اقتصادبازار: در حالیکه مطابق مصوبه 9 ماده ای شورای عالی آب برای احیای زاینده رود هر گونه بارگذاری جدید بر حوضه زاینده رود ممنوع اعلام شده، معاون وزیر جهاد کشاورزی در پیشنهادی عجیب برای احیای دشت شرق اصفهان از سد زاینده رود به سمت این منطقه از طریق لوله انتقال آب انجام شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در مراسم افتتاحیه نمایشگاه جهادکشاورزی در اصفهان با اشاره به حاصلخیزی دشت شرق اصفهان که هیچ جای ایران همانند آن وجود ندارد، گفت: بهترین راه برای حل مشکل منابع آب شرق اصفهان، انتقال آب از سد زاینده رود با لوله به این منطقه است. علیمراد اکبری افزود: به طور حتم این پیشنهاد را به وزیر جهاد کشاورزی منتقل خواهم کرد و در شورای عالی آب با حضور جهانگیری مطرح می کنیم چرا که این طرح در سیستان اجرا شده و موفقیت آمیز بوده است.
از سویی دیگر نیز وزیر نیرو نیز هفته گذشته در اظهارنظری متفاوت در شوراي هماهنگي مديريت به‌هم پيوسته زاينده‌رود، اعلام کرد: براساس تصمیم شورای عالی آب، هيچ طرح آبي جديدي در حوضه آبریز زاینده‌رود اجرايي نخواهد شد. به گفته حمید چیت چیان در ۶ ماه و يکسال آينده تمام برداشت‌ها در حوضه زاينده‌رود باید به سامانه‌هاي اندازه‌گيري هوشمند مجهز شوند و شوراي عالي آب تصويب کرده که بارگذاري مصرف جديد در حوضه آبريز زاينده رود انجام نشود و اگر طرحي در ميانه راه هست نيز متوقف شود.
پیشنهادی خارج از فضای کارشناسی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد و فعال محیط زیست در ارتباط با این اظهار نظر اخیرا معاون وزیر جهاد کشاورزی، می گوید: خاک های رسوبی شرق اصفهان با سابقه کشت های تاریخی، به واسطه ویژگی های خاص آن برای کشاورزی مناسب بوده و علاوه بر کارکردهای اقتصادی نظیر تولید غذا و معاش کشاورزان که در جای خود مهم است با حفاظت از خاک های فرسایش پذیر مرکز کشور از توسعه و تشدید کانون های گرد و غبار جلوگیری می کند.
به گفته محمد کوشافر، البته بر این نکته واقفیم که منطقه شرق اصفهان باید از الگوهای آمایش و تناسب اراضی پیروی کند. وی می افزاید: در حالیکه عدم بارگذاری جدید در حوضه زاینده رود، کنترل بارگذاری های قبل مانند خطوط انتقال عمودی آب، مسدود کردن چاه های غیرمجاز و غیرقانونی و ساماندهی حریم رودخانه و موارد دیگر به عنوان راهکارهای مهم احیای رودخانه مطرح می شود، طرح ناگهانی آبرسانی از سد زاینده رود به شرق اصفهان و ایجاد خط لوله جدید، از نظر زیست محیطی و تهدید حقآبه و حیات زاینده رود ابهام دارد.
این فعال محیط زیست تصریح می کند: علاوه بر این، پیشنهاد فوق حاکی از این است که دولت به اجرا و یا کارایی طرح های فعلی خود برای احیای زاینده رود تردید دارد و رودخانه خشک، چشم انداز آینده زاینده رود خواهد بود. وی با اشاره به تلاش همه مسئولان برای احیا زاینده رود، می گوید: هر طرحی نیاز به مطالعات جامع علمی و ارزیابی دارد و امیدواریم مسئولان کشور و به ویژه وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست با پویایی و کارایی بیش از پیش حوضه زاینده رود را به پایداری رهنمون کنند.
از سویی دیگر رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان در واکنش و در مخالفت صددرصد به این موضوع ، می گوید: پیشنهاد معاون وزیر به معنای نابودی اصفهان و شهرستان هایی است که در کنار زاینده رود شکل گرفتند و جزو حقابه داران این حوضه هستند. سید ناصر موسوی لارگانی با اشاره به اینکه زاینده رود موجب زنده رود استان اصفهان است، تصریح می کند: نمایندگان اصفهانی 100درصد با این پیشنهاد معاون وزیر جهادکشاورزی مخالفیم و به طور قطع با مقاومت شهرستان های بالادست و حتی خود مردم اصفهان مواجه می شود. وی می‌گوید: در حال‌حاضر به دلیل سوء مدیریت بستر زاینده رود در برخی مسیرها پراز نخاله ساختمان شده و به اعتقاد بنده پیش از هر گونه پیشنهادی با قرار دادن مدیریتی قوی، این رودخانه را باید ساماندهی شود.
