اگرچه تبرئه ترامپ در سنا قطعی به نظر میرسید، اما رئیسجمهوری جنجالی پیشین آمریكا با شنیدن این خبر نفس راحتی کشید و با صدور بیانیهای این دادگاه را توطئهای علیه خودش خواند و درباره «آینده» صحبت کرد: «جنبش تاریخی، میهندوستانه و زیبای ما برای عالیکردن مجدد آمریکا تازه آغاز شده است. کار زیادی پیشرو داریم و بهزودی با نگرشی درباره آینده درخشان و فوقالعاده آمریکا بازخواهیم گشت».
بعد از سخنان ترامپ، نوبت به رئیسجمهوری كنونی آمریكا رسید؛ «جو بایدن»، این نتیجه را «فصل غمبار از تاریخ دموکراسی شکننده آمریكا» خواند و گفت كه رأی نهایی به محكومیت ترامپ منجر نشد اما در مفهوم و ذات این اتهام هیچ تردیدی وجود ندارد. در آن سوی ماجرا، ترامپ خرسند از این نتیجه بلافاصله ایده احتمالی رقابت برای بازگشت به كاخ سفید را در سال 2024 مطرح كرد. این در حالی بود كه محكومیت او در سنا میتوانست او را از نامزدشدن برای سمتهای فدرال محروم كند.
جلسه محاکمه خیلی سریع پیش رفت و در نهایت کمتر از یک هفته خاتمه یافت. گروه دموکراتهای مجلس نمایندگان که در حکم تیم دادستانی بودند صبح شنبه با درخواست احضار شاهدان، ناظران را غافلگیر كردند. اگر پای شاهدان به میان کشیده میشد، محاکمه میتوانست تا مدتها به طول بینجامد. اما همانطوركه پیشبینی میشد، با وجود تمام ماجراهای پنج روز محاکمه، نتیجه تقریبا بهطور قطعی از قبل معلوم بود. رأی به محکومیت ترامپ نیاز به حداکثر دوسومی داشت و در نتیجه ترامپ در صورتی محکوم میشد که علاوه بر ۵۰ سناتور دموکرات، 17 جمهوریخواه نیز علیه او رأی دهند؛ چیزی که از همان ابتدا غیرممکن به نظر میرسید. در روز اول استیضاح تنها شش سناتور جمهوریخواه رأی به صلاحیت سنا در محاکمه ترامپ دادند. «میچ مککانل» سناتور قدرتمند جمهوریخواه و رهبر اقلیت، در نامهای به همکارانش گفته بود، رأی به تبرئه ترامپ خواهد داد که به نظر میخ آخر بر تابوت امید آنها بود که میخواستند محکومیت ترامپ را ببینند. در نهایت تمام ۵۰ سناتور دموکرات و هفت سناتور جمهوریخواه به محکومیت ترامپ رأی دادند. در هیچیک از چهار استیضاح قبلی سابقه نداشت که این تعداد قانونگذار به محکومیت رئیسجمهوری از حزب خودشان رأی دهند.
ترامپ همچنان پرچمدار
این واقعیت که بیشتر سناتورهای جمهوریخواه به تبرئه ترامپ رأی دادند، بهخوبی نشان میدهد كه ترامپ همچنان بر این حزب قدیمی تسلط دارد. «مارجری تیلور گرین»، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان از ایالت جورجیا و یکی از حامیان سرسخت ترامپ هفته گذشته گفته بود: «حزب به او تعلق دارد و تملکش در اختیار فرد دیگری نیست». دراینمیان تعدادی از جمهوریخواهان از ترامپ فاصله گرفتهاند و قصد دارند بدون کمکگرفتن از ترامپ، بخت خود را برای حضور در کاخ سفید در سال ۲۰۲۴ بیازمایند. یکی از آنها «نیکی هیلی» فرماندار اسبق ایالت کارولینای جنوبی است که میگوید جمهوریخواهان در پیروی از ترامپ و تکرار ادعاهای او درباره تقلب در انتخابات دچار اشتباه شدند؛ ماجرایی که در نهایت به بروز خشونتهای ششم ماه ژانویه در کنگره منجر شد.
اما جمهوریخواهانی که بهدنبال قطع ارتباط کامل با ترامپ هستند، از اکثریت برخوردار نیستند و بیشتر آنها از تأثیر ترامپ بر رأیدهندگان جمهوریخواه هراس دارند. به گفته «وندی شیلر» پروفسور علوم سیاسی، سناتورهای جمهوریخواهی که به تبرئه ترامپ رأی دادند، ممکن است در انتخابات مقدماتی و درونحزبی سال ۲۰۲۲ یا ۲۰۲۴ خود را از رویارویی با نامزدهایی رادیکالتر مصون کرده باشند؛ اما آنها احتمالا خود را در زمان برگزاری انتخابات سراسری، در برابر رأیدهندگان ضعیفتر و آسیبپذیرتر کردهاند. این نکتهای است که «كپری کافارو»، عضو اسبق سنای ایالت اوهایو نیز به آن اشاره دارد: «آنها بر مبنای تصویری تصمیم به تبرئه ترامپ گرفتهاند که ممکن است دو سال دیگر اصلا وجود خارجی نداشته باشد».
