در حالی که ویروس کرونا در بسیاری جاها، باعث فروکش کردن اختلافات و آرام شدن نزاع‌ها شده است، این ویروس روابط چین و آمریکا را تنش آلود کرده و رقابت بزرگی میان دو کشور به راه انداخته است. مقامات آمریکایی و برخی محافل اروپایی، این رقابت را استراتژیک می‌دانند که هدف آن از بین بردن تمدن غربی است.

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، اخیرا در گفتگویی با شبکه فاکس نیوز، گفت: «حزب کمونیست چین، امروز با ۱۰ سال پیش فرق دارد.... این حزب کمونیست چین، خودش را مصمم به نابودی اندیشه‌های غربی، دمکراسی‌های غربی و ارزش‌های غربی می‌بیند.» پمپئو در ادامه، چین را به سرقت دارایی‌های فکری آمریکایی، نابود کردن میلیون‌ها شغل در آمریکا و ایجاد ناامنی در خطوط کشتیرانی در دریای جنوبی چین متهم کرده و گفته برای اولین بار رئیس جمهوری در آمریکا روی کار آمده که با این اقدامات چین مقابله می‌کند. پمپئو همچنین گفته است که پیشرفت‌های چین در حوزه نظامی واقعی هستند و رئیس جمهور این کشور مصمم است که قابلیت‌های ارتش چین را ارتقا دهد.

در اروپا نیز نگرانی‌های مشابهی وجود دارد. اخیرا به خاطر مشکلات اقتصادی ناشی از بیماری کرونا، بسیاری از شرکت‌های اروپایی با مشکلات مالی مواجه شده و ارزش آن‌ها کمتر شده است. تمایل چین برای خرید این شرکت‌های ارزان قیمت، نگرانی برخی محافل اروپایی را برانگیخته است. اخیرا، مانفرد وبر، رئیس حزب مردم اروپا، خواستار اعمال ممنوعیت یک ساله بر فروش شرکت‌های اروپایی به چین شده است. وبر به روزنامه آلمانی «ولت آم سونتاگ» گفت: «در آینده، چین از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بزرگترین رقیب ما خواهد بود. من، چین را یک رقیب استراتژیک برای اروپا می‌بینم. رقیبی که یک مدل اجتماعی اقتدارگرا مطرح می‌کند و می‌خواهد قدرت‌اش را بسط دهد و جای آمریکا را به عنوان یک قدرت برتر بگیرد.»

غربی‌ها بر این باور هستند که مرکز قدرت در جهان در حال انتقال از آمریکا به آسیاست. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به صراحت به این دیدگاه اشاره کرده و گفت: «تحلیلگران از مدت‌ها پیش درباره پایان نظم تحت رهبری آمریکا و فرا رسیدن قرن آسیایی صحبت کرده‌اند. این اتفاق الان پیش روی چشم ما در حال وقوع است.»

تغییر دیپلماسی چین، توجه جامعه جهانی را جلب کرد و به نگرانی غربی ها در خصوص صعود چین به عنوان یک ابرقدرت جهانی دامن زد.

"دیپلماسی گرگ جنگجو"
دستگاه دیپلماسی چین، با هدف مقابله با این دیدگاه‌ها قویا وارد میدان نبرد شده است. دیپلمات‌های چینی، که سابقا آرام و بدون حاشیه بودند، حالا به اکثر انتقادات از چین، پاسخ‌های صریح و مستقیم می‌دهند.

ادعای وزارت خارجه چین، مبنی بر اینکه شاید ارتش آمریکا ویروس کرونا را به شهر ووهان آورده بود، نشان دهنده مرحله مهمی در دیپلماسی چینی بود. چینی‌ها قبلا رویکرد محتاطانه‌ای در پیش گرفته بودند، اما با شیوع کرونا و اوج گرفتن انتقادات از چین، این کشور یک دیپلماسی تهاجمی به کار گرفت که غربی‌ها آن را «دیپلماسی گرگ جنگجو» می‌نامند.

در قالب این دیپلماسی، چین رویکرد انفعالی، محافظه‌کارانه و آرام را کنار می‌گذارد و رویکردی قاطع، فعال و بلندپایه را جایگزین آن می‌کند. به عبارت دیگر، دیپلمات‌های چینی به نحوی تهاجمی و معمولا تقابلی، منافع ملی چین را تامین می‌کنند.

