الاکلنگ کاهش تقاضا و افزایش تولید
در گزارش ماه مه دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام آمده که تقاضای سال ۲۰۲۰ برای نفت خام اوپک به 24.28 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد. با در نظر گرفتن این نکته سراغ آمار منابع ثانویه از میزان تولید اعضا می‌رویم.
بر اساس جدولی که در گزارش دبیرخانه آمده است؛ اوپک در ماه آوریل امسال 30.41 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد. این رقم مربوط به آمار تولید در بازه 27 فروردین تا 11 اردیبهشت است که بازار جهانی نفت خام سخت‌ترین شرایط را داشت. اوج بحران در اواسط آوریل رقم خورد و قیمت نفت خام شاخص برنت تا 19 دلار در بشکه نیز کاهش داشت. حتی برای نخستین بار بازار شاهد قیمت‌های منفی برای نفت خام بود. اما با وجود فشار مازاد عرضه بر قیمت‌ها، اوپک در ماه آوریل 1.8 میلیون بشکه در روز افزایش تولید داشته است.
کشورهای افزایش دهنده تولید
در میان اعضای سازمان، بیشترین میزان افزایش تولید نفت شامل عربستان سعودی، امارات و کویت بوده است. از میان این 3 نیز عربستان سعودی با ۱.۵۵۳ میلیون بشکه در روز بالاترین افزایش تولید را داشته است. این کشور تولید نفت خود را به 11.55 میلیون بشکه در روز رسانده و رکورد زده است. در میان اعضای اوپک، عربستان با بیش از نیم میلیون بشکه در روز، بیشترین صادرات را به امریکا داشت.
امارات با ۳۳۲ هزار بشکه در روز، کویت با ۲۵۹ هزار بشکه در روز و گینه با ۵ هزار بشکه در روز دیگر کشورهایی هستند که افزایش تولید داده‌اند. به این ترتیب تولید نفت امارات و کویت به ترتیب ۳.۸۳۹ و ۳.۱۳۲ میلیون بشکه در روز در ماه آوریل بوده است. این کشورها با تخفیف‌هایی که در قیمت‌ها به مشتریان خود دادند توانستند که نفت بیشتری به بازار عرضه کنند و در مجموع بیش از 2 میلیون بشکه در روز تولید سازمان را برای ماه آوریل افزایش داده‌اند. اما کاهش تولید برخی از اعضا برآیند افزایش تولید اوپک را به 1.8 میلیون بشکه در روز رسانده است.
کاهنده‌های تولید سازمان
بر اساس گزارش ماه مه، تولید نفت 8 کشور در ماه آوریل کاهشی بوده است. آنگولا ۹۰ هزار بشکه در روز، نیجریه ۶۸ هزار بشکه در روز، ایران ۵۳ هزار بشکه در روز، عراق ۵۰ هزار بشکه در روز، ونزوئلا ۳۸ هزار بشکه در روز، الجزایر ۲۳ هزار بشکه در روز، کنگو ۱۲ هزار بشکه در روز و گابن و لیبی هر کدام ۹ هزار بشکه در روز کاهش تولید داشته‌اند.
این کاهش تولید نتیجه کاهش تقاضا برای نفت کشورها در اثر شیوع گسترده ویروس کروناست.
تولید نفت ایران به زمان جنگ برگشت
بر اساس گزارش منابع ثانویه، نفت ایران در ماه آوریل برای اولین بار طی 4 دهه اخیر به پایین‌تر از ٢ میلیون بشکه در روز سقوط کرده و به ١میلیون و ٩٦٩ هزار بشکه در روز رسیده است. یعنی ٥٣ هزار بشکه کمتر از ماه مارس. هرچند که این رقم دقیقی نیست و منابع ثانویه با استفاده از آمار‌های گمرکی و تردد نفتکش‌ها آن را عنوان کرده‌اند اما آخرین باری که تولید نفت ایران به این رقم رسیده بود، اوایل جنگ تحمیلی ایران و عراق بود. به‌نظر می‌رسد که تحریم و کرونا شرایطی مانند جنگ را رقم زده‌اند. البته به سبب تحریم‌ها صادرات نفت ایران ممکن است بالاتر از این رقم باشد و آمار منابع ثانویه کامل نباشد.
کاهش تولید اوپک و گزارش ماه مه
اعضای اوپک قرار است در ماه مه و ژوئن حدود 6 میلیون بشکه در روز از تولید خود بکاهند. به این ترتیب باید منتظر گزارش ماه مه این سازمان ماند و دید که آیا رقم تولید به حدود 24 میلیون بشکه در روز می‌رسد یا خیر. در همین حال برای ماه ژوئن عربستان، امارات و کویت که بیشترین افزایش تولید را در ماه آوریل داشته‌اند، قول داده‌اند که تولید خود را در ماه ژوئن 1.18 میلیون بشکه دیگر کم کنند. به‌نظر می‌رسد که ماه مه و ژوئن اوپک کمترین میزان تولید خود را طی سال‌های اخیر به ثبت برساند و تولید به رقمی در حدود 23 میلیون بشکه در روز برسد. این موضوع در صورت پایبندی اوپک و غیر اوپک (3.9 میلیون بشکه کاهش) به تقویت قیمت‌ها کمک خواهد کرد.
روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش هر بشکه نفت خام شاخص برنت 31.85 دلار و هر بشکه نفت خام شاخص WTI حدود 28.11 دلار معامله می‌شد. البته رئیس آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که کاهش بیشتر تولید نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس که اخیراً اعلام شده بود، کافی نیست چرا که تقاضا تحت تأثیر ویروس کرونا بیشتر کاهش یافته است.
کاهش تولید اجباری دیگر کشورها
در همین حال گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که تولید امریکا می‌تواند روزانه 2.8 میلیون بشکه نسبت به پایان سال گذشته کاهش یابد. این کاهش اجباری در نتیجه سقوط قیمت‌ها و افت تقاضاست. در میان غیر اوپکی‌ها، شرایط امریکا به خاطر واردات نفت از عربستان ویژه‌تر است.
در این باره بلومبرگ می‌نویسد: بیش از 30 نفتکش عربستان قرار است در ماه‌های مه و ژوئن وارد ساحل خلیج امریکا و همچنین ساحل غربی این کشور شوند. بنا بر این گزارش، بیش از 50 میلیون بشکه نفت خام عربستان که به سمت سواحل امریکا در حرکت است، تحول مثبت اخیر در بازار نفت این کشور را مختل خواهد کرد.
صنعت نفت شیل امریکا شرایط سختی را تجربه می‌کند. به‌طوری که دکل‌های حفاری نفت و گاز امریکا ٢٩ عدد دیگر در آخرین گزارش‌ها کاهش یافته و به عدد ٣٦٩ رسیده است. این در حالی است که دکل‌های حفاری منطقه نفتی پرمین امریکا از
٤٠٠ عدد به پایین ٢٠٠ عدد رسیده است.
با این حال گزارش آژانس بین‌المللی انرژی بیانگر این است که میانگین تقاضای جهانی نفت در مقایسه با سال گذشته، امسال حدود 8.6 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد که نسبت به پیش‌بینی ماه گذشته (9.3 میلیون بشکه در روز) وضعیت بهتری دارد. کشورهای نفتخیز به بهبود شرایط با کاهش محدودیت‌های تردد و همین‌طور کاهش تولید اوپک پلاس خیلی امیدوارند. اما همه چیز تحت کنترل ویروس کروناست و باید دید که این ویروس برای بازار نفت چه شرایطی را ترسیم می‌کند.