تعلیق برای شكست ترامپ
بسیاری بر این باورند كه یكی از موانع اصلی بر سر راه ترامپ كه میتواند او را همیشه در تعلیق نگه دارد، عدم دسترسی او به شبكه اجتماعی توییتر است. این غول شبكههای اجتماعی دو روز پس از حمله هواداران ترامپ به كنگره به بهانه تحریك بیشتر خشونتها پس از شورش و برچسبزنی مكرر توییتهای ترامپ به دلیل انتشار اطلاعات نادرست درباره انتخابات 2020، دسترسی او را بهطور كامل قطع كرد.
«چارلی بلك» مشاور سیاسی دیرینه جمهوریخواهان آمریكا دراینباره میگوید، اینكه ترامپ بتواند پل ارتباطی خود را با حامیانش حفظ كند، بسیار مهم است و او اكنون توانایی انجام این كار را ندارد و قرار هم نیست كه بار دیگر به توییتر بازگردد. او اینگونه ادامه میدهد كه اكنون پرسش مهم این است كه او چگونه میتواند ارتباطش را با افرادی كه به او وفادار بودند، حفظ كند.
در آنسو، گروهی دیگر استدلال میكنند كه در چهار سال آینده موضوعات زیادی میتواند تغییر كند و اكنون خیلی زود است كه بخواهیم بگوییم حمله به كنگره از جمله رفتارهای ترامپ چه قبل و چه بعد از این شورش، چه تأثیری بر آینده او و حزب جمهوریخواه خواهد گذاشت. «مارك ویور» یكی از استراتژیستهای حزب جمهوریخواه نیز به نیوزویك میگوید، «فكر میكنید محبوبیت رئیسجمهوری كاهش یافته است؟ بدون شك، نه». او در ادامه تأكید میكند كه البته خیلی زود است كه بگوییم آمریكاییها بار دیگر از ریاستجمهوری ترامپ حمایت میكنند یا خیر؛ همانطوركه نمیتوان پیشبینی كرد كه در چند سال آینده ترامپ چه جنجالهایی را برپا خواهد كرد.
«کلیفورد یانگ» رئیس میز ایالات متحده در شرکت نظرسنجی ایپسوس، میگوید: فکر نمیکنم آنچه ما میبینیم نشان دهد که ترامپ اهمیت سیاسی و طنین صدای خود را از دست خواهد داد؛ هرکسی که چنین حرفی بزند، خودش را دست انداخته چون ترامپ هنوز هم پایگاه قابلتوجهی دارد».
بلك نیز بهعنوان یكی از چهرههای تأثیرگذار در آینده حزب جمهوریخواه بر این نكته تأكید میكند كه اقدام دموكراتها علیه ترامپ «كاملا ویرانگر» بود اما وقتی درباره آینده سیاسی ترامپ از ما سؤال میشود، تنها میتوان گفت كه او از صحنه سیاسی آمریكا حذفنشدنی است و اكنون نیز میتواند مجددا برای نامزدی برنامهریزی كند اما بهطور یقین او دیگر در هیچ انتخابات عمومیای پیروز نمیشود.
شیلر نیز مانند بلك بر این باور است: «صرفنظر از موضوع تبرئه، برای خیلیها میراث ترامپ، همان وقایع ششم ماه ژانویه است. بسیاری از آمریکاییها همچنان بر این باور خواهند بود که ترامپ در آن وقایع نقش ایفا کرد و این موضوع میتواند به فعالیتهای اقتصادی ترامپ هم کشیده شود. بنابراین به نظر میرسد او چارهای جز ماندن در عرصه سیاست ندارد».
اما آنچه این روزها از داخل آمریكا شنیده میشود، نشان میدهد كه رئیسجمهوری سابق آمریكا همچنان تأثیر سیاسی گستردهای دارد. حتی یك روز پیش از مشخصشدن نتیجه جلسه محاكمه، وبسایت پولتیكو نوشت كه «لیندسی گراهام» سناتور بانفوذ ایالت كارولینای جنوبی قرار است برای صحبت درباره آینده حزب جمهوریخواه و پیروزی در انتخابات میاندورهای 2022 با ترامپ دیدار كند. او به خبرنگاران گفت میخواهم ترامپ را تشویق كنم كه با ما برای پیروزی در این انتخابات همكاری كند؛ فرایندی كه در نهایت به نفع تمامی حزب است.
این موضعگیریها نشان میدهد هرچند ترامپ در پنج سال فعالیت سیاسیاش، از شر انبوهی از مشکلاتی که دیگران را غرق میکند، جان سالم به در برده و بارها اعلام شده که از نظر سیاسی مرده است اما او همچنان و مانند گذشته غرقنشدنی به نظر میرسد.