افغانستان در آستانه ورشکستگی

 «شریف حسن»، «دان بلیفسکی» و «مکس فیشر» در گزارش ۲۱ آگوست برای نیویورک‌تایمز نوشتند، «احمدالله واثق»، معاون کمیته امور فرهنگی طالبان، ورود رهبر طالبان به افغانستان را تایید کرد. این مقام طالبان افزود: اکنون مقام‌های طالبان مذاکرات گسترده‌ای را میان خود در راستای آمادگی برای مذاکرات فراگیر با افراد، شخصیت‌ها و گروه‌ها آغاز کرده‌اند. واثق افزود: «ما پس از مذاکره میان خود، به مذاکره با طرف‌های دیگر برای تشکیل دولت فراگیر خواهیم پرداخت که برای تمام افغان‌ها قابل پذیرش باشد. معلوم نیست چه زمانی دولت جدید تشکیل خواهد شد؛ اما می‌کوشیم به سرعت آن را اعلام کنیم.»

دیگر مقام‌های طالبان هم روز شنبه مذاکراتی را با کرزای و عبدالله ترتیب دادند تا درباره زندگی تحت لوای طالبان به درک مشترکی برسند. شرایط امروز افغانستان به گونه‌ای است که با توجه به بحران انسانی، مخالفت و ترس گسترده درباره بازگشت این گروه به قدرت با آن حکمرانی سفت و سختش و نیز تجمع گسترده در فرودگاه برای فرار از کشور، طالبان برای مدیریت اوضاع با دشواری‌های سختی مواجه است و برخی توانایی این گروه برای مدیریت این وضعیت را زیر سوال می‌برند. از سخنان بایدن همچنین بر می‌آید که افغان‌ها چاره‌ای ندارند جز زیستن زیر لوای طالبان در رژیمی جدید که قرار است شکل بگیرد. طالبان از زمانی که بر افغانستان تسلط یافته در تلاش است تا خود را گروهی معتدل نشان دهد؛ اما بسیاری در افغانستان و خارج از کشور به‌شدت نسبت به این گروه و تلاش‌هایش بدبین هستند. به نوشته این گزارشگران، دولت جدید با چالش‌های عظیمی مواجه خواهد بود؛ از جمله فقدان مشروعیت زیرا بسیاری از اعضای سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی افغانستان و دولت‌های خارجی این گروه را دولت مشروع در افغانستان نمی‌شناسند.

با این حال، در روزهای اخیر رهبران طالبان از جمله «امیر خان متقی» که پیش‌تر وزیر اطلاع‌رسانی طالبان بود مذاکراتی را با دشمنان سابق از جمله کرزای درباره شکل دولت جدید آغاز کرده‌اند. البته وجود افرادی مانند کرزای و عبدالله که چهره‌های شناخته‌شده‌ای در جهان هستند، می‌تواند روزنه امیدی به روی دولت جدید بگشاید؛ اما بسیاری دیگر بوی خوشی از اوضاع نمی‌شنوند؛ زیرا افرادی مانند خلیل حقانی که در فهرست تروریست‌های تحت تعقیب آمریکا بودند اکنون در دولت جدید صاحب نقش خواهند شد.

«آلن راپه پورت» هم در گزارش دیگری مورخ ۲۱ آگوست در نیویورک‌تایمز به جنبه دیگری از وضعیت افغانستان می‌نگرد. او نوشت در زمانی که طالبان در حال تغییر و پوست‌اندازی از یک گروه شورشی به یک دولت کارآمد است، افغانستان با بزرگ‌ترین خطر در چند دهه اخیر مواجه است و آن فروپاشی مالی است. سرنوشت اقتصاد افغانستان با این تصمیم تعیین خواهد شد که آیا دولت بایدن و کشورهای دیگر طالبان را به عنوان دولت مشروع به رسمیت خواهند شناخت یا نه؟ در این بازه زمانی، ایالات متحده وجامعه بین‌المللی شریان‌های مالی افغانستان را بسته‌اند و این کشور را در وضعیت آچمزی قرار داده‌اند تا ارتباط طالبان با نظام مالی جهانی را قطع کنند. تحلیلگران می‌گویند که این شوک اقتصادی می‌تواند بحران انسانی را در کشوری که از پیش گرفتار بحران است، تشدید کند. نشانه‌های بحران زمانی نمایان شد که ارزش پول این کشور - افغانی- به‌شدت سقوط کرد و «اجمل احمدی» رئیس بانک مرکزی هشدار داد که تورم می‌تواند قیمت مواد غذایی را به‌شدت افزایش دهد. در اقدامی دیگر، ایالات متحده دسترسی طالبان به ذخایر ۴/ ۹میلیارد دلاری افغانستان را مسدود کرده است. صندوق بین‌المللی پول هم طرح‌هایی برای ارائه ۴۰۰میلیون دلار به این کشور را به تعلیق در آورد.

«جاستین ساندرفور» محقق ارشد در مرکز توسعه جهانی، می‌گوید: «در کوتاه‌مدت، این امر به‌شدت فاجعه بار خواهد بود. شما شاهد امکان فروپاشی پول ملی و بحران مالی هستید که می‌تواند فشاری واقعی بر مردم عادی وارد آورد.» اقتصاد افغانستان با چالش‌های زیادی دست به گریبان است و حمایت بین‌المللی از این کشور حتی قبل از طالبان هم در حال کمرنگ شدن بود.