وضعیت جزیره‌های اقتصاد جهان

جمعه اخیر، نخستین نشست وزرای دارایی و روسای بانک‌های مرکزی هفت کشور صنعتی جهان برگزار شد. این نشست و تصمیمات آن می‌تواند تاثیری حیاتی بر اقتصاد جهان و درگیری‌های ژئوپلیتیک بگذارد و از همین منظر حائز اهمیت است. طبق برنامه قرار است این نشست طی دو روز برگزار شود.  تورم ایالات‌متحده، تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیک مانند جنگ اوکراین و ناآرامی‌های خاورمیانه بر بازار انرژی، تعیین تکلیف دارایی‌های مسدود شده روسیه، ظرفیت مازاد تولید خودروهای الکتریکی در چین و به‌کارگیری روزافزون هوش مصنوعی در اقتصاد و بازارهای مالی از جمله مواردی هستند که مورد گفت‌وگو قرار خواهند گرفت.

رشد واگرا خطرناک است

اقتصاد جهانی با دو سرعت متفاوت در حال رشد است، تفاوتی که به دلیل رشد قدرتمند ایالات‌متحده به وجود آمده است. این موضوع نشست این هفته گروه هفت را تحت‌الشعاع قرار داده است، زیرا مقامات با چشم‌انداز سیاست‌های پولی کمتر هماهنگ روبه‌رو هستند. نرخ رشد اقتصادی بالاتر باعث می‌شود تا سیاستگذاران پولی در اتخاذ سیاست‌های انقباضی و ضدتورمی دست بازتری داشته باشند. به این ترتیب در حالی که قرار است بانک مرکزی اتحادیه اروپا نخستین کاهش نرخ بهره را در سال جاری اجرایی کند، همتایان آمریکایی آنها از به تعویق انداختن کاهش نرخ بهره سیاستی سخن می‌گویند. این اختلاف سطح رشد اقتصادی، به وضوح یکی از نگرانی‌های طرف اروپایی است.

برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، قبل از ترک پاریس در جمع خبرنگاران اظهار تاسف کرد که اروپا از «بی حالی اقتصادی» رنج می‌برد. به گزارش بلومبرگ و به گفته یک فرد مطلع از جلسه، یکی از ارائه‌ها به معاونان وزیر در روز پنج‌شنبه نشان داد که چگونه رشد در منطقه یورو ضعیف است و تورم به خوبی کنترل شده است که مسیر ثابت تسهیل پولی را در زمان مناسب توجیه می‌کند. در عوض، جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که «عملکرد قوی اقتصادی آمریکا همچنان به عنوان یک موتور کلیدی برای عملکرد اقتصادی انعطاف‌پذیر جهانی عمل می‌کند. با این حال، ما می‌دانیم که بهبود در سراسر کشورهای ما نابرابر بوده و خطراتی برای چشم‌انداز جهانی وجود دارد.»

بدهی آمریکا در محدوده خطر؟

با وجود افزایش بدهی و ادامه کسری بودجه در چندین کشور عضو، نشست روسای مالی گروه هفت این هفته از گنجاندن پایداری مالی در دستور کار خود خودداری کرد. یک مکتب فکری می‌گوید که نیازی به نگرانی نیست؛ ژاپن بیشترین بار را در بین همه آنها دارد، با این حال کمترین هزینه وام را می‌پردازد و فشار کمی را برای بدهی خود متحمل می‌شود. مکتب دیگری می‌گوید، حتی اگر امروز مشکل ظاهری وجود نداشته باشد، افزایش سطح بدهی ملی، خزانه‌داری ملی را آسیب‌پذیر می‌کند و ظرفیت «فضای مالی» را برای رسیدگی به شرایط اضطراری کاهش می‌دهد. بحران زمانی رخ می‌دهد که مردم ترجیح می‌دهند پول خود را در جای دیگری به جای اوراق خزانه‌داری قرار دهند. این همان چیزی است که لیز تراس، نخست‌وزیر وقت بریتانیا در سپتامبر ۲۰۲۲ متوجه شد. زمانی که دولت او با برنامه‌هایی برای کاهش مالیات، شرایطی بحرانی را آغاز کرد، بانک انگلستان مجبور شد برای جلوگیری از ورشکستگی وارد بازار اوراق قرضه شود. با این حال نظر یلن چیز دیگری است. او نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی - در حال حاضر تقریبا ۱۰۰درصد - را به عنوان یک نگرانی کم اهمیت جلوه داده است. او می‌گوید آنچه مهم است پرداخت سود خالص بدهی پس از تعدیل تورم است. سال گذشته، او گفت که سطح یک درصد «کاملا خوب است، هیچ چیز نگران‌کننده‌ای در این مورد وجود ندارد».

جنگ به حساب روسیه

بر اساس پیش‌نویس بیانیه نشست سران در ایتالیا، وزرای دارایی گروه ۷ گفته‌اند که در یافتن راه‌هایی برای استفاده از سود دارایی‌های مسدود شده روسیه برای کمک به اوکراین، «پیشرفت» داشته‌اند. جست‌وجوی راه‌حل‌های خلاقانه و در عین حال از نظر قانونی صحیح در دستور کار نشست دو روزه گروه هفت قرار داشت، زیرا کی‌یف همچنان به درخواست‌های فوری خود برای دریافت بودجه بیشتر از متحدان غربی در سومین سال جنگ با روسیه ادامه می‌دهد. وزیران در پیش‌نویس بیانیه نهایی گفتند: «ما در حال پیشرفت در بحث‌هایمان در مورد راه‌های بالقوه برای پیش بردن منافع ناشی از دارایی‌های مستقل روسیه به نفع اوکراین، مطابق با قوانین بین‌المللی و سیستم‌های حقوقی مربوطه هستیم.» آنها بار دیگر تاکید کردند که دارایی‌های مسدود شده روسیه توسط کشورهای G۷ «تا زمانی که روسیه خسارتی که به اوکراین وارد کرده است را جبران نکند، مسدود خواهد ماند».

جنگ تجاری با چین

روسای اقتصادی گروه هفت ارائه یک جبهه مشترک در مورد مخالفت با سیاست‌های صنعتی «ناعادلانه» چین را در دستور کار خود قرار دادند. هفته گذشته بود که ایالات‌متحده از افزایش شدید تعرفه‌ها بر روی مجموعه‌ای از واردات چینی از جمله باتری خودروهای الکتریکی، تراشه‌های کامپیوتری و محصولات پزشکی رونمایی کرد.

ایالات‌متحده از شرکای خود نمی‌خواهد که اقدامات مشابهی انجام دهند، اما یلن روز پنج‌شنبه گفت که از متحدان ایالات‌متحده در گروه ۷ می‌خواهد نشان دهند که در کنار واشنگتن ایستاده‌اند. وزیر خزانه‌داری فرانسه در این باره گفت که اجتناب از جنگ تجاری با پکن که «شریک اقتصادی ما» به شمار می‌رود ضروری است، اما جی۷ باید از منافع صنعتی خود در برابر «روش‌های تجاری ناعادلانه» چین محافظت کند. اقتصاد صادرات‌محور آلمان از تشدید تنش‌های تجاری ضررهای زیادی خواهد داشت و در همین راستا وزیر اقتصاد آلمان به خبرنگاران گفت که «جنگ‌های تجاری تماما باخت است، شما نمی‌توانید در آنها پیروز شوید.»