محمدرضا ستاریدر جهان صنعت نوشت: در واقع و در شرایطی که جنگ تراشه‌ها میان دو کشور از سوی کارشناسان به عنوان زمینه جدید تقابل میان آمریکا و چین معرفی می‌شود، اقدام اولیه آمریکا به منظور ایجاد محدودیت برای تراشه‌های الکترونیکی نیمه‌هادی تولید‌شده توسط چین تنها با یک هدف اصلی و واضح انجام شده است؛ اینکه اطمینان حاصل شود در جهانی که مزیت فناوری حرف اول را می‌زند، چینی‌ها در این عرصه عقب مانده و قادر به رقابت با ایالات‌متحده نباشند.
در همین راستا بود که در مهر‌ماه سال گذشته تحریم‌های آمریکا برای خرید و تولید تراشه‌های الکترونیکی نیمه‌هادی توسط چین کلید خورد و منجر به فلج شدن این صنعت شد. البته این تنها اقدام آمریکا علیه چین نبود، بلکه ایالات‌متحده سازندگان تراشه‌های الکترونیکی مانند ژاپن، تایوان و هلند را نیز به صورت غیررسمی وادار به توقف صادرات فناوری‌های خود به چین کرد.
در چنین شرایطی است که چینی‌ها برای نخستین‌بار و طی یک اقدام تلافی‌جویانه، فروش محصولات شرکت میکرون تکنولوژی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های الکترونیکی آمریکا را به اپراتورهای زیرساخت ملی این کشور محدود کرده و به گفته کارشناسان باعث تغییر ماهیت در جنگ تراشه‌ها شده‌اند. در واقع آن‌طور که سایت دیپلمات گزارش داده، چینی‌ها هفت ماه روی این قضیه کار کرده و در نهایت توسط اداره فضای سایبری خود اعلام کردند که خرید تراشه از شرکت میکرون تهدیدی بالقوه برای زنجیره تامین زیرساخت‌های حیاتی اطلاعات این کشور است. مناسبت اعلام چنین تصمیمی از سوی چین نیز قابل تامل است؛ چرا که این موضوع رسما بعد پایان یافتن نشست سران گروه هفت در هیروشیمای ژاپن کلید خورده؛ جایی که تصمیم گرفته شد زنجیره تامین فناوری‌های حیاتی محدود شده و ضمن حذف چین تامین این زنجیره با کمک سایر کشورها متنوع شود.
علاوه بر این شاهد بودیم در شرایطی شرکت میکرون آمریکا هدف اولیه تحریم چین قرار گرفته که این شرکت در خلال اجلاس سران گروه هفت اعلام کرد که ۶/۳ میلیارد دلار در زمینه تولید تراشه‌های الکترونیک در ژاپن سرمایه‌گذاری خواهد کرد. به همین دلیل است که کارشناسان معتقدند، فضای جدید رویارویی میان چین و آمریکا درست برخلاف پیش‌بینی بایدن که معتقد بود واشنگتن در جهت گرم‌تر شدن روابط با پکن گام بر می‌دارد، ایجاد شده است؛ امری که مطمئنا پیامدها و تبعات آن به‌گونه‌ای رقم می‌خورد که به سادگی نمی‌توان از کنار آنها عبور کرد.
منطق عمل چین
تولید تراشه‌های نیمه‌هادی چین، ۱۶ درصد از مجموع تولید این محصول کلیدی و راهبردی در جهان را تشکیل می‌دهد. همچنین از لحاظ حافظه و NAND سهم چین در تولید جهانی به ترتیب ۲۱ و ۱۵ درصد است. به همین دلیل است که وقتی ایالات‌متحده صادرات فناوری به چین را محدود و برای واردات تراشه از این کشور نیز موانعی ایجاد کرده است، چینی‌ها تلاش‌های خود برای بومی‌سازی تراشه‌های الکترونیکی را دوچندان کرده‌اند. در همین رابطه دولت چین طرحی را برای تزریق ۹/۱ میلیارد دلار سرمایه به شرکت فناوری حافظه یانگ‌تسه تصویب کرده که ناظران معتقدند مزیت این شرکت مهم را برای رقابت با شرکت‌هایی نظیر سامسونگ و SK Hynix افزایش می‌دهد. علاوه بر این طبق گزارش روزنامه منطقه ویژه اقتصادی شنزن، شرکت فناوری الکترونیک Powev، به عنوان یک شرکت بسته‌بندی و آزمایش ذخیره‌سازی با فناوری بالا در حال حاضر تراشه‌های حافظه و درایوهای حالت جامد (SSD) را در مقیاس انبوه تولید می‌کند.
