درحالیکه ایالاتمتحده و دیگر بخشهای جهان به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا به قرنطینه میروند اما چینیها به تدریج و محتاطانه در حال بازگشایی اماکن بسته شده و رفتن به سر کار هستند. محدودیتهای مسافرتی در نقاط مختلف این کشور به تدریج برداشته میشود و هفته آینده به مردم «ووهان» اجازه داده میشود که این شهر را ترک کنند. «ووهان» همان جایی است که اولین بار ویروس کرونا در آن شناسایی شد. «دیوید کالوِر» در گزارش ۳ آوریل برای سی.ان.ان نوشت، اگرچه چینیها در حال تورق صفحهای دیگر در مورد این ویروس هستند اما پرسشهای جدیدی هم به تدریج مطرح میشود: اینکه آیا آمار و ارقامی که از سوی چینیها اعلام میشود قابل اطمینان است؟
اساسا چه میزان از این آمار قابل اطمینان است؟ آیا بدترین دوره شیوع سپری شده است؟ این پرسشها و بسیاری از ابهامات مشابه از سوی سخنگوی وزارت خارجه چین رد شد. این سخنگو گفت:«ما اطلاعات باز، شفاف و به روزی را در اختیار جهانیان میگذاشتیم». «هوا چان یینگ»، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفت:«در مورد امنیت بهداشت عمومی در سطح بینالمللی ما باید به سازمان بهداشت جهانی و متخصصان اپیدمولوژی و کنترل بیماری گوش فرا دهیم تا چند سیاستمداری که دروغ عادت طبیعی آنهاست». این مقام چینی، به روال معمول انگشت اتهام را به سوی آمریکاییها نشانه رفت و تقصیر را به گردن آمریکا انداخت و گفت شاید سیاستمداران این کشور به دلیل «شرایط سختی» که با آن مواجهند چنین سخنانی گفتهاند. با این حال، این فقط آمریکا نیست که سوالاتی را در این مورد مطرح کرده است. «کایشین»، یک انتشاراتی تجاری پیشرو در چین، پیش از این گفته بود آماری که مقامهای چینی میدهند کمتر از آماری است که نشان میدهد هزاران نفر بر اثر این بیماری جان باختهاند. در حقیقت، مراسم خاکسپاری در این شهر ۱۱ میلیونی از ۲۵ ژانویه متوقف شده است. «کایشان» گزارش داد که موسسه تدفین شهر هانکو تنها در یک روز ۵ هزار خاکستردان اجساد تحویل گرفته است. فقط همین مورد دو برابر رقم رسمی قربانیان است. برخی دیگر از گزارشها هم حاکی از این است که هر یک از ۷ موسسه تدفین در کلانشهر ووهان هر روز حدود سه هزار و ۵۰۰ خاکستردان قربانیان را به خانوادهها تحویل میدادند. یکی از محاسباتی که از سوی مردم مطرح شده تخمین زدن ظرفیت هر موسسه تدفین در طول روز برای سوزاندن اجساد است. موسسات کفن و دفن شهر ووهان در مجموع ۸۴ کوره دارند و سوزاندن هر جسد تقریبا یک ساعت طول میکشد. در نتیجه در طول ۲۴ ساعت قادرند هزار و ۵۶۰ جسد را بسوزانند. بر مبنای این محاسبه تعداد کل اجسادی که در این مدت سوزانده خواهد شد یا به عبارت دیگر قربانیان ویروس کرونا حدود ۴۶ هزار و ۸۰۰ نفر خواهد بود. یکی از ساکنان استان هوبی گفت اکثر مردم این استان اکنون معتقدند که پیش از قرنطینه و در طول قرنطینه بیش از ۴۰ هزار نفر جان خود را از دست دادهاند. او افزود: «شاید دولت عمدی یا غیرعمدی رقم دقیق قربانیان را به مرور اعلام کند تا مردم به مرور بتوانند واقعیت را بپذیرند.» یک منبع نزدیک به دولت محلی در ووهان که حاضر نشد نامش در گزارش قید شود گفت: «تمام موسسات تدفین دو بار در روز آمارهای خود را به دولت تحویل میدهند. در نتیجه هر موسسهای فقط از تعداد سوزاندن اجساد در همان موسسه اطلاع دارد و از آمارهای موسسات تدفین دیگر بیخبر است». این منبع افزود که در شهر ووهان فقط طی یک ماه ۲۸ هزار جسد سوزانده شده و این نشان میدهد تخمینهایی که در شبکههای اجتماعی در مورد تعداد سوزاندن اجساد در طول دو ماه و نیم مطرح شده اغراقآمیز نیست.با این حال دولت چین تعداد تلفات خود را تا سوم آوریل سه هزار و۳۲۲ نفر اعلام کرده است.
