- توضیحات
اگرچه بدعهدی کره در بازگرداندن مطالبات ایران، واکنش مقام‌های رسمی را به دنبال داشته، اما هفته گذشته اخباری مبنی بر ارائه طرح دو فوریتی از سوی یکی از نمایندگان مجلس برای ممنوعیت واردات کالا از کره در صورت عمل نکردن این کشور به تعهدات مذکور شنیده شد. البته آمارهای تجاری حاکی از کاهش ۵۷ درصدی واردات از کره در بهار امسال حکایت دارد و رئیس اتاق مشترک ایران و کره می‌گوید: آنها بازار خودرو و لوازم خانگی ایران را از دست داده‌اند.
پس از اختلافات به وجود آمده میان ایران و کره‌جنوبی بر سر پول‌های بلوکه شده ایران در این کشور، هم‌اکنون صحبت‌هایی مبنی بر محدود شدن یا قطع واردات ایران از کره‌جنوبی از محافل مختلف به گوش می‌رسد. در این مدت مقام‌های سیاسی کشور اظهار نظرهای مختلفی را پیرامون طلب ایران از کره‌جنوبی مطرح و هشدارهای جدی را به طرف کره‌ای اعلام کردند. در این زمینه سخنگوی دولت و سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان، مواضع ایران را اعلام کردند. علی ربیعی، سخنگوی دولت تصریح کرد رفتار دولت کره‌جنوبی در این شرایط غیرقابل درک است، دولت کره‌جنوبی در حالی پاسخ لازم را ارائه نمی‌دهد که به لحاظ حقوقی و قانونی، منعی برای این کشور برای بازگرداندن پول به مردم ایران وجود ندارد و معلوم نیست چرا دولت کره‌جنوبی با تسلیم شدن به فشار‌های آمریکا حاضر شد، روابط خود با دولت ایران را به‌طور بی‌سابقه‌ای به مخاطره بیندازد.
همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد: حدود ۷ میلیارد دلار پول ملت ایران در کره‌جنوبی است که باید هر زمان دولت ایران درخواست می‌کرد چه به‌صورت کالا و چه به‌صورت پول نقد عودت داده می‌شد، اما کرهایها تا امروز تعلل کردند؛ استناد به تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند ملاک عمل کره‌جنوبی یا سایر کشور‌ها باشد. اما به گفته فعالان اقتصادی ایران، کره‌جنوبی، بعد از خروج آمریکا از برجام جزو نخستین کشورهایی بود که بسیاری از دفاتر خود را در ایران تعطیل و روابط اقتصادی و تجاری خود را با ایران محدود کرد. بر این اساس، تجار ایرانی تلاش کردند بعد از خروج کرهایها از ایران، شرکای تجاری جایگزینی را پیدا کنند تا دچار ضرر و زیان نشوند.
به تازگی نیز صحبت‌هایی از سمت بهارستان‌نشینان مطرح شد که به دلیل بدعهدی کرهایها، ایران واردات خود را از این کشور به صفر خواهد رساند. محسن علیزاده، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در این زمینه گفته است اگر کره‌جنوبی به تعهداتش در مذاکرات با ایران عمل نکند و بدعهدی کند، مجلس به دنبال این است که یک طرح دو فوریتی را برای ممنوعیت واردات کلیه کالاهای کره‌ای تدوین کند و با توجه به فضایی که در مجلس وجود دارد، این طرح رای خواهد آورد.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه دولت کره‌جنوبی باید به سرعت در این زمینه اقدامی انجام دهد، ادامه داد: دولت و مسوولان بانک مرکزی و وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز باید برای دفاع از حق و حقوق مردم و آزادسازی ۷ میلیارد دلار بدهی کره‌جنوبی اقدامات موثری انجام دهند. در این رابطه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد وزارت امور خارجه و بانک مرکزی تلاش‌های بسیاری برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده انجام داده‌اند؛ اقدامات مثبتی از سوی برخی کشور‌ها مانند عمان و چین برای بازگشت این پول‌ها صورت گرفته، اما کره‌جنوبی اقدامات چندانی در این راستا انجام نداده است.
