برخی از فعالان و تحلیلگران بازار نفت می‌گویند که احتمالاً این ماه روند صعودی قیمت نفت ادامه خواهد داشت. اگر شیوع کووید19 به تعطیلی یا قرنطینه مجدد اقتصادهای جهان و کاهش تقاضا برای نفت منجر نشود، احتمال اینکه در پایان سه ماه سوم سال 2020 قیمت نفت به 50 دلار در بشکه نزدیک شود، نیز وجود دارد. به نظر می‌رسد که در سه ماهه سوم، روند افزایشی قیمت‌های نفت ادامه داشته باشد؛ ولی سرعت آن کمتر از سه ماهه دوم خواهد بود و همچنین بعید است که روند بهبود خطی یا یکنواخت باشد. اما کدام عوامل از این روند صعودی حمایت می‌کنند؟
تقویت ساختارهای بازار
اگرچه دبیرکل اوپک و وزیر انرژی امارات متحده عربی در روزهای اخیر اذعان می‌کنند که شرایط دشواری پیش روی بازارهای نفت است اما میان فعالان این حوزه اجماعی مبنی بر «رو به رشد بودن بازارهای نفت» شکل گرفته است. البته این موضوع را «محمد سانوسی بارکیندو» و «سهیل المزروعی» نیز در نشست شورای تجارت کانادا – امارات بیان کردند.
به نظر می‌رسد اکنون ساختارهای بازار برای رسیدن به تعادلی در قیمت‌های بالاتر در حال تقویت است. بخشی از این روند، بواسطه توافق کاهش تولید اوپک پلاس و دیگر کشورهای نفتی و کاهش ذخایر و بخشی نیز با تقویت تقاضا در نتیجه افزایش فعالیت‌های صنعتی و ترددها رقم خواهد خورد.
بهبود تقاضا و کاهش ذخیره‌سازی‌های امریکا
روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش، قیمت هر بشکه نفت خام شاخص برنت با 1.10 دلار افزایش به 42 دلار و 37 سنت و قیمت معاملات آتی شاخص دبلیوتی‌آی امریکا با 1.06 دلار افزایش به 40.33 دلار در بشکه رسید. هر دو شاخص نزدیک به 3 درصد افزایش داشتند.
خبرگزاری رویترز مهم‌ترین علت سبز بودن قیمت معاملات آتی هر دو شاخص را کاهش ذخیره‌سازی‌های امریکا اعلام کرد و در این باره نوشت: پس از آنکه داده‌های گروه صنعتی مؤسسه نفت امریکا (API) نشان داد ذخیره‌سازی نفت خام امریکا بیشتر از حد انتظار سقوط کرده است، قیمت نفت خام افزایش یافت. این موضوع نشان‌دهنده بهبود تقاضای جهانی نفت با وجود شیوع بیماری همه‌گیر کرونا در سراسر جهان است.
پلاتس نیز در این زمینه گزارش داد: نفت‌خام آسیا در معاملات فیوچرز یکم ژوئیه، پس از افزایش چشمگیر در برداشت از موجودی ذخایر نفت‌خام امریکا، تقویت شد. این افزایش قیمت با وجود تأثیر افزایش آمار مبتلایان به ویروس کرونا بر تیره و تار کردن چشم‌انداز تقاضا رخ داد.
براساس گزارش مؤسسه نفت امریکا (American petroleum institute)، افزایش چشمگیری در برداشت موجودی ذخایر نفت‌خام امریکا، به میزان 8.156 میلیون بشکه برای هفته منتهی به ۲۶ ژوئن رقم خورده است، که بسیار بالاتر از پیش‌بینی تحلیلگران بود. فعالان بازار در انتظار داده‌های دقیق‌تر اداره اطلاعات انرژی امریکا (EIA) هستند تا این داده‌ها را تأیید کند. با این حال، به نظر می‌رسد که این روند کاهش ذخایر امریکا در سه ماهه سوم 2020 نیز ادامه داشته باشد.
البته افزایش آمار مبتلایان ویروس کرونا در برخی ایالت‌های امریکا به‌طور چشمگیری بر جو بازار تأثیرگذار بوده و مانع از بهبود کامل قیمت‌های نفت‌خام در آینده نزدیک می‌شود. به طور مثال، موارد ابتلا به ویروس کرونا در ۱۴ ایالت امریکا، از جمله کالیفرنیا، فلوریدا و تگزاس، در ماه ژوئن بیش از دو برابر شده است. متخصص بیماری‌های عفونی کاخ سفید، در ۳۰ ژوئن به مجلس سنا گفته است که در صورت عدم اجرای یک اقدام ملی جهت جلوگیری از شیوع بیماری، ممکن است موراد ابتلا بیش از دو برابر شده و به ۱۰۰ هزار مورد در روز افزایش یابد. این مسأله موجب شده تا اتحادیه اروپا جهت سفر اتباع امریکا به منطقه یورو محدودیت قائل شود. البته در داخل امریکا ایالت‌ها کاهش محدودیت‌های کرونایی را متوقف کرده‌اند.