به کارگیری این رویکرد جدید از سخنگویان وزارت خارجه چین شروع شد و تا سفرای این کشور در جهان امتداد یافت. یک نمونه استفاده از دیپلماسی گرگ جنگجو، توئیت‌های سخنگوی وزارت خارجه چین درباره کمک‌های بهداشتی این کشور به سایر کشورهاست. برخی محافل رسانه‌ای غربی ادعا کردند که تجهیزات پزشکی چین فاقد کیفیت مناسب هستند. ژائو لی‌جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین در توئیتی در همین خصوص نوشت: «اگر کسی ادعا می‌کند که صادرات چین، سمی هستند، از پوشیدن ماسک‌های و گان‌های محافظ چینی خودداری کند.» لی جیان حدود یک هفته قبل از این توئیت، در توئیت دیگری، ارتش آمریکا را به آوردن ویروس کرونا به ووهان متهم کرده بود.

گفتنی است که «گرگ جنگجو» نام یک فیلم اکشن چینی است که فعالیت‌های ماموران عملیات نیرو‌های ویژه چین را به تصویر می‌کشد. این فیلم غرور ملی و میهن پرستی در چین را تقویت کرده است. در واقع، اطلاق نام این فیلم به دیپلماسی جدید چین، به مثابه تشبیه دیپلمات‌های چینی به ماموران عملیات‌های ویژه است. با این تفاوت که دیپلمات‌های چین، در عالم واقع برای منافع چین مبارزه می‌کنند.

از سوی دیگر، چین ضمن تایید رویکرد جدیدش در دیپلماسی، با اطلاق عنوان «دیپلماسی گرگ جنگجو» مخالفت کرده و آن را اقدامی برای بدنام کردن دیپلماسی چین ارزیابی کرده است. روزنامه دولتی چینی «دیلی چاینا» طی یادداشتی به قلم وانگ پنگ، پژوهشگر دانشگاه «رنمین» چین، با اشاره به اتهام زنی‌های غربی علیه چین، نوشت: «اگر چه دولت چین به چنین اتهاماتی، پاسخ قاطع و سنجیده‌ای داده است، اما برخی رسانه‌ها و رهبران غربی در عین تلاش برای بدنام کردن دیپلمات‌های چین به خاطر دفاع از منافع ملی چین و عزت مردم چین، گفتمان دیپلماتیک عادی چین را "دیپلماسی گرگ جنگجو" خوانده اند. به عنوان نمونه، برخی از آن‌ها دیپلمات‌های چینی را به عجله داشتن برای درگیر شدن در "جنگ لفظی" و "دردسرسازی" و در "نتیجه منزوی کردن بیشتر چین" متهم کرده اند.»

اما پنگ می‌گوید دیپلمات‌های چینی آغازگر جنگ لفطی نبوده و تلاش های‌شان برای مقابله با اتهام‌زنی‌های غربی علیه چین، به انزوای این کشور منجر نشده است. بلکه، این غربی‌ها بودند که ویروس کرونا را «ویروس ووهان» و «ویروس چینی» خواندند و مردم چین را به خوردن مار و خفاش متهم کردند. این کارشناس چینی نوشت: «برخی رسانه‌های آمریکایی گفتند "چینی‌ها باید به طور رسمی به خاطر کووید-۱۹ عذرخواهی کند" و "همه گیری در چین شروع شد، چون چینی‌ها عاشق خوردن خفاش‌ها و مار‌ها هستند".»، اما پنگ این ادعا‌ها را «بی اساس» خواند.

پنگ در پایان نوشت: «اگر (غربی‌ها) ردیه‌های معقول و خویشتندارانه دیپلمات‌های چینی در مقابل ادعا‌های مضحک را مورد تحقیر و بدنامی قرار دهند و به این دیپلمات‌ها برچسب "دیپلمات‌های گرگ جنگجو" بزنند، پس تلاش‌های برخی سیاستمداران آمریکا برای بدنام کردن چین بدون هیچ مدرکی، را چگونه توصیف کنیم؟ چین، به اصطلاح دیپلماسی گرگ جنگجو را اجرا نکرد، اما دیپلمات‌های آن قادر هستند با "گرگ‌هایی" که روابط بین الملل را آلوده می‌کنند، مبارزه کنند.»