امروز در‌حالی نشست مجازی وزرای دفاع عضو ناتو آغاز می‌شود که «لوید آستین» وزیر دفاع دولت جو بایدن می‌خواهد موضوع تعهد مالی اعضای اروپایی ناتو را با همتایان خود مطرح کند. آستین قصد دارد با متحدان ایالات متحده در ناتو برای اختصاص حداقل سهم دو‌درصدی خود برای هزینه‌های دفاعی ناتو مذاکره کند اما با لحنی ملایم‌تر از دولت ترامپ.
جان کربی، سخنگوی پنتاگون، در آستانه نشست ناتو به خبرنگاران گفت: «ما قصد داریم این دیدگاه را به متحدان خود در ناتو انتقال دهیم که امنیت جمعی مسئولیت مشترک است و بخشی از این مسئولیت هزینه‌های دفاعی اعضای ناتو است که دو درصد از تولید ناخالص داخلی اعضا تا سال 2024 را شامل می‌شود. وزیر دفاع می‌خواهد این اتحاد دوباره احیا شود و این نیازمند همکاری و همراهی تمام اعضا است».
تنش بر سر سهم اعضای ناتو موضوعی نیست که در دوره ترامپ نمایان شده باشد. بحث بر سر تعهد بودجه‌ای اعضای ناتو در دوره باراک اوباما، رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا، آغاز شد و در دوره ترامپ بالا گرفت. ترامپ به اندازه‌ای روی این موضوع تمرکز کرده بود که حل‌نشدن اختلاف‌ها در این مورد باعث شد تا به بهانه عدم اختصاص هزینه‌های نظامی کافی، فرمان خروج نظامیان آمریکایی از آلمان را صادر کند. با‌این‌حال بایدن در روزهای ابتدایی ریاست‌جمهوری خود فرمان ترامپ را لغو کرد تا اجرائی‌شدن فرمان خروج نظامیان آمریکایی از هر کشوری را به بازبینی سیاست دفاعی ایالات متحده موکول کرد.
از طرف دیگر سیاست «نخست آمریکا» از سوی دولت ترامپ، باعث لطمه‌خوردن اعتماد شرکای اروپایی ایالات متحده در ناتو نسبت به سیاست‌های واشنگتن شد و حتی آلمان و فرانسه به‌عنوان دو قدرت اتحادیه اروپا درمورد ایجاد ارتش مستقل اروپایی مذاکراتی انجام دادند و به توافق‌هایی رسیدند. اما دولت جو بایدن قصد دارد از نشست ناتو و سپس کنفرانس امنیتی مونیخ استفاده کند و اولین گام‌ها را برای ترمیم و احیای مجدد اعتماد میان دو سوی اقیانوس اطلس بردارد.
مقام‌های دولت بایدن می‌گویند: «پس از سال‌ها روابط متشنج دولت ترامپ با متحدان ناتو از جمله آلمان، به علت اختلاف بر سر هزینه‌های نظامی و دفاعی و همچنین قراردادهای گازی و نفتی آلمان با روسیه که خشم ترامپ را برانگیخته بود، اکنون وزارت دفاع دولت بایدن به رهبری لوید آستین قصد دارد تمرکز اصلی خود را بر تقویت دفاع جمعی ناتو قرار دهد.
چالش افغانستان
یکی از چالش‌های بزرگ وزرای دفاع ناتو، افغانستان و مذاکرات صلح ایالات متحده با طالبان است. وزارت دفاع آمریکا در آستانه نشست ناتو اعلام کرده که مسئله خروج سربازان آمریکایی در صدر مذاکرات نشست ناتو قرار دارد، اما فعلا قرار نیست پیش از «مشاوره و گفت‌وگو»، تصمیمی درمورد افغانستان گرفته شود. به گفته سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، تصمیم درباره خروج سربازان ایالات متحده آمریکا از سوی جو بایدن گرفته خواهد شد و لوید آستین پیشنهادهایی را که از سوی همتایان خود دریافت خواهد کرد، به رئیس‌جمهوری انتقال خواهد داد.
«ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو که در سال‌های اخیر رابطه‌ای پرتنش با دونالد ترامپ داشته و سیاست دولت او در قبال افغانستان را غیرسازنده می‌دانست، در آستانه نشست ناتو، تأکید کرد که موضوع افغانستان از مباحت کلیدی نشست ناتو خواهد بود و «هدف مشترک و آشکار ما جلوگیری از استفاده دوباره از افغانستان به‌عنوان پایگاه تروریستی برای حمله به دیگر کشورهاست. با اینکه هیچ‌یک از کشورهای متحد ناتو، مایل به باقی‌ماندن نیروهایش در افغانستان بیشتر از مدت ضروری اعلام‌شده نیست اما پیش از فرارسیدن زمان مناسب، این کشور را ترک نخواهیم کرد».
موضوع پیچیده‌تر از آن است که با اظهارنظرهای مقام‌های ناتو و آمریکا حل شود. دولت ترامپ سال گذشته پس از یک‌سال‌و‌نیم مذاکره، توافق‌نامه صلحی با گروه طالبان در دوحه قطر امضا کرد که بر اساس آن تمام نظامیان آمریکایی باید در 14 ماه افغانستان را ترک کنند؛ اما با نزدیک‌شدن به آخرین مهلت خروج تمام نیروهای نظامی، دولت بایدن گزینه‌های زیادی در افغانستان ندارد و تنها چند هفته تا تصمیم‌گیری درباره پایان‌دادن به 20 سال حضور نظامی آمریکا در افغانستان که منجر به کشته‌شدن نزدیک به دوهزارو500 نظامی آمریکایی شده است، فاصله دارد.
با توجه به اینکه آخرین مهلت خروج کامل نیروهای آمریکا از افغانستان طبق توافق‌نامه صلح با طالبان در ماه می2021 نزدیک است، متحدان ناتو در انتظار آن هستند که از تصمیم آینده دولت جدید ایالات متحده آگاه شوند، در همین مورد شورای امنیت ملی آمریکا روز جمعه نشستی برگزار کرد تا آخرین تصمیم درباره حضور نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان گرفته شود.
در این میان وزارت دفاع آمریکا به‌تازگی اعلام کرده که طالبان به وعده‌هایش در این توافق از جمله کاهش خشونت و قطع روابط با القاعده عمل نکرده و بر همین اساس واشنگتن نیز الزامی برای اجرای تعهد خود ندارد. همچنین گفته می‌شود که دولت جدید آمریکا قرار است در این توافق‌نامه بازنگری کند و احتمال تغییر بخش‌هایی از آن محتمل است.
اخیرا کنگره آمریکا نیز در گزارشی به کاخ سفید توصیه کرد که برنامه خروج کامل نیروهایش را از افغانستان به تأخیر بیندازد و کاهش بیشتر نیروها را نه بر اساس توافق‌نامه دوحه بلکه به پیشرفت مذاکرات صلح و کاهش خشونت‌ها از سوی طالبان و همچنین رایزنی با متحدان در ناتو مشروط کند. دولت اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان، از این گزارش استقبال کرد اما طالبان واکنش تندی به آن نشان داد..
پیش از این و در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، تصمیم به خروج نیروهای خارجی از افغانستان با نگرانی از سوی مقام‌های امنیتی کابل همراه بود و این مقام‌ها گفته بودند که طالبان منتظر این خروج هستند تا با استفاده از خلأ ایجاد‌شده، قدرت را دوباره در اختیار بگیرند.
ناتو درحال‌حاضر مأموریتی برای آموزش و دادن مشاوره به نیروهای امنیتی افغانستان دارد. این سازمان از سال 2003 تا 2014 مأموریت رزمی داشت و تعداد نیروهایش حداکثر به 130 هزار نفر می‌رسید؛ اما اکنون حدود 10 هزار نیروی ناتو در افغانستان باقی مانده که مسئولیت آنها نیز آموزش و حمایت از نیروهای افغان است که نقش چندانی در عملیات نظامی علیه طالبان، القاعده و داعش ندارند.