شرط جدید امارات برای قطر
- توضیحات
چند روز پس از نشست مصالحه شورای همکاری خلیج‌فارس در عربستان، وزیر مشاور دولت امارات‌عربی‌متحده در امورخارجه گفت، بازیابی کامل روابط این کشور با قطر وابسته به نحوه تعامل دوحه با تهران و ترکیه خواهد بود. این درحالی است که پیش‌تر وزیر امورخارجه قطر گفت توافق این کشور با عربستان سعودی و متحدانش، تاثیری بر روابط با دیگر کشورها از جمله ایران نخواهد داشت. روابط دوحه با تهران و بخصوص با آنکارا پس از محاصره همه جانبه قطر در ۵ ژوئن ۲۰۱۷ افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
به گزارش خبرگزاری اقتصادبازار به نقل از فارس، «انور قرقاش» وزیر مشاور در امورخارجه امارات گفت که کشورش پشت توافق پایان محاصره قطر قرار دارد و چشم‌انداز بازیابی روابط با دوحه را مثبت می‌بیند. او که به‌صورت مجازی با «سی‌بی‌اس» مصاحبه می‌کرد، گفت: «بازیابی کامل روابط دیپلماتیک با قطر زمان‌براست و این موضوع به تعامل آتی قطر با ایران، ترکیه و گروه‌های اسلامی افراطی وابسته است.» قرقاش در ادامه گفت: «ما آغاز بسیار خوبی داشتیم اما مسائلی درباره بازسازی اعتماد داریم.»
وزیر مشاور دولت امارات در امورخارجی پیش‌تر نیز از روابط با ترکیه دفاع کرده و اظهار کرد که آنکارا و ابوظبی روابط تجاری خوبی دارند. این مقام اماراتی روز پنج‌شنبه ۱۸ دی ماه در گفت‌وگو با پایگاه خبری شبکه بلومبرگ گفت که امارات اولین شریک تجاری ترکیه در غرب آسیا بوده و کشورش به هیچ‌یک از اختلافات با این کشور افتخار نمی‌کند و مشکل اصلی ابوظبی با آنکارا این است که آنها به‌دنبال افزایش نقش خود به حساب کشورهای عربی هستند.
به‌دنبال آشتی قطر و کشورهای تحریم‌کننده آن یعنی عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر، ترکیه نیز از این تحول استقبال کرد. ترکیه طی نزدیک به چهار سال از قطر تمام قد دربرابر اقدامات این چهار کشور عربی حمایت و برای ممانعت از حمله به قطر به این کشور نیروی نظامی اعزام کرد. انور قرقاش با این حال گفت: «ما [برای برقراری روابط با ترکیه] آغاز بسیار خوبی داریم و این مساله را که مرتبط با بحران قطر است، پشت‌سر گذاشتیم. ولی بین ما مساله‌ای است که مربوط به ایجاد اعتماد می‌شود و ما نیاز به این داریم که این اعتماد ایجاد شود.» بلومبرگ به نقل از قرقاش می‌نویسد: توافق العُلا [آشتی با قطر] شامل بندهایی است که طرفین را ملزم به احترام به حاکمیت کشورها می‌کند و به‌دنبال حل افراط‌گرایی و تروریسم است.
اعتراض مقام قطری به اظهارات قرقاش
همزمان مدیر دفتر اطلاع‌رسانی قطر به اظهارات وزیر مشاور در امورخارجه دولت امارات واکنش نشان داد و تاکید کرد که این سخنان در سطح تلاش برای تحقق آشتی نیست. «احمد بن‌سعید الرمیحی» مدیر دفتر اطلاع‌رسانی قطر در حساب توییتری خود نوشت: «تلاش‌های حاشیه‌ای برای متشنج کردن فضای مثبت آشتی پیش‌بینی شده بود، متاسفانه می‌بینیم که یک مسوولی مانند قرقاش سخنانی را بیان می‌کند که شایسته سطح تلاش‌های صورت گرفته برای تحقق آشتی نیست.» او در عین حال نوشت: «ما هرگز به این تلاش‌ها توجه نمی‌کنیم و قطر دیدگاه مثبتی درباره آینده شورای همکاری خلیج (فارس) و وحدت آن دارد.»چهل و یکمین نشست سران شورای همکاری خلیج‌فارس روز سه‌شنبه ۱۶ دی ماه به میزبانی عربستان سعودی بعد از نزدیک به چهار سال تنش و قطع کامل روابط بین محور ریاض (امارات، بحرین و مصر) با قطر برگزار شد و بنا به درخواست پادشاه سعودی این نشست به احترام تلاش‌های سلطان سابق عمان و امیر سابق کویت برای پایان دادن به این تنش و خصومت، نشست سران سلطان قابوس و امیر صباح نام گرفت. به‌رغم اظهارات مقامات اماراتی درباره این نشست و اعلام حمایت از توافق العلا، ولیعهد ابوظبی خود در این نشست شرکت نکرد و به جای او، حاکم دبی در نشست مذکور حضور پیدا کرد.چهار کشور عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر از پنجم ژوئن سال ۲۰۱۷ روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند و ضمن محاصره زمینی، هوایی و دریایی این کشور، سیزده شرط از جمله کاهش روابط با تهران، تعطیلی شبکه الجزیره، برچیدن پایگاه نظامی ترکیه در قطر و قطع حمایت از اخوان‌المسلمین و حماس را برای از سرگیری این روابط تعیین کرده بودند.روابط میان چهار کشور یادشده با قطر تا حدود دو ماه گذشته متشنج بود تا اینکه وزیرخارجه کویت اخیرا اعلام کرد با میانجی‌گری این کشور، رایزنی‌هایی میان چهار کشور مذکور و قطر صورت گرفته و این گفت‌و‌گوها «ثمربخش» بوده است. روز سه‌شنبه هفته گذشته نیز «تمیم بن‌حمد آل‌ثانی» امیر قطر به دعوت «سلمان بن‌عبدالعزیز» شاه سعودی در چهل و یکمین اجلاس سران شورای همکاری شرکت کرد. از طرف دیگر، شبکه سعودی «العربیه» روز سه‌شنبه خبر داد که مصر نیز برای بازگشایی مرزهای خود به روی قطر موافقت اولیه داشته؛ اما این موضوع را به قبول خواسته‌هایش از جانب قطر مشروط کرده است.
