورزش به عنوان یک صنعت تأثیرگذار در اقتصاد جهانی، همگام با دیگر عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، دچار نوسانات مختلفی می‌شود و ارتقای هر یک از این عرصه‌ها، به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر حوزه ورزش نیز تأثیرات خود را می‌گذارد.
ورود سرمایه‌گذاران کشورهای خارجی به ایران که اغلب با محوریت سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعتی و اقتصادی صورت می‌گیرد، یک فرصت طلایی است تا با استفاده از آن، زمینه منتفع شدن ورزش کشور را فراهم آورد.
این موضوع در ورود صدها هیئت خارجی به کشور و انعقاد قراردادهای مختلف آنها با صنایع داخلی به وضوح دیده شده و می‌توان از آن در حوزه ورزش نیز بهره برد.
جایگاه وسوسه‌برانگیز ورزش برای سرمایه‌گذاران
حسین کفعمی، عضو سابق هیأت مدیره باشگاه سپاهان اصفهان با اشاره به ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور ایران به اقتصاد بازار می‌گوید: برجام در زمینه‌های مختلف به کشور کمک کرده و امروز سران کشورهای زیادی به ایران سفر می‌کنند. باید گفت که امروز به معنای واقعی شاهد حضور مسافرانی از کشورهای اروپایی نظیر ایتالیا، فرانسه و ده‌ها کشور دیگر به ایران هستیم. با توجه به این موضوع، ورزش نیز می‌تواند یک مقوله برای سرمایه‌گذاری در این زمینه قلمداد شود؛ زیرا این کشورها به صورت عمده برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف قدم می‌گذارند و در کنار صنعت، معدن، مسائل هوایی، زمینی، ریلی و دیگر موارد، جایگاه ورزش نیز می‌تواند برای آنها قابل اهمیت باشد.
وی به جاذبه‌های بخش ورزش برای سرمایه‌گذاران و زمینه‌های آن اشاره کرده و می‌افزاید: ما می‌توانیم در زمینه زیرساخت‌ها از کمک کشورهای خارجی استفاده کرده و این فرصت را مورد توجه قرار دهیم؛ در این بخش، استادیوم‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند تا ما برای مطرح بودن در مسابقات آسیایی و بازی‌های بین‌المللی، دارای استادیوم‌های استانداردی باشیم. بدون شک امروز، رشته‌هایی مثل والیبال، بسکتبال، تکواندو و فوتبال، سالن‌هایی استاندارد نیاز دارند که مورد پذیرش جامعه بین‌المللی باشد و به همین دلیل نیازمند آن هستیم که از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در این بخش استفاده کنیم.
زیرساخت‌های ورزش کشور باید توسعه یابد
کفعمی، مدیرعامل سابق باشگاه ذوب‌آهن به نقاط ضعف ورزش کشور اشاره کرده و ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه برگزاری مسابقات جهانی و آسیایی در اصفهان، نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و استانداردها به شمار می‌رود، باید در این زمینه اقدامات مختلفی صورت گیرد. متأسفانه ما در حال حاضر هیچ استخر استانداردی به جز استخر آزادی نداریم و باید از ظرفیت باشگاه‌های دیگر در این زمینه استفاده کرده و این نقاط ضعف را برطرف کنیم.
وی اضافه می‌کند: از سوی دیگر ارتباطات بین باشگاهی باشگاه‌های ایران و باشگاه‌های خارجی باید به میزان قابل توجهی برقرار شود و در کنار عقد قرارداد خواهرخواندگی، ارتباطات باشگاهی باید صورت گیرد تا رد و بدل مربیان و بازیکنان، از این طریق به خوبی انجام شود و از کمک‌های مختلف در این حوزه استفاده کنیم. در واقع مراودات مختلف درباره بازیکنان تیم‌های نوجوانان و نونهالان باید انجام گیرد تا ما از این نظر به منافع بسیاری دست پیدا کنیم.
توسعه، یک امر همگانی است
به گفته بسیاری از کارشناسان، توسعه، یک امر همگانی است و باید در این مسیر به صورت متوازن و همگام حرکت کرد.
سید رسول رنجبران عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان اصفهان، از جمله افرادی است که توسعه را یک مسئله همه جانبه می‌داند و اعتقاد دارد که "نمی‌شود مسائل سیاسی کشور ما توسعه پیدا کند اما مسائل ورزشی توسعه پیدا نکند. وقتی توسعه در یک کشور رقم می‌خورد که در همه ابعاد و زمینه‌ها توسعه صورت گیرد" وی با بیان این موضوع ادامه می‌دهد: بدون شک رفت و آمد هیأت‌های خارجی در بخش اقتصادی و دیگر بخش‌ها، می‌تواند به توسعه ورزش ایران کمک کرده و زمینه افزایش تعداد مدال‌های ملی را در حوزه ورزش فراهم می‌کند.
