کمپین استفاده از دوچرخه در سفرهای درون‌شهری تهران که اخیرا توسط پیروز حناچی، شهردار پایتخت شکل گرفته، در لندن به‌صورت طرح ۵ ساله با عنوان «طرح عملیاتی دوچرخهسواری»، به‌تازگی از سوی صادق خان –شهردار پایتخت انگلیس- نهایی شده است و سه گروه در این کلان‌شهر به‌عنوان بازوهای اصلی پیاده‌سازی طرح ماموریت اجرای آن را برعهده دارند. شهردار لندن با دو هدف، در نظر دارد در قالب یک نقشه ۵ ساله، «شهر و شهروندان را از عارضه‌های مرتبط با ازدحام خودرو در خیابان‌ها نجات دهد». این طرح متفاوت از برنامه‌های ترافیکی محدودکننده و تنبیهی که البته به جای خود در شهر، در حال پیاده‌سازی هستند، به دنبال ایجاد انگیزه و تشویق شهروندان برای شیفت از خودرو به دوچرخه است. شهردار لندن افق زمانی حداقل ۵ ساله برای تحقق اهداف خود ترسیم کرده است. مهار سه بحران «هوای سمی، ترافیک و کم‌تحرکی لندنی‌ها» اولین هدف صادق‌خان برای طرح عملیاتی دوچرخهسواری است. هدف دوم که از اولی پشتیبانی می‌کند نیز تبدیل لندن به «مقیاسی از هلند» به لحاظ افزایش طول مسیرهای مناسب پیاده‌روی و دوچرخهسواری است.
تعریف حداکثر کیفیت معابر مخصوص دوچرخه‌سواران در طرح صادق‌خان که به دنبال «تبدیل لندن به بهترین شهر دوچرخهسواری» است، ماموریت گسترده‌ای روی دوش مدیران حوزه حمل و نقل و ترافیک شهرداری گذاشته است. خانواده شهرداری باید منابع محدود شهرداری را برای ساخت و توسعه «شبکه واحدی از معابر حفاظت‌شده و ایمن برای دوچرخه‌سواران» اختصاص دهند. کمپین‌های اجتماعی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز دو گروه دیگر از بازوهای اصلی اجرای این طرح هستند. مطالعات انجام شده در شهرداری لندن در سال‌های اخیر نشان می‌دهد در محله‌هایی که معابر حفاظت‌شده برای دوچرخهسواری ایجاد شده، بلافاصله جمعیت دوچرخه‌سوار در آن محله افزایش پیدا کرده است و این تمایل به کندن از خودرو برای تردد در شهر، صادق‌خان را مصمم به تدوین نقشه جامع برای این موضوع کرده است.
لندن بهشت دوچرخه‌سوارها می‌شود؟
به تازگی صادق‌خان، شهردار لندن، در کنار ویل نُرمن مدیر دوچرخهسواری و پیاده‌روی این شهر در مراسم افتتاح اولین فاز پروژه «طرح عملیاتی دوچرخهسواری» که در بخش اِنفیلد – واقع در شمال لندن – برگزار می‌شد، به همراه دوچرخه‌سواران رکاب زد. این طرح پنج‌ساله با هدف سه برابر کردن تعداد مسیرهای دوچرخهسواری حفاظت‌شده (از زمان ورود صادق‌خان به شهرداری) طراحی شده است، برنامه‌ای که استانداردهای کیفی جدیدی را برای زیرساخت‌های دوچرخهسواری به ارمغان خواهد آورد. ویل نُرمن در گفت‌وگو با رسانه آمریکایی «فوربس» در مراسم افتتاح این طرح گفت: «ما یک بحران تغییرات آب‌وهوایی، یک بحران هوای سمی و یک بحران عدم تحرک شهروندان را در لندن داریم، اوضاعی که با وجود رشد چشمگیر جمعیت وخیم‌تر خواهد شد. بنابراین در استراتژی حمل‌ونقل شهرداری، راهکاری ارائه شده است که با اجرایی شدن آن رفت‌وآمدهای درون شهری با مدل حمل‌ونقل پاک‌تر، سبز‌تر و کارآتر