در روابط با ایران تغییری ایجاد نخواهد شد
اظهارات مشاور دولت امارات در امورخارجه درحالی است که وزارت امورخارجه قطر روز پنج‌شنبه گفت، توافق این کشور با عربستان سعودی و متحدانش، تاثیری بر روابط با دیگر کشورها از جمله ایران نخواهد داشت. «محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی» وزیر امورخارجه قطر روز پنج‌شنبه گفت، توافق با کشورهای عربی، در روابط دوحه و تهران تغییری ایجاد نخواهد کرد. وزیر امورخارجه قطر در مصاحبه با نشریه «فایننشال‌تایمز» گفت، کشورش با عربستان و سه کشور دیگر درخصوص مبارزه با تروریسم و همکاری‌های امنیتی چند ملیتی به توافق رسیده است اما «روابط دوجانبه [قطر] براساس تصمیمات مستقل و منافع ملی این کشور اتخاذ می‌شود.» او در ادامه گفت: «بنابراین [این توافقات] بر روابط ما با هیچ کشوری تاثیر نخواهد داشت.» محمد آل‌ثانی گفت در این توافقات، همه کشورها برنده بودند اما بازگشت به روابط دوستانه زمان‌بر خواهد بود و امیدوار است که دیگر کشورهای منطقه نیز اختلافات خود را حل‌وفصل کنند. او در ادامه گفت از آنجا که هر کشور اختلافات مختص به خود را با قطر دارد، مذاکراتی دوجانبه با آنها صورت خواهد گرفت. رئیس دستگاه دیپلماسی قطر درخصوص سرمایه‌گذاری‌های مالی در عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه گفت: «از فرصت‌هایی که در آینده شاهد هستیم و تداوم عزم سیاسی کشورها برای دخیل شدن در این مساله استقبال می‌کنیم.»
وزیرخارجه قطر روز چهارشنبه هفته گذشته نیز در گفت‌وگو با شبکه الجزیره ضمن پاسخ به سوال‌هایی درخصوص بیانیه العُلا که میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس به امضا رسید، تاکید کرد که قطر خواهان راه‌حل‌هایی برای کاستن از تنش‌ها در منطقه است. «محمد بن‌عبدالرحمن بن‌جاسم آل‌ثانی» درباره تنش‌زایی آمریکا در منطقه گفت: «ما تشدید تنش میان آمریکا و ایران را زیرنظر داریم و پیام ما به دو طرف این است که ما خواهان هیچ تنش یا اقدام نظامی نیستیم.»وزیرخارجه قطر بحران تیرگی چند ساله روابط کشورش با چهار کشور دیگر حوزه خلیج‌فارس به علاوه مصر را یک وضعیت استثنایی خواند و گفت: «حل این بحران یک پیروزی برای شورای همکاری خلیج (فارس) بود.» او درباره این توافق آشتی گفت: «ما بر سر اصول اساسی غلبه بر اختلاف فعلی و قوانین حاکم بر روابط کشورها در آینده توافق کردیم.»
مقامات قطر پیش‌تر نیز از ایران به‌خاطر کمک به دوحه در دوران محاصره قدردانی و اظهار کرده بودند که ما هرگز این موضوع را فراموش نخواهیم کرد. مقامات ترکیه و ایران مجوزهای عبور هواپیماهای قطر از آسمان خود را در دوران محاصره افزایش داده و هواپیماهای عازم اروپا هم از آسمان ایران و ترکیه عبور کردند و آنهایی که عازم آفریقا بودند هم از آسمان ایران، عمان و از آنجا به سمت جنوب عبور کردند تا جایی که مجوزهای عبور از آسمان ایران به‌طور مثال بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ پرواز روزانه افزایش پیدا کرد.ترکیه در جایگاه متحد منطقه‌ای اصلی دوحه یک پل هوایی برای شکستن تحریم اقتصادی تحمیلی علیه قطر ایجاد کرد. در ساعات نخست بحران در ششم ژوئن ۲۰۱۷ کالاهای ترکیه از طریق هواپیماهای باری خطوط هوایی ترکیه به دوحه سرازیر شدند. ایران نیز در یازدهم ژوئن ۲۰۱۷ اعلام کرد که ۴ هواپیما به دوحه فرستاده است که هر کدام حامل قریب به ۹۰ تن مواد غذایی زود فاسد شدنی شامل میوه و سبزیجات بود. ایران همچنین آمادگی خود را برای ارسال کمک‌های بیشتر اعلام کرده بود.