اما مطابق آمارهای تجاری سه ماه نخست ۹۹، کره‌جنوبی دهمین مبدأ وارداتی ایران بوده است. در این مدت ارزش واردات ایران از کره‌جنوبی ۱۱۰ میلیون دلار بوده است. همین رقم در سه ماه نخست سال گذشته ۲۵۳ میلیون دلار بوده است که به معنای افت ۵۷ درصدی واردات نسبت به مدت مشابه است. در واقع بررسی آمارها نشان می‌دهد واردات ایران از این کشور شرق آسیا طی سال‌های اخیر به سمت کاهش گام برداشته است.
موضع اتاق مشترک
اما پویا فیروزی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره‌جنوبی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: کره‌جنوبی در سال‌های ۹۶ و ۹۷ شریک تجاری پنجم ایران بود. همیشه تجارت بین دو کشور برقرار بود و حتی در دوره تحریم‌های قبلی یعنی در سال‌های ۹۰ و ۹۱ هم روابط تجاری میان دو کشور وجود داشت. در سال ۹۶ تراز تجاری ایران با کره‌جنوبی مثبت شد، ولی در سال‌های ۹۷ و ۹۸ ترازمان با این کشور منفی شد.
او ادامه داد: همواره بخش عمده صادرات ما به کره‌جنوبی نفت بوده است. صادرات کالایی‌مان هم شامل میعانات گازی و مشتقات نفتی بوده که از سال ۹۵ به بعد این کالاها در دسته صادرات غیر نفتی قرار گرفته است. بنابراین بیشترین صادرات غیرنفتی ما به کره‌جنوبی به میعانات گازی اختصاص دارد. ایران در مجموع از سال ۹۳ تا ۹۷ حدود ۱۰ میلیارد دلار میعانات گازی و مشتقات نفتی به کره‌جنوبی صادرات داشته است.
فیروزی درباره وضعیت واردات ایران از کره‌جنوبی هم توضیح داد: عمده وارداتمان از کره‌جنوبی مربوط به لوازم خانگی و خودرو می‌شود که با توجه به محدودیت‌هایی که برای واردات خودروی تمام‌شده به وجود آمد، وارداتمان تبدیل به قطعات خودرو شد. در حال حاضر هم قطعات همچنان وارد می‌شود، ولی بیشترین حجم مبادلاتمان تا سال ۹۸ مربوط به تجهیزات تصویری و لوازم دندانپزشکی و ایمپلنت بوده است. البته قبل از آن لوازم خانگی هم جزو عمده واردات ما از کره بوده که در حال حاضر با محدودیت مواجه شده است.
بعد از خروج آمریکا از برجام کره‌جنوبی روابط خود را با ایران محدود کرد و این کشور جزو نخستین کشورهایی بود که از بازار ایران بیرون رفت و دفاتر خود را تعطیل کرد یا به حداقل رساند. این اتفاق به‌طور طبیعی باعث شد روابط تجاری و اقتصادی دو کشور کاهش پیدا کند. فیروزی گفت: کرهایها در زمینه بازار خودرو و لوازم خانگی، بازارشان را در ایران از دست داده‌اند یا کمرنگ شده‌اند. از طرف ایران هم خیلی از شرکت‌ها بعد از خروج کرهایها شروع به پیدا کردن جایگزین کردند و همین اتفاق باعث شد که تولیدات مان در داخل افزایش پیدا کند.
مهم‌ترین اقلام صادراتی و وارداتی
در سال‌های اخیر مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به کره‌جنوبی، به غیر از نفت شامل، میعانات گازی، کنسانتره مس، اکسیدها و هیدروکسیدهای مولیبدن، سرب تصفیه‌شده به‌صورت کار شده، روی غیر ممزوج، فورآلدئید، شمش از آهن یا فولاد غیر ممزوج، کنسانتره مس، ورق فولادی و شمش آلومینیوم می‌شود. اما مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران از کره‌جنوبی، به قطعات منفصله خودرو سواری، خودرو سواری، رزین صنعتی پلی اورتان، اجزای قطعات دستگاه‌های مولد سرما، کاغذ گلاسه گرماژ، ورق فولادی سرد، پلی پروپیلن، اجزای قطعات ایمپلنت، مقوا و پنل تلویزیون اختصاص دارد.
خبرها حاکی است به زودی درخصوص اتفاقات اخیر درباره روابط تجاری دو کشور، اتاق مشترک بیانیه‌ای را صادر خواهد کرد.