با توجه به کاهش محبوبیت رییسجمهور آمریکا در پی افزایش بیکاری و فشارهای اقتصادی ناشی از بحران کرونا و افزون بر آن عملکرد ضعیف دولت ترامپ و تلاشهایش برای کماهمیت جلوه دادن خطرات ناشی از شیوع ویروس کرونا این احتمال وجود دارد که دموکراتها کنترل کاخ سفید، مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا را به دست گیرند. در این میان ترامپ برای برگرداندن بازی به نفع خود از به تاخیر انداختن انتخابات ۲۰۲۰ به دلیل احتمال بالای تقلب در نتیجه رایگیری پستی سخن گفته است.
این نخستین بار نیست که ترامپ چنین نظری داشته است. او در ماههای اخیر بدون ارائه هیچگونه مدرک و شاهدی همواره از رایگیری پستی انتقاد کرده بود. این در حالی است که کارشناسان خطر تقلب از طریق رایگیری پستی را بسیار کم ارزیابی میکنند. برخی از منتقدان بر این باورند که او تلاش میکند از این طریق انتخابات را زیر سوال برد و امکانی برای نپذیرفتن شکست احتمالی خود در انتخابات فراهم کند.
ادعای ترامپ در حالی مطرح شده که انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا حتی در زمان جنگ داخلی در قرن نوزدهم بدون تاخیر برگزار شده است. در مدت چهارساله حضور در کاخ سفید آنقدر رفتارهای غیرمتعارف از دونالد ترامپ سر زده که این بار تصمیم به تعویق انتخابات امری عجیب یا شوکهکننده نیست.
این پیشنهاد دونالد ترامپ بازتاب زیادی در محافل سیاسی این کشور و نیز جهان داشته، تا جایی که کمیسیون مستقل انتخابات آمریکا آن را رد کرده و جمهوریخواهان ارشد و نمایندگان دموکرات نیز با آن مخالفت کردهاند. یک روز بعد، ترامپ در پی انتقادها و مخالفتهای گسترده اظهارات خود در مورد به تعویق انداختن انتخابات ریاستجمهوری آمریکا را تعدیل کرد. او گفت در پی تعویق انتخابات نبوده و فقط نمیخواهد که در انتخابات تقلب صورت گیرد.
ترامپ در پیام توئیتریاش در روز پنجشنبه که جنجال زیادی برانگیخت، برای نخستین بار خواستار تاخیر در برگزاری انتخابات ریاستجمهوری این کشور شد و دلیل اصلی آن را احتمال تقلب بالا در نتیجه رایگیری پستی دانست، هر چند بر اساس قانون ایالات متحده، رییسجمهوری در این کشور صلاحیت به تعویق انداختن انتخابات ریاستجمهوری را ندارد.
با شیوع ویروس کرونا، برخی از ایالات و نیز بسیاری از مسوولان در آمریکا گزینه رایگیری گسترده از طریق پست را مطرح کردهاند. دونالد ترامپ با طرح این موضوع در یک پیام توئیتری نوشت که «به باور او در سیستم رایگیری کنونی ایالات متحده احتمال تقلب بالاست.»
رییسجمهوری آمریکا در این پیام مدعی شد: «با رایگیری همگانی از طریق پست (و نه رایگیری غیابی که امر خوبی است)، ۲۰۲۰ تبدیل به غیردقیقترین و پرتقلبترین انتخابات تاریخ خواهد شد. این مایه شرمساری ایالات متحده خواهد بود.» او اضافه کرد: «انتخابات را به تاخیر بیندازیم تا مردم بتوانند بهدرستی، با اطمینان و با امنیت رای بدهند؟»
ترامپ پیش از این توئیت نیز در توئیت دیگری نوشته بود که نتایج چنین روشی برای رایگیری فاجعهبار خواهد بود زیرا کار کشورهای خارجی برای نفوذ و تاثیرگذاری در آن را آسان میکند. او در این توئیت عنوان کرده بود: «دموکراتها همیشه در مورد تاثیر از خارج بر انتخابات آمریکا صحبت میکنند، با وجود آنکه میدانند، رایگیری پستی راهی آسان برای مداخله سایر کشورها در رقابت انتخاباتی است.»
