تحریرالشام در منگنه

«رسول سردار» در گزارشی برای الجزیره در همین رابطه نوشت، تنش‌ها پس از این حملات در نقاط مختلف بالا گرفته است. وی افزود: «طی سه ماهی که از سقوط رژیم اسد می‌گذرد، این درگیری شاید یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های امنیتی است که دولت جدید با آن مواجه شده است.» با این حال، گزارش‌ها حاکی از این است که دولت مرکزی نیروهای کمکی متشکل از «ده‌ها خودروی نظامی» را از چندین استان از جمله حماه، حمص و ادلب به شهر لاذقیه فرستاده است. 

خبرگزاری «استپ» نیز در سوریه اواخر روز پنج‌شنبه گزارش داد که نیروهای همسو با دولت «حدود۷۰» جنگجوی رژیم سابق را کشته‌ و بیش از ۲۵نفر دیگر در جلبه و نواحی اطراف اسیر شده‌اند. البته برخی گزارش ها حاکی از این است که نیروهای جولانی اسرا را با تیر خلاص به دیار باقی فرستادند. سردار، گزارشگر الجزیره افزود که اندکی پس از حمله، ویدئویی از سوی یکی از فرماندهان دوره اسد منتشر شد که می‌گفت یک گروه مقاومت به نام «هنگ سپر ساحلی» علیه دولت جدید تشکیل شده است. مدیر امنیتی استان لاذقیه پیش‌تر به خبرگزاری دولتی سوریه «سانا» گفته بود که نیروهای امنیتی در حومه لاذقیه با گروه‌های مسلح وفادار به فرمانده نیروهای ویژه دوره اسد یعنی «سهیل الحسن» درگیر شده‌اند. با این حال، برخی گزارش‌ها حاکی است که نیروهای امنیتی در لاذقیه اعلام کردند که «اوضاع اکنون تحت کنترل است» و «تعدادی از مهاجمان کشته‌شده و بسیاری دیگر اسیر شده‌اند». بر همین اساس، در لاذقیه و شهر ساحلی طرطوس منع رفت و آمد اعلام شد.

«میدل ایست‌آی» هم در گزارشی به نقل از خبرگزاری دولتی سوریه «سانا» نوشت، «بقایای شبه‌نظامیان اسد» به‌طور یکپارچه به چندین منطقه حمله کردند. این گزارش گفت که «نیروهای کمکی» برای حمایت از نیروهای امنیتی به سمت منطقه جبله حرکت کردند. «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» این «کمین» و حمله پس از آن را «خشونت‌آمیزترین حملات علیه مقامات جدید از زمان سرنگونی اسد» معرفی کرده است. گفتنی است لاذقیه میزبان پایگاه هوایی حمیمیم است که روسیه آن را اداره می‌کند.

خبرگزاری دولتی سوریه، سانا، به نقل از یک منبع وزارت دفاع، روز پنج‌شنبه اعلام کرد «بقایای شبه‌نظامیان اسد» به‌طور یکپارچه به چندین منطقه حمله کرده‌اند. این گزارش گفت که نیروهای کمکی برای حمایت از نیروهای امنیتی به سمت منطقه جبله در حرکت بودند. «میدل ایست‌آی» همچنین به نقل از مدیر امنیتی این استان افزود که پس از حمله وفاداران اسد، حملات هلی‌کوپتری علیه آنها انجام گرفت. خبرها حاکی از کشتار وسیع مخالفان و عملیات پاک سازی به دستور  جولانی است.  در این گزارش همچنین اشاره شده است که سهیل الحسن، فرماندهی لشکر نیروهای ویژه را برعهده داشت که توسط روسیه آموزش دیده و تجهیز شده بود. واحد او به‌عنوان «یگان‌های ببر» شناخته می‌شد که نشانه‌ای از شهرت آن به جنگیدن خشونت‌بار بود.

یک منبع وزارت دفاع بعدتر به‌«سانا» گفت که نیروهای کمکی بزرگ در حال استقرار در منطقه جبله «برای حمایت از نیروهای امنیتی و بازگرداندن ثبات به منطقه» هستند. رهبران علوی در بیانیه‌ای در فیس‌بوک در واکنش به حملات هوایی که به گفته آنها «خانه‌های غیرنظامیان» را هدف قرار داده بود، خواستار «تظاهرات مسالمت‌آمیز» شدند.

اما دلیل درگیری چیست؟ «میدل ایست‌آی» به نقل از «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» می‌نویسد، تنش‌ها پس از آن بالا گرفت که ساکنان «بیت عنا»، زادگاه الحسن، مانع از دستگیری افرادی توسط نیروهای امنیتی شدند که به‌دلیل تجارت اسلحه تحت تعقیب بودند. به دنبال آن، نیروهای امنیتی عملیاتی را در منطقه آغاز کردند که منجر به درگیری با افراد مسلح شد. گزارش‌ها حاکی است که دولت جدید سوریه به رهبری «تحریر الشام» کارزار گسترده‌ای را برای ریشه‌کن کردن وفاداران اسد آغاز کرده است.