صورت خواهد گرفت، راهکاری که نگاهی ویژه به دوچرخه‌سواران دارد.» او در ادامه با اشاره به یکپارچگی طرح‌های مدیریت شهری افزود: «طرح عملیاتی دوچرخهسواری بخشی از استراتژی حمل‌ونقل شهردار است که سازگار با برنامه جامع «چشم‌انداز صفر» (کاهش آلاینده‌های هوا و عوارض حمل و نقلی تا حد صفر) و طرح پیاده‌روی است. چنین طرحی البته نیاز به سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای دارد. ارزیابی اقتصادی سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» (TFL) که هفته پیش منتشر شد، نشان می‌دهد برای اتمام برنامه «خیابان‌های سلامت» (برنامه جامعی که شهردار لندن با هدف کمک به بهبود کیفیت هوا، کاهش ترافیک و تبدیل جوامع متنوع این شهر به محل‌هایی سبز‌تر، سلامت‌تر و جذاب‌تر برای زندگی، سرگرمی و کسب‌وکار راه‌اندازی کرد)، نیاز به سرمایه‌گذاری ۳/ ۲ میلیارد پوندی است. با توجه به وجود محدودیت‌های مالی، اجرای چنین طرحی نشان می‌دهد «سفر سلامت و محرک» اولویت بالایی برای شهردار دارد.» به گزارش «فوربس»، صادق‌خان می‌خواهد سهم ۶۳ درصدی فعلی پیاده‌روی، دوچرخهسواری و حمل‌ونقل عمومی از سفرهای درون‌شهری را تا سال ۲۰۴۱ به ۸۰ درصد برساند. به گفته مجریان این برنامه، «طرح عملیاتی دوچرخهسواری» مشخص می‌کند که چگونه سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» و مدیران نواحی این شهر باید با کیفیت ضعیف هوا و ازدحام مقابله کنند. از طرفی بهبود زیرساخت‌های دوچرخهسواری به دنبال اجرایی شدن طرح فوق، مدل حمل‌نقل سالم را آسان، امن و برای همه در دسترس‌تر می‌کند. در صفحه نخست این طرح نوشته است سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» می‌خواهد لندن را به «بهترین و بزرگ‌ترین شهر جهان برای دوچرخهسواری» تبدیل کند.
در این طرح ۵۹ صفحه‌ای همچنین جزئیاتی از آنچه سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» آن را اولین پایگاه داده‌ای دوچرخهسواری جهان می‌نامد ارائه شده است. پایگاه داده‌ای مدنظر در دسترس همه است و تمام تجهیزات دوچرخهسواری خیابان‌های لندن را به‌طور دیجیتال ثبت می‌کند. سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» امید دارد با راه‌اندازی این پایگاه، گامی بلند در راستای ارتقای دقت و کیفیت داده‌های حمل‌ونقل دوچرخهسواری این شهر بردارد. چنین داده‌هایی می‌تواند به برنامه‌ریزی سفرهای شخصی و دسترسی شهروندان به اطلاعات مکان‌های پارک دوچرخه کمک کند. تاکنون، سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» اطلاعات مربوط به هر یک از خیابان‌های این شهر را جمع‌آوری، و فهرستی مشتمل بر ۱۴۶ هزار جای پارک دوچرخه، ۲ هزار کیلومتر مسیر دوچرخهسواری و بیش از ۵۸ هزار علائم دوچرخهسواری تهیه کرده است. در این طرح ۵ ساله همچنین قرار است تعداد مدارس مشارکت‌کننده در برنامه‌های آموزش رایگان دوچرخهسواری و طرح سفر فعال افزایش یابد و تعداد بزرگسالانی که هر ساله آموزش رایگان دوچرخهسواری می‌بینند، دو برابر شود.
