باخت بزرگ اردوغان در استانبول

روز یکشنبه در بخش اروپایی استانبول طرفداران شهردار جدید از جمله در محله بشیکتاش به خیابان‌ها آمدند و شعار همه چیز خوب خواهد شد را سر دادند. اکرم امام‌اوغلو توانست در انتخاباتی که به گفته وی بار نخست به ناحق باطل شده بود، یک پیروزی قاطع به‌دست آورد. یکشنبه دوم تیر، پس از اینکه انتخابات ماه مارس شهرداری استانبول به‌درخواست حزب عدالت و توسعه مجددا برگزار شد، اکرم امام‌اوغلو نامزد حزب جمهوری‌خلق و دیگر احزاب اپوزیسیون توانست با رای ۲۱/ ۵۴ در برابر رای ۹۹/ ۴۴ درصدی بینالی ییلدیریم، از حزب حاکم، عدالت و توسعه پیروز شود. به گزارش وبگاه خبری روزنامه حریت‌دیلی، در انتخابات پیشین هم اکرم امام‌اوغلو توانسته بود پیروز میدان شود، اما این پیروزی با اختلاف اندکی حاصل شده بود. در انتخابات ۳۱ ماه مارس اکرم امام‌اوغلو با رای ۷۷/ ۴۸ درصد در برابر رای ۶۱/ ۴۸ درصد پیروز میدان نبرد شهرداری‌ها شده بود. حالا حزب عدالت و توسعه با واگذاری بزرگ‌ترین شهر ترکیه به حزب جمهوری‌خلق، اداره استانبول را هم به‌طور رسمی پس از آنکارا به این حزب واگذار کرد.

سی‌ان‌ان در گزارشی با عنوان «سیگنالی برای پایان دوره حاکمیت اردوغان در ترکیه» نوشت: «تغییر، امید و شروع تازه، این قول و قرار شهردار جدید استانبول یعنی اکرم امام‌اوغلو است. شعار او هم‌اینک روی لبان همه درحال زمزمه شدن است: «همه چیز خوب خواهد شد.» امام‌اوغلو در شرایطی توانست در انتخابات مجدد شهرداری پیروز میدان شود که در این بخش از ترکیه پس از ابطال آرای مردم در انتخابات شهرداری‌ها در ۳۱ مارس، امیدها به احیای دموکراسی کاهش یافته بود، اما آرای دیروز نشان داد که هنوز ترک‌ها به صندوق‌های رای برای حفظ دموکراسی اعتقاد دارند. رای مجددی که دیروز به امام‌اوغلو به منظور حفظ و نگهداری پایه‌های دموکراسی داده شد، بخشی از فرآیند بدون بحث دموکراتیک است و اردوغان به قدرت صندوق‌های رای که می‌تواند ناجی وی هم باشد، سرخم کرد. هر چند اردوغان با پذیرش آرای صندوق‌های رای توانست خود را نجات دهد اما قلب ثروت و سرمایهترکیه را دو دستی به اپوزیسیون تقدیم کرد. البته پیروزی اکرم امام‌اوغلو تنها ناشی از قدرت اپوزیسیون نبود و این مسیر با اشتباهات اردوغان و حزب عدالت و توسعه هموار شد؛ جایی که اردوغان خواستار برگزاری انتخابات مجدد بر سر کرسی شهرداری استانبول شد، بزرگ‌ترین اشتباه حزب حاکم رقم خورد، اما همه باخت را نمی‌توان منحصر به این عامل کرد. ترکیه با مدیریت حزب عدالت و توسعه به مشکل بر خورده است. حزب عدالت و توسعه که به مدیریت تک‌نفره رسیده است، در حوزه اقتصادی و سیاسیبا مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند و متهم به فساد در شهرداری‌ها هم شده است. این رای پیام مهمی به حزب اردوغان داد که فکر نکنند آنها بدون شکست باقی خواهند ماند. نتایج آرای روز یکشنبه نشان داد حتی شخصی مانند اردوغان که حزب عدالت و توسعه را مدیریت می‌کند، قابل شکست است. سایه اردوغان در ۱۶ سال گذشته بر سراسر فضای سیاسی ترکیه کشیده شده است. او جایگاه خود را تقویت کرد، هرچند این مساله به ضرر دموکراسی ترکیه بود و دچار این خیال شده بود که قادر است در همه انتخابات پیروز شود.

اردوغان هر چند خود نامزد انتخابات شهرداری نبود، اما این یک باخت شخصی برای او حساب می‌شود. او متولد استانبول است و کلید ورود به سیاست خود را از این شهر زد. حالا اپوزیسیون امیدوار است، مسیری که اردوغان برای رسیدن به قدرت طی کرده است برای امام‌اوغلو نیز بیفتد. آنها امیدوارند که شخصیت کاریزماتیک امام‌اوغلو توانایی شکست اردوغان در ترکیه را هم داشته باشد. کارزار انتخاباتی پر امید امام‌اوغلو و آرامش و رفتار حساب‌شده‌ای که وی از خود نشان داد، موردی است که برای سالیان طولانی است در ترکیه در بین سیاستمداران این کشور دیده نشده است.

