بحران تمام‌عیار در دولت‌شهر

رهبر هنگ‌کنگ با هشدار نسبت به تبعات اعتراضات مردمی گسترده و تحصن ساکنان که این دولت‌شهر را فلج کرده است، گفت این منطقه به آستانه «وضعیت بسیار خطرناکی» کشانده شده و این اعتراضات به اقتصاد و ثبات شهرش لطمه می‌زند. «کری لام» در یک کنفرانس خبری تاکید کرد هیچ برنامه‌ای برای استعفا بر سر این ناآرامی مدنی که دولتش را هدف گرفته است، ندارد. او گفت: مسوولیت این مشکلات را به‌عنوان مدیر اجرایی هنگ‌کنگ می‌پذیرد و مصمم به حل و فصل این وضعیت است.حمل و نقل در هنگ‌کنگ از بامداد دیروز مختل شده و بیش از ۱۵۰ پرواز خروجی داخلی لغو شد. تقریبا ۱۰۰ پرواز بین‌المللی خروجی و ۱۰۰ پرواز بین‌المللی ورودی هم لغو شد. معترضان همچنین مسیر جاده‌ها و قطارهای اصلی را مسدود و فروشگاه‌ها و اکثر شرکت‌ها هم تعطیل کردند. آغاز نهمین هفته از اعتراضات پیاپی باعث تغییر تاکتیک‌های معترضان شده و آنها از راهپیمایی و تحصن در خیابان‌ها به شیوه دیگری روی آورده‌اند. بر این اساس، کارکنان بیش از ۳۰ اداره دولتی و همچنین خلبان‌ها، معلمان، کارگران، مهندسان و کارکنان هوانوردی هم دیروز به جمع اعتصاب‌کنندگان پیوستند. صبح دیروز فعالیت خطوط شبکه راه‌آهن هنگ‌کنگ به حالت تعلیق درآمد و معترضانی که عمدتا ماسک به‌صورت داشتند و لباس سیاه پوشیده بودند، جلوی درب‌های قطارها را گرفتند و اجازه خروج آنها از ایستگاه‌ها را نمی‌دادند. دیروز دوشنبه راهپیمایی‌های همزمان در هفت منطقه از ۱۸ منطقه هنگ‌کنگ برنامه‌ریزی شده بود. بیش از ۵۰ سال است که در هنگ‌کنگ اعتصاب سراسری برگزار نشده بود.

به نوشته «رمزی- می»، بسیاری از این اعتصابات در تلگرام، واتس‌اپ و فضاهای مجازی سازماندهی شده بود. رهبر اجرایی هنگ‌کنگ در کنفرانس خبری خود گفت: «چنین اختلال طولانی‌ای به بهانه درخواست‌های خاص یا جنبش بدون همکاری به شدت نظم و قانون هنگ‌کنگ را تضعیف کرده است و شهر ما را، شهری که همگی عاشق آن هستیم و بسیاری از ما در ساخت آن کمک کردیم، به آستانه یک وضعیت بسیار خطرناک کشانده است.» او افزود:«در نتیجه این خشونت‌ها و اختلال‌های گسترده، اکثریت عظیمی از مردم هنگ‌کنگ از این وضعیت عصبانی هستند. آنها نمی‌دانند از کجا و چگونه خدمات عمومی دریافت کنند و برخی هم مسیرشان به محل کار قفل و مسدود شده است.» اظهارات خانم «لام» دو روز پس از تقابل معترضان با نیروهای دولتی صورت گرفته‌است. معترضان تونلی را که هنگ‌کنگ را به «کولون» وصل می‌کند مسدود کردند. مقام‌های دولتی هشدار دادند که «اعتصاب به مقیاس وسیع و اقدامات خشن بر زندگی و فعالیت‌های اقتصادی شهروندان هنگ‌کنگ تاثیرات منفی گذاشته است». رهبر اجرایی این دولت‌شهر همچنین افزود:«بحران فعلی که ما با آن مواجه هستیم نه در مورد امیال و خواسته‌های فردی است و نه در مورد آن لایحه. بحران فعلی ایمنی و امنیت هنگ‌کنگ را هدف گرفته است و اگر بتوانیم نظم و قانون را به این شهر ۴/ ۷ میلیونی بازگردانیم، نه تنها مردم ما آن را قدر می‌نهند بلکه مطمئن هستم که آحاد افراد و گروه‌ها و بخش‌های دیگر هم در این جامعه سهم خود را ایفا خواهند کرد.» این اعتراضات در اوایل ماه ژوئن شروع شد آن هم بر سر لایحه جنجالی استرداد مظنونان به پکن اما به سرعت به درخواست‌های وسیع‌تر برای دموکراسی تبدیل شد.