موسوی لارگانی تاکید می‌کند: اگر بخواهند با لوله آب را به شرق اصفهان منتقل کنند به طور کل محل سکونت حقابه داران کنار زاینده رود از بین می رود و باید هر شخصی که این نظریه را مطرح کرده از مردم شهرستان های همجوار اصفهان عذر خواهی کند.
از نگاه کارشناسی نیز، لطف الله ضیایی با اشاره به اینکه پیشنهاد انتقال آب توسط لوله به دشت شرق اصفهان چند مشکل بزرگ دارد، می گوید: زمانی که آب را با لوله منتقل کنیم بدین معناست که حکم خشک شدن زاینده رود را صادر کرده ایم. وی با تاکید بر اینکه پیشنهاد انتقال آب توسط لوله به دشت شرق اصفهان چند مشکل بزرگ دارد، بیان می کند: زمانی که آب را با لوله منتقل کنیم بدین معناست که حکم خشک شدن زاینده رود را صادر کرده ایم. وی با تاکید بر اینکه جاری بودن آب در رودخانه موجب فرو رفتن میزانی آن به زمین و در نهایت تعادل بخشی آبخوان ها و منابع آب های زیرمینی می شود، تصریح می کند: اگر آب رودخانه را ببندیم تعادل بخشی انجام نمی‌شود و شاهد فرونشست سراسری زمین همانند دشت برخوار، دامنه و مهیار خواهیم بود. وی می‌افزاید: زمانی که بخواهیم با لوله آب را به برای اراضی شرق اصفهان منتقل کنیم نیازمند تعداد زیادی خط لوله هستیم که عبور آنها از مسیر های شهری امکان پذیر نیست همچنین در صورت گذشتن این خطوط از کف رودخانه، به آثار تاریخی برمی خوریم. وی در پاسخ به این سوال که معاون وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد، نمونه این طرح در دشت سیستان اجرایی شده است، می گوید: باید دید که طرح انتقال آب توسط لوله در سیستان به چه نحو، چه حجم و منبع آب و همچنین به چه منظور و با چه شرایطی انجام شده است. وی می گوید: صرف اینکه بگوییم آب را به نقطه ای منتقل کردند و مشابه آن را می توان در منطقه ای دیگر اجرا کرد دلیل قانع کننده ای نیست.
ضیایی همچنین در خصوص پیشنهاد دیگر معاون وزیر جهادکشاورزی مبنی بر اینکه برای زیبایی اصفهان، میزان آبی در مسیر ورودی شهر رهاسازی شود، می گوید: این پیشنهاد معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز به چند دلیل مساله دار است، چرا که زاینده رود فقط عبور از شهر اصفهان نیست و این رودخانه یک اکوسیستم زنده و بهم پیوسته است. به گفته وی در این روش، نقش تعادل بخشی زاینده رود را نمی توان نادیده گرفت، چرا که با این شیوه تنها در شهر اصفهان شاهد بازچرخانی آب هستیم و این آب در اثر رشد جلبک و گیاهان آبزی و درجه حرارتی که پیدا می کند و همچنین نیترات های موجود در آن، محل تعفن و ایجاد منظره ای نازیبا در شهر می شود.
به اعتقاد این کارشناس آب در حوضه زاینده رود، بازچرخانی آب در این روش شدنی نیست چرا که نمی توان با احیای قسمتی از زاینده رود، بخش های دیگر را نادیده گرفت همچنین بحث تالاب و نقش تعادل بخشی رودخانه در جلوگیری از آبخوان ها و فرونشست زمین بسیار با اهمیت است.
با این اوصاف باید برای احیای حوضه زاینده رود و احیای دشت شرق اصفهان مسئولان باید به دور از پیشنهادات احساسی به دنبال راهکاری اساسی باشند و در این راستا پیگیری و اجرای بندهای مصوبه 9 ماده ای شورای عالی آب برای احیای این حوضه از سوی مسئولان ذیربط در وزارتخانه های مختلف می تواند ما را امیدوار به زاینده‌رودی پر آب از سراب تا پایاب کند./