از این روز رمزگشایی تغییر استراتژی چین در این زمینه نشان می‌دهد که دولت پکن از طریق برنامه‌های عظیم دولتی مانند صندوق بزرگ و سند شماره ۸، به وضوح سیاست قطع اتکا به ایالات‌متحده در زمینه فناوری را در دستور کار خود قرار داده است. البته این نکته نیز قابل ذکر است که تقابل فناوری میان آمریکا و چین از سال ۲۰۱۹ و با تحریم شرکت‌هایی نظیر هواوی و ZTE در بخش مخابرات حالتی جدی به خود گرفته است.
برندگان و بازندگان
شواهد نشان می‌دهد که دولت چین برای خنثی کردن نقشه آمریکایی‌ها، استراتژی افزایش وابستگی کشورهای خارجی به بازار تراشه این کشور را در پیش گرفته است. در واقع از آنجا که تولیدکنندگان چینی مطلوب‌ترین مقصد برای سازندگان تراشه‌های الکترونیکی محسوب می‌شوند، اخراج شرکت‌های خارجی که در بخش تراشه‌ها در چین به تولید می‌پردازند، دو مزیت برای پکن خواهد داشت. نخست اینکه پاسخ تلافی‌جویانه چین به شرکت‌های داخلی نوعی انحصار می‌دهد که باعث می‌شود علیه منافع این کشور اقدامی انجام ندهند. از سوی دیگر حذف فروشندگان خارجی از بازار داخلی چین، فضایی برای غول‌های نوظهور چینی در این عرصه فراهم می‌سازد. این موضوع در شرایطی است که شرکت‌هایی نظیر سامسونگ و SK Hynix به شدت به بازار داخلی چین وابسته هستند؛ اما در مقابل این بازار داخلی آنقدر وسیع هست که شرکت‌های چینی بتوانند محصولات خود را عرضه کرده و از این راه سود قابل توجهی به دست آورند. علاوه بر این از آنجا که چین سومین بازار بزرگ شرکت میکرون محسوب شده و رقیب اصلی آن نیز سامسونگ کره است، تحریم این شرکت از سوی دولت چین باعث می‌شود که شرکت سامسونگ یا سایر تولیدکنندگان کره‌جنوبی جایگزین آن شوند.
در همین راستا، تحلیلگران معتقدند هر چند خروج شرکت میکرون از چین دارای پیامدهای خاص خود خواهد بود، اما اثرات آن محدود باقی می‌ماند. چرا که شرکت‌هایی نظیر شیائومی و Inspur Electronics می‌توانند به جای شرکت‌های آمریکایی در زنجیره تامین داخلی کشور قرار بگیرند. همچنین مواردی مانند ریسک‌های سیاسی و عدم اعتماد به محصولات میکرون بر انتخاب و نگرش سایر خریداران تاثیر گذاشته و منجر به تنوع بخشیدن به فروشندگان آنها می‌شود؛ امری که احتمالا شرکت‌های داخلی چین و همچنین شرکت‌های کره‌ای حاضر در این کشور را تقویت خواهد کرد.
همچنین گفته می‌شود که استراتژی اتخاذشده توسط دولت چین به خوداتکایی این کشور در بخش حافظه و تراشه‌های الکترونیک نیمه‌هادی منجر می‌شود؛ چرا که می‌دانیم این کشور برای تولید تراشه‌های سطح بالا به شدت به شرکت هلندی ASML وابسته است. به همین دلیل هر چند که کارشناسان معتقدند اقدامات تلافی‌جویانه چین در این زمینه نمی‌تواند در کوتاه‌مدت جوابگوی اقدامات آمریکا باشد، اما نشان‌دهنده موقعیت چین در تحول جنگ فناورانه است؛ امری که به احتمال زیاد در میان‌مدت می‌تواند تلنگری حساس به ایالات‌متحده و شرکای آن برای عقب نگه داشتن چین در بازی فناوری‌های پیشرفته باشد.