نزدیک به ٦ ماه از شیوع کووید- ١٩ میگذرد، بیماری که رسیدنش به بیش از ٢٠٠ کشور جهان باعث شد بسیاری از دولتها مجبور شوند که مقررات سختگیرانهای را در حوزههای گوناگون اعمال کنند. در سه قطب مهم اقتصاد جهان یعنی چین، اتحادیه اروپا و آمریکا بسیاری از مشاغل تعطیل شد و بسیاری از دولتها مقررات منع عبور و مرور را اعمال کردند. همین مسأله باعث شد که اقتصاد جهانی با رکود بیسابقهای مواجه شود و در پی آن بورس بسیاری از کشورها سقوط کرد. در آمریکا این سقوط به حدی بود که برای نخستینبار از سال ٢٠٠٨ معاملات در بورس نیویورک برای کمتر از یک ساعت متوقف شد. پروازهای بینالمللی هم به مدت سه ماه در اروپا و آمریکای شمالی متوقف شد. همین مسأله باعث شد که بسیاری از کسبوکارهای خدماتی مانند فعالیتهای مرتبط با صنعت گردشگری که در سالهای گذشته سودهای بالایی را کسب میکردند، فعالیت خود را متوقف و نیروهای خود را تعدیل کنند. این وضع باعث شد که به دلیل افت تقاضای مصرفی قیمت انرژی بدترین روزهای خود را در دو دهه اخیر سپری کند. قیمت نفت اوپک در اواسط ماه مارس میلادی به کمتر از ١٥ دلار رسید، قیمت نفت برنت کاهش
١٠ دلاری را تجربه کرد و قیمت نفت آمریکا منفی شد. از همان ابتدای بحران بسیاری از کارشناسان پیشبینی میکردند که در صورتی که فعالیتها بیش از ٦ ماه ادامه داشته باشد، اقتصاد بسیاری از کشورها با بحران شدید و حتی فروپاشی مواجه میشود.
برنامه برای کاهش محدودیتها
همین ترس و البته کنترلهای سختگیرانه باعث شده است که زمزمههایی درباره پایان دوران قرنطینه در بسیاری از نقاط اروپا و آمریکا به گوش برسد. منحنیها در آمریکا، ایتالیا، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی نشان میدهد که بیماری در این کشورها به مرحله کنترل رسیده است. در ایتالیا تعداد بیماران جدید درگیر با کووید-١٩ رو به کاهش گذاشته و دولت اعلام کرده است که بهزودی در جنوب کشور شرایط به حالت عادی برمیگردد و در شمال کشور محدودیتها به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت. دولتهای اتریش، آلمان و انگلستان هم وعده دادهاند که بهزودی شرایط عادی خواهد شد. برخی از کارشناسان اروپایی معتقدند که دولتها درواقع تلاش میکنند تا هر چه سریعتر مبادلات را در بازارها آغاز کنند تا از این طریق اقتصاد در برابر شیوع احتمالی این ویروس در ابتدای پاییز مقاومت بیشتری داشته باشد.
جانگرفتن دوباره بازارها
در بازارهای مختلف تغییرات نشاندهنده آن است که حداقل به صورت موقت شرایط در آستانه عادیشدن است. در بازار نفت به نظر میرسد روند نزولی قیمت نفت پس از هفتهها متوقف شده است. قیمت نفت از ابتدای هفته جاری صعودی شده است. قیمت نفت برنت روز سهشنبه در آستانه ورود به کانال
٣٠ دلار رسید و قیمت نفت اوپک از ابتدای هفته بیش از چهار دلار افزایش داشت و در انتهای روز سهشنبه هر بشکه با رقم ١٦,٥ دلار معامله شد.
