جنگ نیابتی چین و آمریکا در خیابان‌های هنگ‌کنگ

معترضان در اعتراض به حمله هفته گذشته افراد نقاب‌پوش به معترضان «طرفدار دموکراسی» در شهر یوئن لانگ به خیابان‌ها آمدند. آنها همچنین خواستار اصلاحات دموکراتیک هستند. معترضان پلیس را متهم می‌کنند که با نادیده گرفتن حملات به طرفداران دموکراسی به مهاجمان کمک کرده، اما پلیس این موضوع را رد کرده است. هنگ‌کنگ از حدود دو ماه پیش، کانون اعتراض علیه سیاست‌های دولت چین بوده است. این اعتراض‌‎ها از مخالفت با طرح استرداد مجرمان به خاک اصلی چین شروع شد، اما اکنون معترضان خواهان انجام تحقیق درباره خشونت از سوی پلیس، اصلاحات دموکراتیک و برکناری «کری لم»، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ هستند.

دولت چین نیز در واکنشی معترضان حامی دموکراسی در هنگ‌کنگ را به «اقدامات شرورانه و مجرمانه» متهم کرد که به «شهرت» و «ثبات» این دولت‌شهر آسیب رسانده است. «استیو جیانگ» و «بن وسکات» هم در گزارش ۲۹ ژوئیه برای سی‌ان‌ان نوشتند: «یانگ‌گوانگ»، رئیس اداره هنگ‌کنگ و ماکائو در چین دیروز دوشنبه در یک کنفرانس خبری در پکن وضعیت این دولت‌شهر را «افتضاح» خواند و افزود: پکن اجازه نمی‌دهد هیچ چالشی اقتدار دولت مرکزی را به چالش کشیده و تهدیدی بر امنیت ملی پکن باشد. این مقام چینی افزود: «هیچ تمدن یا جامعه‌ای تحت حاکمیت قانون اجازه وقوع اقدامات خشن را نمی‌دهد. ما از مردم هنگ‌کنگ می‌خواهیم که از ماهیت دشوار وضعیت فعلی آگاه باشند.» او همچنین از شهروندان هنگ‌کنگی خواست تا خشونت معترضان را تقبیح کنند. این اولین واکنش رسمی چین پس از دو ماه اعتراض در این دولت‌شهر است. پیش از این هم پکن گفته بود که آماده است در صورت درخواست هنگ‌کنگ نیروهای ارتش خود را به یاری آنها بفرستد. گوانگ همچنین افزود: «هنگ‌کنگ متعلق به چین است و امور هنگ‌کنگ همان امور داخلی چین است.» این مقام چینی از فرصت استفاده کرد تا از «کری لام» حمایت قاطع به عمل آورد. «هلن ریگان»، «جیمز گریفیث» و «جاشوا برلینگر» در گزارش ۲۹ ژوئیه برای سی‌ان‌ان نوشتند که اعتراضات اخیر نشان می‌دهد که بحران سیاسی عمیق‌تر شده و نشانه اندکی از بهبود اوضاع دیده می‌شود. این گزارشگران نوشتند که روز یکشنبه معترضان از دستورات پلیس برای متفرق شدن سرپیچی کرده و به‌صورت گروه گروه در مسیرهای مختلف به حرکت درآمده و مبادرت به مسدود کردن جاده‌های اصلی شهر کردند. بسیاری لباس سیاه بر تن داشتند که گویی این رنگ نشانه معترضان است و حامل پلاکاردهایی بودند که خشونت پلیس را محکوم می‌کرد. پلیس ضدشورش در حالی به مقابله با صدها معترض برخاست که آنها سعی می‌کردند وارد دفتر ارتباطاتی دولت چین شوند. طی تظاهرات هفته گذشته، برخی معترضان مبادرت به تخریب ساختمان‌های دولتی کرده و شعارهایی ناسیونالیستی روی دیوار نوشته بودند که واکنش‌های تلخی از سوی پکن داشت.