حزب اپوزیسیون این کشور مشغول جشن است، اما این نکته را نباید فراموش کند که شورای شهر استانبول هنوز در دستان حزب عدالت و توسعه است. آنها قادر هستند که موانعی برای مدیریت موثر امام‌اوغلو در اداره شهر ایجاد کنند، اگرچه رقیب وی یعنی بینالی ییلدیریم قول داد که حزب عدالت و توسعه همکاری همه‌جانبه‌ای با امام‌اوغلو خواهد داشت. با این حال این موقعیت هنوز می‌تواند چالشی برای هر دو طرف به‌حساب آید: امام‌اوغلو شاید مجبور شود که خود را در برابر شورای شهر استانبول سرسخت نشان دهد و حزب عدالت و توسعه هم نشان دهد که در مقام اپوزیسیون می‌توان نقش موثری ایفا کند. امام‌اوغلو اما در سخنان شب پیروزی‌اش سعی کرد نشان دهد وی قصد مجادله سنگین ندارد و به همین منظور تاکید کرد: «البته که باید برای این پیروزی جشن بگیریم، اما شاد بودن ما به این معنی نیست که قلب کسی را بشکنیم. این یک پیروزی نیست. بلکه یک شروع جدید است.» کارشناسان اما می‌گویند که پیروزی وی سیگنالی برای اردوغان است و بیانگر این موضوع که دوره حاکمیت تام اردوغان ممکن است روبه افول باشد.

 واکنش‌ها به پیروزی امام اوغلو

با پیروزی امام‌اوغلو در انتخابات شهرداری چهره‌های سیاسی برجسته ترکیه واکنش‌های متفاوتی نشان دادند. اول از همه باید به کمال کیلچداراوغلو، دبیرکل حزب جمهوری‌خلق ترکیه و هم‌حزبی امام‌اوغلو اشاره کرد که گفت پیروزی هم‌حزبی‌اش چندان دارای اهمیت نیست، مساله مهم‌تر پیروزی دموکراسی در این کشور است. او گفت: «هر کسی که به دموکراسی باور دارد امروز به ترکیه افتخار می‌کند. همه دنیا که به دموکراسی ایمان دارد، امروز به ترکیه افتخار می‌کند. مردمی که به دموکراسی معتقدند، مردمی که تا پای جانشان از دموکراسی دفاع می‌کنند، همه آنها امروز به این موضوع افتخار می‌کنند. دبیرکل حزب جمهوری‌خلق ترکیه در ادامه سعی کرد مانند امام‌اوغلو سخنانش را پیش ببرد و تاکید کرد: امروز نباید کسی احساس غم کند. فراموش نکنید امروز دموکراسی پیروز شد. پیروز واقعی جمهوری ترکیه، مصطفی کمال (آتاتورک) و دوستدارانش بوده‌اند.

اردوغان و بینالی ییلدیریم نیز در ادامه تحولات روز یکشنبه به پیروز میدان شهرداری استانبول تبریک گفتند. بینالی ییلدیریم با فیلمی که از صفحه اینستاگرام خود نیز پخش کرد از همه کسانی که در انتخابات حضور پیدا کردند و به وی رای دادند تشکر کرد و پیروزی امام‌اوغلو را نیز تبریک گفت. اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه نیز جزو کسانی بود که به امام‌اوغلو تبریک گفت. او که برای رای دادن به منطقه اسکودور در استانبول، در بخش آناتولی این شهر رفته بود پیش از اعلام نتایج گفت که رای دهندگان استانبول بهترین و دقیق‌ترین تصمیم را برای شهر خود خواهند گرفت. در میان واکنش‌ها اما متفاوت‌ترین واکنش را دولت باغچه‌لی، دبیر کل حزب حرکت ملی ترکیه داشت و گفت که انتخابات تمام شد و حالا ترکیه باید به دستور کار واقعی خود بازگردد.باغچه‌لی که به امام‌اوغلو پیروزی‌اش را تبریک نگفت، تصریح کرد که ترکیه باید سریعا به برنامه اصلی و روتین خود باز گردد و به فرآیند این انتخابات هر چه سریع‌تر پایان دهد. او گفت که رای‌گیری احترام به دموکراسی است و هرکسی باید به نتایج آن احترام بگذارد. بحث‌ها بر سر رای‌گیری از طریق انتخابات در استانبول حالا پایان یافته است و فرآیند بعد از آن نیز باید سریع‌تر پایان پذیرد.