شبکه جامع پیمایش با دوچرخه
از سال ۲۰۱۹ سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» از «برند (شبکه) واحد» برای تمامی مسیرهای دوچرخهسواری استفاده خواهد کرد. در حال حاضر دو شبکه مسیر دوچرخهسواری در لندن با عناوین «ابربزرگراه دوچرخهسواری» و «مسیر آرامش» وجود دارد (که با تکمیل آنها، لندن از ۱۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخهسواری حفاظت‌شده و امن بهره خواهد برد). طبق برنامه‌ریزی‌ها با ادغام این دو، یک شبکه یا برند واحد – که علائم ساده و آسان از ویژگی‌های آن است – ایجاد خواهد شد. نورمن در این رابطه می‌گوید: «ما یک شبکه دوچرخهسواری پر از چالش را [از شهرداری بوریس جانسون] تحویل گرفتیم. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، این شبکه برای افرادی که تازه شروع به دوچرخهسواری کرده‌اند یا به استفاده از دوچرخه فکر می‌کنند، گیج‌کننده است: «ابربزرگراه دوچرخهسواری چیست؟ مسیر آرامش چیست؟ مینی-هلندچیست؟» (طرحی که بخشی از برنامه «خیابان‌های سلامت» شهردار است. طرح مینی-هلند که با هدف پاسخگویی به تقاضای بخش‌های حاشیه‌ای لندن پایه‌ریزی شد، به شهروندان کمک می‌کند از خودرو شخصی کمتر و از حمل‌ونقل عمومی به خصوص دوچرخهسواری و پیاده‌روی بیشتر استفاده کنند. در مناطقی که تاکنون اجرایی شده، این طرح تأثیر چشمگیری بر افزایش دوچرخهسواری و پیاده‌روی داشته است، طرحی که قرار است تا پایان ۲۰۲۱ به اتمام برسد. به گفته نُرمن لندن به شبکه‌ای از مسیرهای دوچرخهسواری ساده، خوب و باکیفیت نیاز دارد.
استانداردها
استانداردهای جدید در این طرح شامل ۶معیار کیفی برای طراحی و ایجاد زیرساخت‌های دوچرخهسواری و همچنین تفهیم این موضوع که بودجه سازمان «حمل‌ونقل برای لندن» به چه چیزی تعلق می‌گیرد، به بخش‌ها است. این معیارها شامل حجم و سرعت ترافیک موتوری، تعداد خودروهای سنگین و احتمال تصادف در تقاطع است. جزئیات این معیارها در به‌روزرسانی ۲۰۱۹ «استانداردهای طراحی دوچرخ لندن» ارائه، و به‌عنوان بخشی از توسعه مستمر طراحی زیرساخت‌های دوچرخهسواری، به‌طور منظم بازبینی خواهد شد. در این رابطه مدیر دوچرخهسواری و پیاده‌روی لندن اعتراف می‌کند: «یکی از انتقادهایی که وارد است این است همیشه استانداردها به حد کیفیتی که خواستار آن بوده‌ایم نبوده است. البته ما در حال ایجاد تغییراتی هستیم. اوایل سال این مطلب را به همه نواحی گفتیم. ما به طرح‌هایی که کیفیت پایین دارند نه می‌گوییم.»
بهشت دوچرخه‌سواران
در یک بیانیه صادق‌خان می‌گوید: «دوچرخهسواری بیشتر لندنی‌ها، برای سلامت و رفاه آینده شهر ما ضروری است. طرح عملیاتی جدید ما این رویا را بیش از پیش به واقعیت تبدیل خواهد کرد. شواهد، شفاف هستند – جاهایی که زیرساخت‌های دوچرخهسواری جدید و باکیفیت ایجاد کردیم، مسیرها پر از افرادی شد که از دوچرخه‌های خود استفاده می‌کردند. به‌رغم این واقعیت، بسیاری از لندنی‌ها هنوز از مسیرهای دوچرخهسواری باکیفیت که در همسایگی‌شان مورد نیاز است بی‌بهره‌اند. من مصمم هستم مطمئن شوم که هر لندنی در هنگام دوچرخهسواری احساس راحتی و امنیت می‌کند، فارغ از سن، تجربه و پیشینه او.»
به گزارش «فوربس»، هیچ تأمین مالی جدیدی برای «طرح عملیاتی دوچرخهسواری» در نظر گرفته نشده است. با این حال خیران دوچرخه‌سوار از این طرح استقبال کرده‌اند. دکتر آشُک سینها، مدیرعامل «کمپین دوچرخهسواری لندن (LCC)» می‌گوید: «شهردار به کمپین دوچرخهسواری لندن و حمایت‌کنندگان ما قول داد تا پایان دوره مدیریتش در خیابان‌های اصلی شهر لندن فضایی باکیفیت و حفاظت‌شده برای دوچرخه‌سواران ایجاد شود. ما از این طرح عملیاتی استقبال می‌کنیم، طرحی که مشخص می‌کند چطور این امر باید میسر شود و چگونه شهردار، لندن را به شهری دوستدار دوچرخه تبدیل خواهد کرد. شرایط کیفی، در تأمین مالی زیرساخت‌های دوچرخهسواری این طرح بسیار اهمیت دارد. کمپین دوچرخهسواری لندن برای اینکه مطمئن شود تنها پروژه‌هایی تأمین مالی می‌شوند که استانداردهای بین‌المللی راحتی و ایمنی بالا دارند، تاکنون حمایت گسترده‌ای از این طرح داشته است.»