بررسی آمارها در بازار سرمایه هم بیانگر خروج نسبی کشورها از وضع رکود اقتصادی ناشی از بیماری کروناست. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، شاخص بازارهای سهام آسیا در روز سهشنبه در حالی افزایش یافت که دولتها محدودیتهای سفر و تعطیلیهای ناشی از شیوع کرونا را کاهش دادند و قیمت نفت با بالارفتن انتظارات برای افزایش تقاضای سوخت بیشتر شد. رشد شاخصهای آسیایی در پی افزایش نسبی شاخص بورس آمریکا صورت گرفت که ٠,٤٢درصد صعود کرد. این رشد شاخص با افزایش ارزش سهام شرکتهای فناوری مانند مایکروسافت، اپل و آمازون به دست آمد. همچنین شاخص بازارهای سهام اروپا نیز پس از کاهش شدیدِ روز دوشنبه در روز سهشنبه با افزایش ١.٣١درصدی شاخص معاملات آتی بازار بورس لندن و افزایش ١.٥درصدی شاخص بورس اروپا روند مشابه بازار آسیا را در پیش گرفته است. معاملات آتی سهام ایالات متحده نیز ٠.٧٥درصد افزایش یافت.
با توجه به حجم سبک معاملات بورسی در پی بستهشدن بازارهای سهام چین، ژاپن و کرهجنوبی به علت تعطیلات رسمی این کشورها، گستردهترین شاخص سهام یعنی بورس آسیا و اقیانوسیه به غیر از ژاپن ٠,٨٤درصد افزایش یافت. همچنین روز سهشنبه بیشترین رشد شاخص سهام در بورس استرالیا با ١.٤٢ درصد صورت گرفت. در هنگکنگ نیز شاخص بورس ٠.٨٤درصد صعود کرد.
بازگشت آرام پروازها
در حوزه حملونقل هوایی زمزمهها حکایت از شروع پروازهای بینالمللی دارد. در همین زمینه رویترز گزارش داده است که شرکت هواپیمایی امارات قصد دارد پروازهای محدودی به شهرهای الجزیره، تونس در شمال آفریقا، جاکارتا، مانیلا، تایپه، کابل در آسیا و شیکاگو در ایالات متحده آمریکا برقرار کند تا افراد بتوانند در صورت تمایل از این کشور خارج شوند. همچنین شرکت هواپیمایی روسیه اعلام کرده است که احتمالا پروازهای خود را از اواسط تابستان به تمام نقاط جهان شروع خواهد کرد. همچنین براساس گزارش خبرگزاری Forbes شرکتهایی هوایی ایالات متحده آماده میشوند که پروازهای خود در ٧ خط هوایی را در ابتدای ماه ژوئن از سربگیرند. این خطوط شامل پروازها از شهر لسآنجلس به شهرهای پاریس، شانگهای و توکیو و همچنین از شهر سانفرانسیسکو به شهرهای پکن، شانگهای و فرانکفورت میشود. در اروپا هلند و سوئد اعلام آمادگی کردهاند که از ابتدای ماه ژوئن پروازهای خود را در محدوده اتحادیه اروپا آغاز کنند. همچنین در آلمان و انگلستان گرچه مقامات اعلام کردهاند که نمیتوانند زمان دقیقی را برای شروع پروازها به صورت رسمی اعلام کنند اما شواهد نشان میدهد که در فرودگاههای این کشورها، هواپیماها برای شروع پروازها آماده میشوند.
تمام این شواهد نشان میدهد که احتمالا از اواسط ماه آینده میلادی بسیاری از محدودیتها برای فعالیتهای اقتصادی لغو خواهد شد. سازمان جهانی بهداشت هشدار میدهد که با لغو این محدودیتها ممکن است کرونا چند ماه دیگر با شدت بیشتری در جهان شیوع پیدا کند. با وجود این، تعطیلی نهادهای اقتصادی در بسیاری از کشورها بیش از این امکانپذیر نخواهد بود. درنهایت باید دید که آیا ویروس کرونا مانند برخی دیگر از بیماریها در تابستان ناپدید خواهد شد یا اینکه در ماههای آینده شرایطی سختتر از وضع فعلی را تجربه خواهیم کرد.