دولت هنگ‌کنگ تحت فشار مقام‌های پکن برای بازگرداندن نظم به این دولت‌شهر قرار دارد، چرا که معترضان نوک پیکان خود را به سوی رهبران پکن نشانه رفته‌اند. دولت چین اشاره کرده که برای فرو نشاندن تظاهرات آماده به‌کارگیری ارتش است و رسانه‌های پکن هم بارها معترضان را «خائن به سرزمین اصلی» نامیده‌اند. گزارشگران نیویورک تایمز معتقدند این تظاهرات یک اتفاق دیگر را هم موجب شده و آن خدشه به چهره هنگ‌کنگ به‌عنوان شهری کارآمد و سختکوش و آرام است. دولت هنگ‌کنگ مانده با معترضان چه کند و دچار نوعی فلج‌شدگی شده است. با این حال، پلیس با استفاده ازگاز اشک‌آور، باتون و اسپری فلفل مبادرت به متفرق کردن معترضان کرده است. به نوشته «رمزی- می»، خشونت پلیس هم نتوانسته اختلال در حمل و نقل و دیگر مشکلات را رفع کند. تاکتیک‌های معترضان هم – چنان‌که در بالا اشاره شد- فرق کرده است. برخی لای درهای قطارها و اتوبوس‌ها می‌ایستند و مانع بسته شدن درها شده و قطاریا اتوبوس را متوقف می‌سازند. برخی اصرار دارند که باید به سر کار بروند و برخی هم با تاخیرهای زیاد در سر کار حاضر می‌شوند.

با تمام این تفاصیل، نویسندگان نیویورک تایمز بر این باورند که درخواست اعتصابی که دیروز داده شده معلوم نیست بتواند به هدف اصلی خود دست یابد زیرا برخی کارکنان دولت در این زمینه هشدارهایی داده و مخالفت‌هایی کرده‌اند و گفته‌اند حاضر نیستند چنین روشی را بپذیرند. وزارت کار، وزارت خدمات مدنی، مقام‌های هواپیمایی و دیگر مقام‌های دولتی هنگ‌کنگ اعلام کرده‌اند که «مطلقا» حضور نیروها در اعتصاب را «نمی‌پذیرند». اگرچه به نظر می‌رسید رهبران هنگ‌کنگ می‌کوشیدند با «زبانی نرم» (از جمله اشاره به وضع اقتصادی این دولت شهر، اعتبار آن نزد جهانیان و ...) مردم را آرام کنند و آنها را از اعتصاب عمومی بازدارند اما اخیرا به «زبان سخت» و تهدید روی آورده‌اند و به تبع آن، رهبران پکن هم بی‌میل نیستند که از زور برای آرام کردن تظاهرات استفاده کنند. با این حال، محققان می‌گویند اعتصاب عمومی یک «اقدام سیاسی» است نه «مناقشه»‌ای میان کارگران و مدیران و این یعنی مشارکت‌کنندگان مثل گذشته از حفاظت‌های قانونی که بر اساس قوانین کار از آن برخوردار بودند، بی‌بهره شده‌اند. «ریک گلوفشسکی»، استاد حقوق در دانشگاه هنگ‌هنگ می‌گوید کارفرمایان به مشارکت‌کنندگان در تظاهرات هشدار داده‌اند که در صورت حضور در اعتصاب با تنبیه و اخراج مواجه می‌شوند و حتی اجازه مرخصی هم به آنها نمی‌دهند.«دانی کووک» و «کلر جیم» هم در گزارش دیروز دوشنبه در رویترز نوشتند که «کری لم» رهبر مورد حمایت پکن درخواست معترضان برای استعفا را رد کرده است. او افزود: «کسانی که خواهان انقلاب و اقدامات غیرقانونی‌ای هستند که حاکمیت کشور را به چالش می‌کشد و یک کشور- دو سیستم را به خطر می‌اندازد، ثبات و رفاه هنگ‌کنگ را هدف گرفته‌اند.» «جی لئونگ»، ۲۰ ساله که دانشجو است، می‌گوید:«فکر نمی‌کنم دولت اصلا به فکر راه‌حل و رفع مشکلات پدید آمده باشد. مشکلاتی که عمدتا سیاسی است و خودشان به وجود آورده‌اند.» مارک اشمیت، یک تاجر ۴۹ ساله هنگ‌کنگی که فعالیت خود را دیروز دوشنبه خاتمه داد می‌گوید:«دولت فضایی پلیسی به وجود آورده که تحمل آن برای همه سخت شده است. این یکی از دلایلی است که اعتصاب‌ها شکل گرفته است.» او به‌طور غیرمستقیم می‌گوید چنین برخوردهایی ظاهرا ناشی از دستورات پکن به «لام» است. این تاجر ۴۹ ساله می‌گوید از دست دادن پول قابل قیاس با آزادی‌ای نیست که هنگ‌کنگ به آن شناخته شده بود. او می‌افزاید:«مردم به نوشتن شعارهای دیواری، آتش زدن سطل‌های زباله و آت و آشغال‌ها روی آورده‌اند» و این واکنشی است به برخورد خشونت‌بار پلیس.

پلیس هنگ‌کنگ هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که خشونت به سرعت در حال وخامت است و وضعیت دارد از کنترل خارج می‌شود. «کووک- جیم»، گزارشگران رویترز، می‌افزایند این تظاهرات جدی‌ترین تهدید در برابر پکن و رهبر آن «شی جین پینگ» است که از سال ۲۰۱۲ به قدرت رسیده است. برخی می‌گویند یکی از دلایل تظاهرات این است که دولت هنگ‌کنگ به خواسته اصلی مردم بی‌توجه است و لایحه استرداد را کنار نگذاشته است. این دیدگاه در لابه‌لای خطوط رسانه‌های انگلیسی دیده می‌شود که پکن بی‌میل نیست تظاهرات را آرام سازد اما از این بیم دارد که هرگونه برخوردی از سوی پکن موجب زنجیره‌ای از واگرایی‌ها و برخوردها در تایوان، ماکائو، تبت و سین کیانگ هم بشود.