دونالد ترامپ پیش از این نیز گفته بود که به باور او انتخابات آینده ریاستجمهوری با تقلب همراه خواهد بود. اظهارات ترامپ پس از آن صورت میگیرد که شماری از ایالتهای آمریکا به خاطر همهگیری ویروس کرونا و به خاطر نگرانیها نسبت به سلامت عموم، درصدد برآمدهاند تا رایگیری پستی را آسانتر کنند. شش ایالت کالیفرنیا، یوتا، هاوایی، کلرادو، اورگان و واشنگتن در اوایل ماه جاری میلادی اعلام کردند که قصد دارند انتخابات نوامبر را از طریق برگههای پستی برگزار کنند.
این ایالتها برگههای رایگیری را از طریق پست به تمامی شهروندان واجد شرایط ارسال خواهند کرد که در روز انتخابات باید این برگه برگردانده شود. هر چند که امکان رای دادن حضوری هم تحت شرایطی محدود در این ایالتها وجود خواهد داشت. حدود نیمی از ایالتها به رایدهندگان اجازه میدهند تا در صورت درخواست از طریق پست رای بدهند. منتقدان رایگیری پستی بر این باورند که در این نوع رایگیری این احتمال وجود دارد که واجدان بیشتر از یک بار رای دهند.
طرفداران رییسجمهوری آمریکا از این استدلال ترامپ جانبداری کردهاند که امکان رای دادن از طریق ارسال نامه پستی، راه را برای جعل آرا در ابعاد گسترده باز میکند و بهتر است در انتظار روزی بود که مردم ناچار نباشند به جای حضور در حوزههای رایگیری، آرای خود را از طریق پست بفرستند.
نزدیکان ترامپ در هفتههای اخیر ابراز نگرانی کرده بودند که ممکن است برخی از کشورها چون چین و روسیه درصدد برآیند به شیوههای مختلف در انتخابات ایالات متحده اخلال کنند و موجب شکست او شوند. اما مخالفان ترامپ گفتند که این امر بهانهای برای رهبر حزب جمهوریخواه است که از شکست احتمالی در انتخاباتی که کمتر از سه ماه دیگر قرار است برگزار شود، بیمناک و در جستوجوی بهانهای است که موعد برگزاری انتخابات را به تعویق اندازد.
موانع قانونی
در هر صورت این پیشنهاد جنجالی ترامپ همانطور که اشاره شد باید در کنگره آمریکا مطرح شود و مورد تایید قرار گیرد تا تعویق انتخابات عملی شود. تاریخ انتخابات فدرال در آمریکا توسط کنگره این کشور مشخص میشود و در قانون اساسی این کشور محمل قانونی برای ایجاد تاخیر در انتخابات ریاستجمهوری وجود ندارد. قانون اساسی آمریکا در این مورد تصریح کرده است: «کنگره میتواند زمان برگزاری انتخابات و رایگیری را تعیین کند که در سراسر آمریکا یکسان خواهد بود.»
به باور صاحبنظران، اگر رییسجمهور آمریکا بتواند زمان برگزاری انتخابات را تعیین کند، میتواند تاریخی را مشخص کند که به نفع اوست، یا انتخابات را به زمانی موکول کند که شرایط برای او مناسب است.
زمان برگزاری انتخابات ریاستجمهوری آمریکا که نخستین سهشنبه ماه نوامبر در هر چهار سال است، در قانون فدرال به ثبت رسیده و تغییر آن نیازمند تصویب کنگره است. براساس قانون مصوب کنگره در سال ۱۹۴۸ میلادی «تاریخ برگزاری انتخابات برای تعیین رییسجمهور و معاون رییسجمهور در تمامی ایالتها هر چهار سال یکبار در اولین سهشنبه ماه نوامبر برگزار میشود.» انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا حتی در زمان جنگ داخلی در قرن نوزدهم نیز بدون تاخیر برگزار شده است.
