مساله مهم در روسیه و انتخابات این کشور، موضوع ریاستجمهوری مادامالعمر پوتین است که موانع قانونی آن بر طرف شده و همچنان قدرت را از سال ۲۰۰۰ به این سو در اختیار وی قرار داده است. از سوی دیگر با توجه به جنگ اوکراین و شرایط خاص روسیه، این انتخابات و پیروزی پوتین در آن میتواند به عنوان مهر تایید مردم روسیه بر سیاستهای جنگی از سوی کرملین تعبیر و تفسیر شود.
طبق گزارشی که در این خصوص روزنامه گاردین منتشر کرده، از آنجا که نتیجه انتخابات مشخص بوده و پوتین پیروز نهایی آن است، این انتخابات رفراندومی از سوی کرملین برای حکومت مادامالعمر پوتین، بسیج بیشتر نخبگان و اولیگارشها روسیه در پشت او و نیز تداوم سیاستهای جنگی مسکو در قبال اوکراین و غرب است.
به گفته یکی از مقامات ارشد سابق روسیه که با گاردین گفتوگو کرده، پوتین قبلا در قبال جنگ اوکراین اشتباهی مرتکب شده که هرگز نمیخواهد به این اشتباه اعتراف کند، زیرا اساسا باخت در جنگ اوکراین برای او پایان جهان خواهد بود. طبق اسنادی که فاش شده گویا کرملین مبلغ کلانی معادل یک میلیارد پوند را به تبلیغاتی متمرکز بر جهبه جنگ در انتخابات اختصاص داده است. یعنی در حالی که برخی از نزدیکان و مشاوران پوتین پیشنهاد کرده بودند او در انتخابات اخیر تمرکز خود را روی مسائل اجتماعی و دستاوردهای فرهنگی معطوف کند، اما پوتین در نهایت تصمیم گرفت کمپین انتخاباتی خود را در میان نظامیان و کهنهسربازان روسیه آغاز کند تا در این راستا پیام روزهای بعد از پیروزی در انتخابات را به مردم روسیه از همین حالا القا کند. به همین دلیل هم هست که با اعتماد به نفس مقابل دوربینهای تلویزیونی ظاهر میشود و به صراحت از ادامه جنگ و لزوم پیروزی صحبت میکند.
انتخابات در شرایط جنگی
طبق گزارشی که اخیرا نشریه فارینافرز منتشر کرده، یکی از مهمترین اهداف پوتین در انتخابات کنونی، این است که به مردم روسیه نشان دهد تصور آیندهای باثبات بدون وجود او تا چه میزان دشوار و تاریک است.
هر چند برخی از مقامات، نخبگان و حتی الیگارشهای روسی بعد از شروع جنگ اوکراین از کشور خارج شده و حتی به صف مخالفان پوتین پیوستهاند، اما به صورت کلی او هنوز حلقه وفاداران خود را در میان نخبگان سیاسی و اقتصادی روسیه داشته و به واسطه تثبیت موقعیت خود در میدان جنگ و نیز اقتصاد روسیه، مانع از خروج بیشتر نخبگان و الیگارشهای روسی از کشور شده است. به همین دلیل است که یک دیپلمات ارشد غربی که در مسکو حضور دارد به گاردین میگوید: پوتین تصمیم خود را گرفته و جنگ را متوقف نخواهد کرد؛ مگر اینکه مجبور شود. مساله مهم این است که من اکنون احساس میکنم دیپلماتهای روسیه نسبت به قبل از جنگ اعتماد به نفس بیشتری پیدا کردهاند.
بر اساس برآوردها، روسیه اکنون ۵/۷ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینههای نظامی میکند که بالاترین میزان از زمان بعد از جنگ سرد است. به همین دلیل است که کرملین خود را برای یک دوره طولانی جنگ آماده کرده و همین مساله مرحلهای جدید از دوران حکمرانی ۲۴ ساله پوتین بر کشور پهناور روسیه است. به گفته یک منبع آگاه، کرملین میخواهد یک بازسازی کلی از دوران اتحاد جماهیر شوروی داشته باشد. با این تفاوت که پوتین با صراحت گفته که فکر نمیکند آمریکا و غرب خواستار تقابل همهجانبه با کشورش باشند و حتی اگر چنین قصدی را نیز داشته باشند، مسکو آماده یک جنگ اتمی خواهد بود.