لندنی‌ها عاشق می‌شوند
نورمن به «فوربس» می‌گوید: «ما نیاز داریم مسیرها را برای افرادی که دوچرخهسواری می‌کنند امن‌تر، و خیابان‌های لندن را برای دوچرخه‌سواران بهتر کنیم. ما همچنین نیاز داریم دوچرخه‌سواران جدید جذب کنیم، اشخاصی که در حال فکر کردن به این موضوع هستند. آنچه که مرا می‌ترساند این است که عمده این افراد، کودکان بدون تحرک هستند. حدود ۸۰ درصد از کودکان لندنی –مانند سایر شهرهای جهان – از مشکل بی‌تحرکی رنج می‌برند. ما با الهام از زندگی روزمره، فعالیتی را طراحی کرده‌ایم. ما نگاه ویژه‌ای به همکاری با مدارس داریم و به دنبال افزایش آموزش‌های دوچرخهسواری هستیم. من می‌خواهم هم‌تراز با زیرساخت‌ها شویم. وقتی ما زیرساخت ایجاد می‌کنیم، آنها خواهند آمد. تمام شواهد نشان می‌دهد زمانی که سرمایه‌گذاری می‌کنیم، مردم می‌آیند و دوچرخهسواری می‌کنند. جاهایی که سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد، ارقام افزایش می‌یابند. با این حال تمام افراد نخواهند آمد. بنابراین برای مشارکت جوامع، ما نیاز به کارهای فعالانه‌تری داریم، تا مطمئن شویم تمام گروه‌های جمعیتی لندن برای دوچرخهسواری به خیابان‌های می‌آیند. باید گفت دوچرخهسواری کردن نسل جدید، امری حیاتی است.»
مدیر حوزه دوچرخهسواری و پیاده‌روی شهر لندن در ادامه صحبت‌های خود افزود: «ما طرحی از مسیرها و زیرساخت‌ها داریم که در حال ساخت آن هستیم. ما به شبکه‌های بیشتری برای دوچرخه‌سواران آینده نیاز داریم، که مردم عاشق آن باشند، از آن لذت ببرند و به خاطر آن دوچرخهسواری کنند. مسیرهای دوچرخهسواری برای آینده شهر حیاتی هستند، و رفت‌وآمدها را بسیار آسان و سالم‌تر می‌کنند. در منطقه مرکزی لندن، کنار گذاشتن مدل حمل‌ونقل خودرویی ضروری است. واقعیتی وجود دارد که حدود یک‌چهارم از سفرهای خودرویی صبح لندن (که حدود یک میلیون سفر است) مربوط به رساندن دانش‌آموزان به مدرسه توسط والدین است. در واقع عمده این رفت‌وآمدها سفر محلی هستند. حال چطور می‌توان این افراد را تشویق به پیاده‌روی و دوچرخهسواری کرد.
زیرساخت‌ها و همکاری با مدارس که فضا را امن‌تر خواهد کرد، بخشی از پاسخ این پرسش است.
به گفته نورمن، طرح ارتباطات جدید از سه سطح تشکیل شده است: «اول، تداوم حمایت‌ها از این موضوع که چرا دوچرخهسواری بسیار اهمیت دارد. دوم، تلاش برای جلب و تشویق افرادی که در حال حاضر دوچرخهسواری نمی‌کنند، ولی به آن فکر می‌کنند. این موضوع تنها محدود به اخبار رسانه‌ای نمی‌شود، و باید از اثرگذاران رسانه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام استفاده کرد. در قالب سطح سوم به تازگی ما پژوهشی را درخصوص منافع اقتصادی دوچرخهسواری منتشر کرده‌ایم که بر اساس اصول علم اقتصاد رفاه از منافع گسترده این عمل برای هر دو گروه کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ خبر می‌دهد.» نُرمن در انتهای صحبت‌های خود گفت: «این لندن است که در حوزه ایمنی خودروهای سنگین نیز پیشگام است، در حالی که کمیسیون اروپا تازه به فکر ارائه استانداردهای این چنینی در سراسر اروپا افتاده است. این امر، نقش کامیون‌ها را در تمام زنجیره عرضه اروپا تغییر خواهد داد. نه تنها شهروندان انگلیس، بلکه همه افراد قاره از این تغییرات منتفع خواهند شد.»