بنا بر تحلیلهای صورتگرفته، حتی اگر کنگره آمریکا به تغییر زمان برگزاری انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ رای بدهد، این تصمیم به دونالد ترامپ کمک چندانی نخواهد کرد. طبق اصل بیستم قانون اساسی دوره زمامداری رییسجمهور و معاون رییسجمهور ظهر روز ۲۰ ژانویه به پایان خواهد رسید. معنای واضح این است که در صورت عدم انتخاب مجدد در پایان دوره چهارساله رییسجمهور باید کاخ سفید را ترک کند.
البته این بحث و اختلافنظر نیز وجود داشته که رییسجمهور نوعی اختیارات اضطراری دارد. دونالد ترامپ معتقد است که رییسجمهور چنین قدرتی دارد. ولی قانون اساسی آمریکا چنین قدرتی به رییسجمهور تفویض نکرده و این یک مشکل جدی است.
تنها موردی که دیوان عالی آمریکا در تاریخ معاصر این کشور در خصوص اختیارات اضطراری رییسجمهور حکم صادر کرده مربوط به سال ۱۹۵۲ و پرونده موسوم به مصادره فولاد است. هری ترومن رییسجمهور وقت آمریکا با استناد به شرایط ویژه جنگ کره دستور مصادره صنایع فولاد را صادر کرد.
اما مشکل اصلی ترامپ برای تصویب پیشنهادش در کنگره در آن است که در مجلس نمایندگان، حزب دموکرات اکثریت کرسیها را در دست دارد، اما در سنای آمریکا، اکثریت در اختیار جمهوریخواهان است. با توجه به اینکه اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا در اختیار دموکراتهاست، بعید است که آنها با تغییر زمان انتخابات موافقت کنند. ضمن اینکه دموکراتها اصرار دارند، بودجه بیشتری برای انتخابات پستی تعیین کنند تا رایدهندگان بتوانند با اطمینانخاطر از حق رای خود استفاده کنند.
واکنش دموکراتها
دموکراتها از جمله جو بایدن، رقیب انتخاباتی ترامپ، نسبت به این دیدگاههای ترامپ ابراز نگرانی و تدابیری را برای پیشگیری از مداخله ترامپ در انتخابات سوم نوامبر آغاز کردهاند. بن کاردین، سناتور ایالت مریلند از حزب دموکرات در توئیتی دونالد ترامپ را متهم کرده که «حکومت قانون را درک نمیکند.»
پیت بوتجج، از نامزدهای سابق دموکرات برای ریاستجمهوری امسال ایالات متحده در توئیتی نوشت که «ایالات متحده در جریان جنگ داخلی هم انتخابات برگزار کرد و ما ۹۶ روز دیگر چنین خواهیم کرد.»
برنی سندرز در پیامی توئیتری در واکنش به پیشنهاد ترامپ نوشت: «نه آقای رییسجمهوری. ما انتخابات را به تعویق نمیاندازیم. مردم آمریکا از اقتدارگرایی، دروغها و نژادپرستی تو خسته و وازده شدهاند. در سوم نوامبر ۲۰۲۰ دموکراسی پیروز میشود و ریاستجمهوری فاجعهبار تو پایان مییابد.»
نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان آمریکا تنها به انتشار ماده قانون اساسی آمریکا در شبکه توئیتر اکتفا کرد که طبق آن تاریخ برگزاری انتخابات ریاستجمهوری را کنگره آمریکا تعیین میکند و نه شخص رییسجمهور.
مخالفت جمهوریخواهان ارشد
رهبران جمهوریخواه در کنگره آمریکا با پیشنهاد دونالد ترامپ برای تعویق انتخابات ریاستجمهوری مخالفت کردهاند. در این میان، لیندسی گراهام سناتور جمهوریخواه از ایالت کارولینای جنوبی نیز در واکنش به پیشنهاد ترامپ گفته است که «فکر نمیکنم ایده خیلی خوبی باشد.»
میچ مککانل، رهبر جمهوریخواهان سنای آمریکا نیز با رد پیشنهاد ترامپ برای تعویق انتخابات ریاستجمهوری گفت: ما هرگز در تاریخ کنگره آمریکا در زمان جنگها، رکودها و جنگ داخلی انتخاباتی فدرالی نداشتهایم که در زمان مقرر برگزار نشده باشد و ما این بار هم برای برگزاری انتخابات در سوم نوامبر راهی را پیدا میکنیم.