افزون بر این، همزمان با پایان قرنطینه دوماهه شهر ووهان، ساکنان این شهر میگویند به صحت آمار دولتی در مورد تعداد مرگ و میر در این شهر که دو هزار و ۵۰۰ نفر اعلام شده اعتماد ندارند. از دوشنبه گذشته ۷ موسسه بزرگ تدفین در شهر ووهان هر روز خاکستر اجساد حدود ۵۰۰ نفر از قربانیان ویروس کرونا را به خانوادهها تحویل دادهاند و این نشان میدهد که تعداد افرادی که جان خود را از دست دادهاند بسیار بیشتر از آمارهای دولتی است.گزارشگر سی.ان.ان در بخش دیگری از گزارش خود میافزاید بسیاری از آمار مرگ و میر ناشی از بیماریهای دیگر هم به این ویروس نسبت داده شود. بنابراین، در اینجا تناقض آماری وجود دارد. معلوم نیست چه تعداد دقیقا بر اثر کرونا جان باختهاند و چه تعداد بر اثر بیماریهایی غیر از کرونا. تا حدودی، این اختلاف نظر شاید به خاطر چیزی باشد که بسیاری از کشورها در حال دست و پنجه نرم کردن با آن هستند: کمبود کیت آزمایش یا جواب دیرهنگام در دریافت آزمایش. «دورا جیانگ»، که خانواده اش در ووهان هستند، میگوید ۴ روز طول کشید که عمویش مورد آزمایش قرار گیرد. او میگوید:«واقعا سخت است. برای من واقعا امری حساس است. فکر نمیکنم که این واقعا به خاطر این باشد که آنها [مقامهای چینی] بخواهند آمار را کنترل کنند بلکه این بیشتر به ظرفیت کشور مربوط است». «کارل هویی» هم گفت که مادرش در نیمه ژانویه در ووهان درگذشت اما هرگز آزمایشی از او گرفته نشد تا نشان دهد که آیا او به کرونا مبتلا شده یا خیر. او میگوید:«مرگ مادرم به ذات الریه شدید نسبت داده شد اما طی دوره درمان، پزشک وی گفت که احتمالا نشانههایی از کرونا دارد». این یعنی این زن و امثال او «موردی تایید شده» نیستند و چنین آماری در آمارهای رسمی هم دیده میشود. مقامهای چینی ارائه اطلاعات نادرست یا متناقض را رد کردهاند. آنها به نرخ بهبود اشاره میکنند و میگویند حدود ۸۲ هزار نفر در چین مبتلا بودند که ۷۶ هزار نفرشان از این بیماری جان به در برده و بهبود یافتند.
با این حال، گفته میشود منطقه «جیا» واقع در استان «خه نن» در مرکز چین، به دنبال گزارشهایی مبنی بر ابتلای چند نفر به ویروس کرونا، قرنطینه شد. روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست»، روز پنجشنبه ۱۴ فروردین ماه گزارش کرد این نخستین بار پس از مهار شیوع کرونا در استان «هوبی» کانون اصلی بیماری است که چنین قرنطینهای برای یک منطقه در نظر گرفته میشود. منطقهای که این بخش در آن واقع شده است نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر جمعیت دارد استان «خه نن» در همسایگی استان هوبی چین و شهر ووهان قرار دارد. پلیس به همه مردم دستور داده است از خانه هایشان خارج نشوند. تمامی کسب و کارها و تجارت به غیر از فعالیت فروشگاهها، بیمارستانها و مراکز پزشکی و لجستیک در این بخش تعطیل شده است و مردم در صورتی که مجوز مخصوص نداشته باشند، حق تردد ندارند. گزارشگر سی.ان.ان مینویسد این ترس در چین وجود دارد که ممکن است موج دوم گسترش بیماری در این کشور شروع شود چرا که بسیاری از مردم بر سر کسب و کار خود بازگشته و سفرها هم تا حدودی شروع شده است.
مقامات اطلاعاتی آمریکا میگویند چین برای هفتهها بهشکل وسیعی اطلاعات مربوط به آسیبهایی را که ویروس کرونا وارد کرده،مخفی کردهاست. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، مقامات اطلاعاتی فعلی و پیشین آمریکا تصریح کردهاند که سازمان سیآیای، هشدار دادهاست که دستکم از اوایل فوریه چین اطلاعات مربوط به بیماری مسری ویروس کرونا را در مقیاس وسیعی پنهانکاری کرده است و نمیتوان به دادههای این کشور در زمینه مبارزه با این بیماری اعتماد داشت. گزارشهای اطلاعاتی در هفتههای اخیر مبتنی بر دادههای سیآیای از یافتههایش از چین است و این اطلاعات نقش مهمی در مذاکرات روز پنجشنبه دونالد ترامپ با شی جین پینگ، رئیسجمهوری چین داشته و این گفتهها قرار بوده که مبنایی برای تشنجزدایی باشد. از آن زمان هر دو کشور انتقادات خود را نسبت به یکدیگر افزایش دادهاند.