با تمامی این احوال، دولت روسیه به وضوح نگران وضعیت روحیه و وفاداری نظامیان است. شاید به همین دلیل است که کرملین و شخص پوتین وعدههای مختلفی در خصوص بر کشیدن نظامیان و سربازان در ساختارهای قدرت روسیه میدهند تا از این جهت نگرانی خود را در خصوص مخالفتها با جنگ در صورت طولانی شدن آن برطرف کنند. اما یک نکته دیگر نیز در پایان وجود دارد که تحلیلگران روی آن تاکید دارند: اینکه براساس تغییرات قانون اساسی که پوتین در سال ۲۰۲۰ انجام داده، حالا او میتواند تا سال ۲۰۳۶ یعنی زمانی که ۸۳ ساله شود، همچنان در راس قدرت باقی روسیه بماند؛ روسیهای که هر چند ممکن است در شرایط رکود اقتصادی و شرایط جنگی باشد، اما قرار هم نیست که پولش تمام و به هرج و مرج کشیده شود.
نامزدهای رقیب پوتین
همانطور که گفته شد شهروندان روسیه از جمعه تا یکشنبه در مراکز رایگیری در ۱۱ منطقه زمانی این کشور پهناور رای میدهند. این رایگیری در مناطقی از اوکراین که به زور ضمیمه خاک روسیه شدهاند نیز برگزار میشود. امکان رایگیری آنلاین نیز برای نخستین بار در انتخابات ریاستجمهوری روسیه فراهم شده است. مقامات رسمی گفتند که بلافاصله پس از باز شدن صندوقها در مسکو، بیش از ۲۰۰ هزار نفر به صورت آنلاین رای دادند.
به گزارش یورونیوز، از آنجایی که پوتین ۷۱ساله برای پنجمین دوره ریاستجمهوری خود تقریبا بدون هیچ چالشی در حال رقابت است، برنده انتخابات مشخص به نظر میرسد. مخالفان سیاسی ولادیمیر پوتین یا در زندان یا در تبعید در خارج از کشور هستند و سرسختترین آنها، یعنی الکسی ناوالنی، ماه گذشته در یک بازداشتگاه دورافتاده نزدیک قطب شمال جان باخت. سه نامزد دیگر این انتخابات سیاستمداران کمسابقهای از احزاب مخالف در سپهر سیاسی روسیه هستند که کمابیش همان خط کرملین را دنبال میکنند.
در جریان این انتخابات که به باور بسیاری فرمایشی است، ولادیمیر پوتین با لئونید اسلوتسکی از حزب لیبرال دموکرات از جناح راست ناسیونالیست، نیکولای خاریتونوف کمونیست میانهرو و ولادیسلاو داوانکوف تاجر از حزب خلق جدید، سه نامزدی رقابت میکند که همگی به طور غیرمستقیم از کرملین حمایت میکنند.
هیچ نامزدی از میان منتقدان پوتین و نمایندگان نیروهای سیاسی واقعی روسیه در انتخابات حضور ندارد.
هر چند ولادیمیر پوتین در طول کارزار انتخاباتی با هیچ انتقادی مواجه نشد، اما برعکس، لئونید اسلوتسکی، ملیگرای پرشور ۵۶ساله که ریاست کمیسیون روابط خارجی دوما (مجلس نمایندگان روسیه) را بر عهده دارد، به محض اینکه در دسامبر ۲۰۲۳ منصوب شد، با پیشبینی «پیروزی بزرگ» در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه سرنوشت انتخابات را به نفع ولادیمیر پوتین دانست.
نیکولای خاریتونوف سیاستمداری که او نیز پرشور و کهنهکار است، در سال ۲۰۰۴ نیز در انتخابات نامزد شده بود. او برنامه خود را بر ملی کردن تولید و یک سیاست اجتماعی به نفع افزایش نرخ زادوولد متمرکز کرده، دو جهتگیری اصلی آرمانهای حزب اکثریت حاکم، یعنی روسیه متحد را برآورده میکند.
در نهایت ولادیسلاو داوانکوف ۳۹ساله که جوانترین نامزد است. این تاجر افزایش آزادی کسبوکار و تقویت نقش فعالیتهای منطقهای را ترویج میکند. او معاون دوماست که حزبش ۱۵ کرسی از ۴۵۰ کرسی را در اختیار دارد و همچنین تا حد زیادی از سیاستهای پوتین تبعیت میکند. به باور منتقدان روسیه، این سه رقیب فرمایشی پوتین که در نظام سیاسی کشور ادغام شدهاند، کارکرد دقیقی دارند که عبارت است از هدایت نارضایتی اقشار مختلف جامعه و دادن پوششی کثرتگرا به آرا، در حالی که اپوزیسیون واقعی طی سالها درهم شکسته شده است. در واقع نقش نامزدهای رقیب پوتین آن است مساعدترین زمینه ممکن را برای انتخاب مجدد پیروزمندانه رییسجمهوری کنونی آماده کنند.