او که در گفتوگو با مجری مشهور شبکه WNKY40 این اظهارات را مطرح میکرد، در پاسخ به این پرسش طعنهآمیز این مجری مبنی بر اینکه آیا تاریخ انتخابات روی سنگ حک شده است؟ گفت: بله همینطور است. ما با هر مشکلی که باشد برخورد میکنیم، اما انتخابات را همانطور که برای سوم نوامبر برنامهریزی شده، برگزار میکنیم.
مارکو روبیو، یکی دیگر از سناتورهای حزب جمهوریخواه در واکنش به پیشنهاد ترامپ گفت: آرزو داشتم که او چنین سخنی را ابراز نمیکرد. تد کروز، یکی دیگر از سیاستمداران همحزبی ترامپ نیز تاکید کرد که «تاریخ انتخابات به هیچوجه تغییر نخواهد کرد.»
مخالفت کمیسیون مستقل انتخابات
ساعاتی از پیشنهاد دونالد ترامپ در مورد به تعلیق انداختن انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ آمریکا نگذشته بود که کمیسیون مستقل انتخابات این کشور پیشنهادش را رد کرد.
کمیسیون مستقل انتخابات آمریکا درخواست ترامپ را رد کرده و در بیانیهای نوشت: «نه آقای رییسجمهور. شما اختیار تغییر زمان انتخابات را ندارید. این کار نباید هم انجام شود. ایالات و نهادهای محلی از شما و کنگره بودجه میخواهند تا بتوانند انتخابات را همانطور که همه آمریکاییها میخواهند به صورت سالم برگزار کنند.»
تکدورهای شدن ترامپ در نظرسنجیها
طرح این پیشنهاد جنجالی توئیتری از سوی رییسجمهوری آمریکا در حالی صورت میگیرد که براساس آخرین نظرسنجیهای صورت گرفته، جو بایدن از دونالد ترامپ پیش است.
نشریه اکونومیست آخرین برآورد خود از انتخابات پیشرو را ارائه کرده که حاکی از پیروزی مقتدرانه جو بایدن و تکدورهای شدن ریاست دونالد ترامپ بر کاخ سفید است. مدل اکونومیست پیشبینی میکند که جو بایدن به احتمال زیاد دونالد ترامپ را در آرای عمومی و الکترال با قدرت شکست میدهد. در حالی که نامزد پیروز به حد نصاب ۲۷۰ رای الکترال نیاز دارد، اکونومیست تعداد آرای الکترال جو بایدن را ۳۴۷ و دونالد ترامپ را ۱۹۱ تخمین زده است. این نشریه سیاسی- اقتصادی با در نظر گرفتن شرایط کنونی و احتمالی آینده شانس پیروزی نامزد دموکراتها را ۹۱ درصد میداند.
آخرین نظرسنجیها نشان میدهد که ترامپ در بسیاری از ایالتها، از جمله در ایالتهایی که در انتخابات ۲۰۱۶ در آنها به آسانی برنده شده بود، در جایگاه پایینتری نسبت به جو بایدن قرار گرفته است. این اختلاف برای نمونه در فلوریدا چهار امتیاز است (بایدن: ۵۰ درصد، ترامپ: ۴۶ درصد) و بنا بر گزارشها، تازهترین نظرسنجیها به طور میانگین اختلافی پنج تا شش امتیازی در ایالتها به سود بایدن نشان میدهند.
هر چند برخی از تحلیلگران به این نظرسنجیها چندان اعتماد ندارند و به نظرسنجیهای چهار سال پیش اشاره میکنند که در آنها نیز ظاهرا ترامپ بازنده بود اما نتیجه کاملا برعکس شد. امید اساسی ترامپ آن است که اکثریت خاموش (آرای خاکستری) در آمریکا به سودش رای دهند و او نگران آن است که ارسال رای از طریق پست ممکن است اینگونه افراد را از رای دادن بازدارد و موجب شکستش شود.