این اتفاق اما در کشور ما چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و گویا، امروز به ورزش به عنوان یک امر تفننی و شاید چیزی به جز یک صنعت نگاه می‌شود. جایی که به اعتقاد بسیاری از عوام، تنها محلی برای هزینه کردن پول است و هیچ منفعتی برای اقتصاد کشور به دنبال ندارد.
محسن صادق‌زاده، رئیس هیئت بسکتبال استان اصفهان و بازیکن سابق تیم ملی بسکتبال کشور انتقادات بسیاری نسبت به این موضوع دارد. به اعتقاد وی، در حال حاضر بستر مناسب برای توسعه ورزش و اقتصاد آن فراهم نیست و جاذبه‌های مختلف برای ورود سرمایه‌گذران به آن وجود ندارد.
ورزش در ایران توجیه اقتصادی ندارد!
وی در این باره به اقتصاد بازار می‌گوید: تا زمانی که بسترهای لازم فراهم نشود، نمی‌توانیم با دنیای بیرون از خودمان تعامل داشته باشیم. متأسفانه ما هنوز در بحث اقتصاد ورزش توجیهی برای سرمایه‌گذاران نداریم و یا اگر حتی توجیهی نیز وجود داشته باشد، بسیار اندک است. این در حالی است که باید بستری فراهم شود تا سرمایه‌گذاری و اقتصاد ورزش در داخل کشور بومی شود و پس ازآن تعاملات لازم در این حوزه صورت پذیرد، در غیر این صورت این تعاملات تنها یک برنامه یک طرفه است که فقط منافع سرمایه‌گذاران خارجی را تأمین می‌کند.
رئیس هیات بسکتبال اصفهان با انتقاد از بی‌توجهی به استفاده از الگوهای موجود در این بخش ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم برای الگوگیری از الگوهای تعریف شده استفاده کنیم؛ باشگاهی چون سپاهان در دهه هشتاد به دنبال فراهم کردن شرایط اقتصادی مناسبی در ورزش بود اما متأسفانه در این بخش ثباتی وجود ندارد و دیدیم که اتفاقات باشگاه سپاهان نیز بعد از تغییر مدیریت، متوقف شد. با این حال این جریان باید از حالت دولتی خارج شده و بخش خصوصی در این بخش وارد شود؛ از سوی دیگر بخش خصوصی باید درک شود و موقعیت‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و یا بلندمدت در این بخش داشته باشد و بداند که سودآوری در این بخش چه می‌تواند باشد .
زمینه‌های استفاده از بخش خصوصی
وی به جنبه‌های مختلف ورود بخش خصوصی به ورزش اشاره کرده و ادامه می‌دهد: استفاده از سرمایه‌گذاران مادی و یا معنوی خارجی در دوره‌های آموزشی، ترانسفر بازیکنان و یا بخش حرفه‌ای، حضور علاقمندان در کشور و دیگر موارد می‌تواند مورد توجه قرار گیرد اما متأسفانه ما در این زمینه دچار مشکلات مختلفی هستیم و هنوز برای بخش خصوصی تعریف مناسبی وجود ندارد. به نظر من هنوز که هنوز است ورزش در ایران به عنوان یک بخش اقتصادی تعریف نشده و هرچقدر هم بخواهیم که آن را توجیه کنیم، این اتفاق صورت نمی‌گیرد زیرا نگاه بلند و اقتصادی روی ورزش نیست و نگاه مناسبی به آن صورت نمی‌گیرد.
بخش پایانی صحبت‌های صادق‌زاده، به حقیقتی تلخ اشاره دارد که امروز گریبان گیر ورزش کشور است؛ موضوعی که در صورت رفع آن، شاید بتوان بسیاری از مشکلات این حوزه را برطرف کرد. او در این باره می‌گوید: به نظر من در حوزه اقتصاد ورزش، منافع باید دوطرفه باشد و باید در حوزه‌های تصمیم‌گیری اقدامات مناسبی در این زمینه صورت گیرد، با این حال متأسفانه امروز شرایط به گونه‌ای فراهم شده که ورزش در کشور هر روز کم رنگ‌تر شود.
به طور قطع امروز یک فرصت استثنایی برای توسعه اقتصاد کشور به وجود آمده و استفاده از آن می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت ورزش کشور را فراهم کند. نگاه به ورزش به عنوان یک صنعت تأثیرگذار و پرمنفعت، می‌تواند کاری کند که این حوزه در دوره‌ای ده ساله، راه کشورهای پیشرفته جهان را طی کند و به توسعه‌ای پایدار دست یابد.
/ مسعود سعیدی/