عدم دست یافتن به اطلاعات دقیق و بیشتر از نرخ آلودگی و مرگ و میر این بیماری برخی پیامدهای منفی بر بهداشت عمومی در سطح جهان داشته و دنیا با عدم قطعیت درباره برخی از این اطلاعات به ویژه میزان سرعت انتقال آن روبهرو شده است. به گفته آژانسهای اطلاعاتی و مقامات کاخ سفید، اطلاعات دقیقتر میتوانست به فهم بهتر بیماری کووید-۱۹ و نحوه مبارزه با آن در ماههای آتی در ایالاتمتحده و طرحهایی مانند «فاصله اجتماعی» کمک کند. این در شرایطی است که جامعه اطلاعاتی و مقامات کاخ سفید با توجه به عدم جمعآوری اطلاعات دقیقتر روز به روز بیشتر ناامید میشوند. با این حال سازمانهای اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیدهاند که دولت چین نیز مانند سایر نقاط دنیا نسبت به گستره این بیماری ناآگاه است. مقامات فعلی و سابق ایالاتمتحده تصریح کردند که بوروکراتها و مقامات رده میانی ووهان و سایر شهرهای چین در مورد میزان نرخ مرگ و میر و آلودگی این بیماری دروغ گفتهاند و این تصور را داشتهاند که اگر نرخ بالای آن را اعلام کنند، ممکن است با تنبیهاتی روبهرو شوند یا پست خود را از دست بدهند یا بلایی بدتر از آن به سرشان بیاید. ارائه اطلاعات غلط از سوی مقامات رده میانی برای هر دولتی یک مشکل مزمن است اما به دلیل رهبری اقتدارگرایانه شی جین پینگ این وضعیت برای چین بدتر بوده است.
به دلیل عواملی فراتر از سرکوبهای دولت چین، مانند کمبود آزمایشهای دقیق، ناقلان خاموش که از هر ۴ نفر، یک نفر بدون علامت، آلوده به این ویروس است، هیچ تصویر کاملی از این ویروس وجود ندارد. به همین منظور باید اشاره کرد که در ایتالیا افزون بر ۱۳ هزار نفر فوت کردهاند و یافتهها نشان میدهد که برخی از تلفات در خارج از فرآیند بیمارستانی ثبت شده است. ایالاتمتحده نیز در باب آزمایش گرفتن از مردم عقبتر از سایر نقاط دنیا است. از ماه ژانویه مقامات کاخ سفید با شک و تردید به اطلاعات ارائه شده از سوی چین نگریستهاند و برای همین از سیآیای و سایر نهادهای اطلاعاتی خواستهاند تا اطلاعات دقیقتری از چین به دست آورند. شبکه خبری بلومبرگ اولین خبرگزاری آمریکایی بود که ارزیابیهای سیآیای از چین را منتشر و اعلام کرد که چین درباره میزان مرگ و میر و نرخ آلودگی اطلاعات غلط میدهد. مقامات میگویند که سیآیای هفتهها پیش افشا کرده بود که کاخ سفید نباید به اطلاعاتی که چین به سازمان بهداشت جهانی ارائه داده است، اطمینان کند. مقامات اطلاعاتی آمریکا میگویند که اطلاعات درباره تلفات در چین دقیق نیست و تعداد کشتههای ناشی از بیماری کووید-۱۹ در ووهان ۵ هزار نفر، یا دو برابر آمار رسمی بوده که چین اعلام کرده است. دولت آمریکا در ابتدا اما گزارشهای منتشر شده درخصوص این بیماری را چندان جدی نگرفت. مقامات آمریکایی گفتند که حتی سازمانهای اطلاعاتی با توجه به یافتههای خود از همان زمان آغاز شیوع این بیماری، نسبت به این بیماری هشدار دادند و گفتند که چین نسبت به اعلام اخبار دقیق درباره کروناویروس شیوه سرکوب شدید را در پیش گرفته است. چین درخصوص اقدامات شدید خود برای مهار این بیماری، از جمله قرنطینه شدید ۶۰ میلیون نفر، اعتبار شدیدی قائل شده است، با این حال هنوز بسیاری از افراد خارج از دولت چین از ارائه آمارهای ناقص این حکومت کمونیستی ابراز نگرانی میکنند. بهعنوان مثال چین از تعداد افراد بدون علامتی که به این ویروس مبتلا بودهاند، گزارشی ارائه نکرده است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها میگوید که حدود ۲۵ درصد از ناقلان این بیماری بدون علامت هستند. وقتی از رابرت سی. اوبرایان، مشاور امنیت ملی آمریکا در اینباره سوال شد، گفت در مقامی نیست که درباره آن صحبت یا آن را تایید کند. با این حال او بدون آنکه از گزارشهای اطلاعاتی طبقهبندی شده استفاده کند، نسبت به آمارهای اعلامی از سوی چین ابراز شک و تردید کرد. اوبرایان گفت: نمیتوان این اعداد را تایید کرد. گزارشهای زیادی وجود دارد که این آمار و ارقام ارائه شده بسیار پایینتر از آمار واقعی هستند. مقامات آمریکایی میگویند که دستکاری آمار و ارقام در مورد این بیماری پاندمی، موردی شگفتانگیز نبوده و این رویه غالب در چین است. تنش بین چین و آمریکا پس از ظهور این بیماری افزایش یافته و چین مجبور شده است برای کنترل این بیماری اقتصاد خود را تعطیل کند.