به دنبال این حملات، شورای عالی علوی‌های سوریه، فراخوانی صادر کرد که بر اساس آن صدها تن از علوی‌ها و شیعیان سوریه در مناطق مختلف این کشور در اعتراض به حملات و اقدامات خشونت‌آمیز و تروریستی حکومت به ریاست احمد الشرع (جولانی) به خیابان‌ها ریخته و علیه حکومت جدید شعار دادند. معترضان شعار «جولانی ما را رها کن» سر می‌دادند. این درگیری‌های شدید و تظاهرات متعاقب آن در حالی است که دولت جولانی در جنوب غربی هم تحت فشار است؛ جایی که اسرائیل یک منطقه حائل سازمان ملل را با ارتفاعات فرماندهی بر فراز دمشق اشغال کرده است. اسرائیل همچنین سعی کرده خود را به‌عنوان محافظ دروزی‌های سوریه (در تلاش برای تعمیق جای پای خود در این کشور) نشان دهد (دنیای‌اقتصاد در ۱۵ اسفندماه در گزارش «دروزها؛ پیاده‌نظام تل‌آویو در شام» به این مساله پرداخته بود).

آزمون حیاتی برای دولت تحریرالشام

«کریستینا گلدبام» هم در روایتی در نیویورک‌تایمز می‌نویسد، نبردها در استان‌های لاذقیه و طرطوس که پایگاه‌های دیرینه اسد در امتداد سواحل مدیترانه سوریه هستند، رخ داد. بر همین اساس، هزاران معترض به خیابان‌ها در شهرهای لاذقیه و طرطوس سرازیر شدند تا از نیروهای دولتی خواستار عقب‌نشینی از حومه شهر شوند. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، این نیز «اولین تظاهرات گسترده» علیه مقامات جدید از زمان به‌دست گرفتن قدرت در دسامبر است. رسانه‌های دولتی صبح دیروز جمعه گزارش دادند که کاروان‌های امنیتی در حال گشت‌زنی در جاده‌های هر دو شهر بودند. این کاروان‌های امنیتی از ساکنان می‌خواستند که در خانه بمانند؛ زیرا نیروهای امنیتی «عملیات جست‌وجو» را با هدف یافتن بقایای مسلح رژیم اسد انجام می‌دهند. 

سخنگوی وزارت دفاع سوریه، سرهنگ حسن عبدالغنی به خبرگزاری دولتی عربی سوریه گفت: «هزاران نفر گزینه تسلیم سلاح و بازگشت به آغوش خانواده را انتخاب کرده‌اند؛ درحالی‌که برخی اصرار دارند که از عدالت بگریزند و به جنگ ادامه دهند.» وی افزود: «انتخاب روشن است: سلاح‌های خود را زمین بگذارید یا با سرنوشت اجتناب‌ناپذیر خود روبه‌رو شوید.» تشدید تنش‌ها به آزمونی حیاتی برای رهبران جدید سوریه تبدیل شده است که ائتلاف شورشی‌شان رژیم اسد را سرنگون کرد. استان‌های ساحلی با اعمال اقتدار، دولت تحت رهبری مسلمانان سنی را با چالش مهمی مواجه کرده است. گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید: «به‌رغم اینکه علوی‌ها تنها ۱۰درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، اما در طول بیش از ۵۰سال حکومت خانواده اسد، نفوذ زیادی بر کشور به‌دست آورده‌اند.»

رهبران جدید سوریه از زمان به دست گرفتن قدرت، با حملات پراکنده‌ای در لاذقیه و طرطوس توسط مردان مسلح وابسته به دولت اسد مواجه شده‌اند. دولت جدید از همه اعضای نیروهای امنیتی اسد خواسته که روابط خود را با دولت سابق رها کرده و سلاح‌ها و وسایل نقلیه خود را به مقامات جدید در «مراکز آشتی» تسلیم کنند. مقامات به کسانی که این کار را انجام می‌دهند وعده «عفو عمومی» نداده‌اند و بسیاری از بقایای دولت سابق از شرکت در این روند خودداری کرده‌اند. در هر حال، با انتشار اخبار درگیری‌ها، تظاهرات در شهرهای بزرگ در سراسر سوریه بالا گرفت؛ برخی از دولت حمایت کردند و برخی دیگر خواستار عقب‌نشینی نیروهای دولتی در مناطق ساحلی شدند. 

در طرطوس، یک شهر بندری، معترضان با اشاره به منطقه جبله، جایی که به گفته ساکنان درگیری‌ها در آن رخ داده بود، شعار می‌دادند: «یک، یک، یک؛ طرطوس و جبله یکی است.» در سایر نقاط کشور، از جمله شهرهای حمص و ادلب، هزاران نفر برای حمایت از دولت به تظاهرات پیوستند. برخی خواستار سرکوب بقایای مسلح دولت اسد شدند. روایت نیویورک‌تایمز حاکی است که تا ظهور دیروز جمعه مقررات رفت و آمد در بسیاری از شهرهای بزرگ سوریه برقرار بود. آخرین خبر از تحولات سوریه این بود که «حافظ الاسد»، فرزند بشار، در توییتی وعده «غافلگیری» علیه نظام جولانی داد. باید منتظر ماند و دید طی روزهای آینده شرایط سوریه به کدام سو می‌رود.