کاهش تولید در امریکا و دیگر کشورها
در همین حال شرکت کونوکو فیلیپس در تاریخ ۳۰ ژوئن گفته است که قصد دارد تا درماه ژوئیه اقدام به افزایش تولید کند. این شرکت اعلام کرده بود که بزرگترین کاهش تولید در امریکای شمالی در سه ماهه دوم سال به میزان ۴۶۰ هزار بشکه در روز در ماه ژوئن داشته است.
تحلیلگران OCBC در یکم ژوئیه اظهار کردند که نفت‌خام برنت، فصل دوم سال را با ۲۱ درصد افزایش در قیمت به پایان می‌رساند. اکنون بازار نفت وارد نیمه دوم سال 2020 شده است و 21 درصد افزایش قیمت به معنی رسیدن قیمت‌ها به کانال 50 دلار در بشکه است.
گفته می‌شود که اگر کاهش تولید کشورهایی مانند امریکا و کانادا، برای حمایت از قیمت‌ها ادامه داشته باشد؛ این روند تسریع خواهد شد اما درصورت آنکه چاه‌های بسته شده در قیمت‌های بالا دوباره به تولید بازگردد، شرایط به نفع قیمت‌های پایین‌تر تغییر خواهد کرد.
کاهش تولید اوپک پلاس و کف قیمتی
کاهش تولید اوپک از مرز 100 درصد پایبندی در ماه جدید عبور کرده و به 107 درصد رسیده است. مؤسسه مالی آی‌ان‌جی (ING) در این باره با اشاره به پایبندی بیش از ۱۰۰ درصدی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به توافق کاهش تولید اوپک پلاس به‌دلیل کاهش تولید مازاد عربستان، امارات و کویت می‌گوید: این کاهش تولید به معنای آن است که اوپک در ماه ژوئن بیش از پیش (۱۰۷ درصد) به توافق کاهش تولید پایبند بوده است.
نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهد که با تعمیق کاهش عرضه نفت عربستان و چند عضو دیگر اوپک، تولید نفت این سازمان در ماه ژوئن با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو بوده و این موضوع روی عملکرد اوپک پلاس اثر مثبتی داشته است. بر اساس این بررسی، تاکنون و در ماه ژوئن، کاهش عرضه اوپک ۶ میلیون و ۵۲۳ هزار بشکه در روز بوده که نشان‌دهنده پایبندی ۱۰۷ درصدی آنها به توافق کاهش تولید است. سطح پایبندی در ماه مه ۷۷ درصد بود.
اوپک و متحدانش - ائتلافی موسوم به اوپک پلاس- در ماه آوریل توافق کردند از ابتدای ماه مه برای بهبود کاهش قیمت نفت و کاهش تقاضای ناشی از بحران ویروس کرونا، تولید خود را ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند. سهمیه تولیدکنندگان عضو اوپک از این کاهش تولید ۶ میلیون و ۸۴ هزار بشکه در روز است.
تاماس وارگا، تحلیلگر مؤسسه پی‌وی‌ام، در این باره به رویترز گفته است: انتظار می‌رود تقاضای نفت در نیمه دوم سال افزایش یابد و اجماعی عمومی وجود دارد که ائتلاف اوپک پلاس همان‌طور که انتظار می‌رود در ماه‌های ژوئن و ژوئیه با پایبندی کامل نفت تولید کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین کاهش عرضه نفت در ماه ژوئن مربوط به عربستان بوده که در ۷ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه در روز و تقریباً روزانه یک میلیون بشکه کمتر از سهمیه خود مطابق توافق اوپک پلاس نفت تولید کرده است. امارات متحده عربی و کویت نیز کاهش تولید داوطلبانه بیشتری نسبت به سهمیه خود داشتند. دلیل دیگر کاهش خیره‌کننده عرضه اوپک، کاهش تولید بیشتر عراق و نیجریه در ماه ژوئن بود که نتوانستند در توافق ماه مه و دیگر توافق‌های اوپک پلاس به سهمیه تولید خود پایبند باشند. عراق با کاهش صادرات نفت، سطح پایبندی به سهمیه تولید خود را به ۶۲ درصد رساند، در حالی که سطح پایبندی این کشور نسبت به اعضای حاشیه خلیج فارس اوپک همچنان کمتر است و نیجریه نیز سطح پایبندی خود را به ۷۲ درصد افزایش داد. سطح عرضه نفت ایران و لیبی در ماه ژوئن ثابت بود و کاهش تولید ونزوئلا تشدید شد، این سه کشور از توافق کاهش تولید اوپک پلاس معاف هستند. پیش‌بینی می‌شود که اعضای اوپک و روسیه از ماه اوت کاهش تولید نفت را تسهیل می‌کنند.
کاهش تولید این گروه تاکنون مانند یک ضامن و تعیین‌کننده کف قیمتی برای نفت بوده است که از ماه مه شرایط بهتری را برای تعادل در قیمت‌های بالاتر رقم زده است. اکنون پیش‌بینی می‌شود که بازار نفت در مسیر بهبود نسبی قرار دارد و ادامه وضع کنونی باعث خواهد شد که احتمالاً نفت خام با قیمتی بیش از 50 دلار وارد سال 2021 شود. هرچند که پیشگویی قیمت نفت به‌دلیل تأثیر‌پذیری آن از عوامل متعدد دقیق نیست.