«ریگان- گریفیث- برلینگر» همچنین افزودند که با ورود پلیس به ماجرا اوضاع بدتر شد. خیابان‌ها گویی به میدان جنگ تبدیل شده بود. پلیس گازاشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی پرتاب می‌کرد. دود غلیظی از خیابان‌ها به هوا برمی‌خاست. معترضان هم مسلح به سپرهای دست‌ساز و چوب بامبو بودند و با پرتاب چوب، سنگ، تخم‌مرغ و دیگر وسایل سعی در شکستن صفوف پلیس داشتند. هنگ‌کنگ که در رده‌بندی‌های موجود یکی از امن‌ترین شهرهای جهان به‌حساب می‌آید، در هفته‌های اخیر صحنه اعتراض‌های گسترده و خشونت‌آمیز بوده است. هنگ‌کنگ بخشی از خاک کشور چین محسوب می‌شود که تا دهه ۹۰ میلادی در اجاره بریتانیا بوده و از آن زمان در چارچوب توافق موسوم به «یک کشور و دو سیستم» به چین بازگردانده شده است. این منطقه در این سال‌ها از آزادی‌های سیاسی-مدنی قابل ملاحظه‌ای در مقایسه با کشور چین برخوردار بوده، اما مخالفان می‌گویند پکن در تمام این سال‌ها تلاش کرده تا گام به گام، ویژگی‌های دموکراتیک دولت محلی هنگ‌کنگ را تضعیف کند. در هر حال، خشونت فعلی باعث شده مرکز هنگ‌کنگ دچار یک بن‌بست شود. پرتاب گازهای اشک‌آور و درگیری‌های خیابانی باعث شده مغازه‌ها بسته و ساکنان در خانه‌های خود بمانند. در منطقه مسکونی «شئونگ وان» بسیاری از مردم به‌دلیل متوقف شدن خط متروی متصل به غرب شهر نتوانستند به مقصدهای خود برسند و مسیرهای اصلی هم بسته شدند. روزهای یکشنبه و دوشنبه (۶ و ۷ مردادماه) هشتمین هفته پیاپی از تظاهرات عمومی در هنگ‌کنگ بود. صدها هزار نفر به خیابان‌ها آمده بودند. از دو ماه پیش که تظاهرات شروع شده، تا کنون هنگ‌کنگ غرق در جدی‌ترین بحران سیاسی از زمان بازگشت به آغوش چین در سال ۱۹۹۷ شده است. اگرچه آغاز این تظاهرات با لایحه استرداد بود اما به سرعت درخواست‌های دیگری هم از سوی مردم «ضمیمه» آن شد. معترضان شعارهایی چون «هنگ‌کنگ را آزاد کنید، این انقلاب زمان ماست»، «شرم بر پلیس که مردم را می‌زند» و «حق برگزاری راهپیمایی را به ما برگردانید» سر می‌دادند. درخواست‌ها برای آزادی‌های سیاسی و دموکراتیک بیشتر هم یکی از «ضمائمی» است که گزارشگران سی‌ان‌ان به آن اشاره می‌کنند. یکی از قانون‌گذاران از یک حزب حامی دموکراسی می‌گوید: «متاسفانه رهبران پکن تا به حال هیچ کاری برای درخواست‌های ما نکرده‌اند. آنها فقط از پلیس و تمام زور خود، گاز اشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی برای مجبور کردن مردم به عقب‌نشینی استفاده می‌کنند. این به هیچ‌وجه کمک‌کننده نیست. همه ما می‌دانیم که با زور پلیس نمی‌توان یک مساله سیاسی را حل کرد.»

بلومبرگ نیز در گزارشی می‌نویسد این اعتراضات به‌شدت بر اعتبار این دولت‌شهر به‌عنوان یک محیط آرام و باثبات برای تجارت و سرمایه‌گذاری ضربه زده است. «پال چان»، وزیر اقتصاد هنگ‌کنگ، در یک پست در روز یکشنبه نوشت، بسیاری از خرده‌فروش‌های محلی و مشاغل یک کاهش چشمگیر را در فعالیت‌های تجاری خود تجربه کرده‌اند و هشدار داد، سرمایه‌گذارهای کوچک و متوسط ممکن است با فشارهایی در صورت ادامه اعتراضات روبه‌رو شوند. «اسکار چونگ»، یکی از معترضان، می‌گوید: «حتی استعفای کری لام و نارضایتی جهانی از وضعیت کنونی هنگ‌کنگ هم به حل بحران در هنگ‌کنگ نمی‌انجامد. حقیقت این است که چین یک فشار شدیدتر بر هنگ‌کنگ و حقوق آن وضع کرده است.» چندین معترض پرچم آمریکا را در جریان اعتراضات در دست داشتند که این تهدیدی در بدتر شدن تنش بین آمریکا و چین است، چون دو کشور از دیروز (دوشنبه) مذاکرات در سطح عالی را درباره امور تجاری آغاز می‌کنند. پکن اخیرا اعلام کرده بود، واشنگتن باید «نفوذ» خود را از روی معترضان بردارد، اما ایالات‌متحده حمایت از معترضان را انکار می‌کند. بالا بردن پرچم آمریکا در تظاهرات بر بدبینی‌های مقام‌های پکن نسبت به اقدامات احتمالی آمریکا افزوده است. «ونتوس لائو»، ۲۵ ساله، یکی از سازمان‌دهندگان تظاهرات تصمیم پلیس را «غیرمنطقی» نامید و افزود این منطقه باعث می‌شود در آینده دیگر تظاهرات مسالمت‌آمیز برگزار نشود. او می‌گوید: «این تهدیدی جدی برای آزادی بیان ما در هنگ‌کنگ است.» اکنون شهر یوئن‌لانگ که نزدیک مرز چین قرار دارد به نقطه کانونی اعتراضات تبدیل شده است. این گزارشگران می‌نویسند معترضان دموکراسی‌خواه لایحه استرداد را بهانه‌ای برای درخواست دموکراسی بیشتر قرار داده‌اند.