شرایطی که تقریبا در تمامی کابینهها با ایده تامین رفاه ارزان برای اقشار گوناگون مردم و همزمان، تامین هزینههای این برنامههای رفاهی را به دست تحولات تورمی سپرد. با این حال نرخ تورم در ایران تا پیش از سال۱۳۹۶، معمولا در کانال ۲۰ الی ۲۵درصد سیر میکرد و از آن زمان تاکنون، این نرخ در کانالهای فراتر از ۴۰درصد به مدت بیش از ۷سال استمرار یافته است. بسیاری از اقتصاددانان بر این باور هستند که نرخ تورم از این به بعد در کانال نرخهای مزمن پیش از۹۶ حرکت نمیکند، بلکه در کانال بالارونده قرار گرفته و مدیریت این دریچه بزرگ تورمی کار بسیار دشواری است، بهگونهای که بازگشت به سطح تورم تاریخی کشور در کانالهای ۲۰ و ۲۵درصدی، یک دستاورد واقعی بهشمار میرود. دکتر کامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در گفتوگو با «جهان صنعت» ضمن ابراز نگرانی از روندهای اقتصادی کشور، کاهش تورم به شکل جدی در کشور را برای سال جاری تقریبا ناشدنی میداند.
کاهش نقدینگی یک دستاورد است
این اقتصاددان در پاسخ به پرسشی مبنی بر امکان تغییرات مثبت در پارامترهای پولی از جمله میزان نرخ رشد نقدینگی، پایه پولی و در نهایت نرخ تورم برای سال جاری، اظهار داشت: برای بررسی این مساله، باید چندینوچند پارامتر مختلف را مدنظر داشته باشیم. اگر بر پایه کاهش نرخ رشد نقدینگی بخواهیم تحلیل کنیم، میبینیم که هدفگذاری بانک مرکزی برای کاهش رشد نقدینگی تقریبا محقق شده و به زیر ۲۵درصد رسیده است. کاهش رشد نقدینگی، به هر روی یک پارامتر تعیینکننده در کاهش نرخ تورم است و پایه پولی به عنوان یک پارامتر بسیار مهم دیگر، با طی کردن سیر نزولی، به زیر ۳۰درصد رسیده است. اگر دولت بتواند بازار ارز را به عنوان یکی از مهمترین لنگرهای انتظارات تورمی مدیریت کند، وضعیت تورمی از این بدتر نخواهد شد. با توزیع ارز در بازار توسط دولت، به هر حال میزان پایه پولی نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
رابطه ثبات ارزی با کاهش نرخ تورم
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه عدم ثبات در نرخ ارز لنگر انتظارات تورمی را جابهجا میکند، یادآور شد: انتظارات تورمی در ایران ریشهها و تقویتکنندههای سیاسی و اجتماعی و حتی تاریخی دارد، با این حال نرخ ارز به عنوان یک شاخص مهم، بر روند انتظارات تورمی مردم، اثر بسیار جدی خواهد گذاشت. افزایش قیمت نرخ باعث میشود نرخ تورم هم همپای نرخ ارز افزایش داشته باشد زیرا بخش عمدهای از کالاهای مصرفی ما یا وارداتی است یا دستکم مواد اولیه آن از طریق واردات تامین میشود. البته در ارتباط با تحولات ارزی هم باید یادآور شد که همه آن در اختیار نهادهای سیاستگذاری پولی کشور نیست و تحولات سیاسی و بینالمللی و مسائل اقتصادی بسیار زیادی در تعیین تحولات منتهی به افزایش قیمت ارز تاثیر دارند. با این حال اگر دولت موفق به کنترل اوضاع ارزی نباشد، بههیچوجه من چشمانداز مثبتی برای کاهش تورم در سال جاری قائل نیستم. برای کنترل پایه پولی و نقدینگی، اگر دولت همین هدفگذاری تعیین شده خودش را دنبال کند، میشود به بقیه تحولات پولی در کشور خوشبین شد.
کامران ندری در پایان با یادآوری اظهارنظر دکتر مسعود نیلی در ارتباط با بالارونده بودن نرخ تورم در کانالهای بالای ۴۰درصد برای چند سال متمادی، خاطرنشان ساخت: بدیهی است که اگر نرخ تورم نتواند پایین بیاید (که به پارامترهای مختلفی نیز بستگی دارد)، بالاتر خواهد رفت و اینگونه نیست که در همین سطح فعلی باقی بماند. به همین دلیل من میگویم ما حتی اگر به نرخ تورم ۳۰درصدی هم برسیم، من این دولت را یک دولت موفق میدانم. این هم در شرایطی است که تورم ۳۰درصدی بسیار نرخ وحشتناک و بالایی است. با این حال اگر دولت بتواند بر متغیرهای پولی و روانی منفی غلبه کند و نرخ تورم را به سطح ۳۰درصدی برساند، من میگویم که باید به دولت این اعتبار را داد، زیرا یک دستاورد بسیار بزرگ برای شرایط پولی و اقتصادی فعلی بهشمار میرود.