ابتدای همین هفته بود که گمرک تعرفه واردات مسافری گوشیهای بالای ۶۰۰دلار را ۶۰درصد تعیین کرد. همین خبر کافی بود تا هزینههای رجیستری افزایش پیدا کند و بالا رفتن این هزینه روی قیمت نهایی گوشیهای موجود در بازار تاثیر بگذارد. بر همین اساس یکی از واردکنندهها و فروشندههای موبایل میگوید: «اعلام تعرفههای جدید برای گوشیهایی که به شیوه مسافری وارد کشور میشوند باعث افزایش شدید هزینه رجیستری شده است، به طوری که میتوانم بگویم هزینه رجیستری مسافری گوشیهای همه برندها صد درصد گران شده، یعنی این هزینه دو برابر شده است.» همچنین یکی از فروشندهها به مدلهای مختلف گوشیها از برندهای «سامسونگ»، «اپل»، «موتورولا»، «هوآوی» و… اشاره میکند که به شیوه مسافری وارد کشور شده و در چند روز اخیر آنها را رجیستر کردهاند: «هزینه رجیستری گوشی پیورا ۷۰اولترا شرکت هوآوی که قبلا ۲۳میلیون تومان بود، ۴۲میلیون تومان شده است. موتورولا ریزر ۴۰اولترا را قبلا با ۱۶میلیون تومان رجیستر میکردیم و الان هزینه رجیستری این گوشی ۳۳میلیون تومان است. هزینه رجیستری آیفون۱۳ پرومکس ۲۱میلیون تومان بود و الان به ۳۸میلیون تومان رسیده است. سامسونگ اس۲۴اولترا هم که رجیستریاش ۱۷میلیون تومان هزینه داشت الان ۳۸میلیون تومان شده است.» بررسی میزان افزایش هزینه رجیستری گوشیهای واردشده به شیوه مسافری نشان میدهد هزینه رجیستر کردن بعضی گوشیها ۹۰درصد، بعضی دیگر صد درصد و برخی مانند اس۲۴ اولترا شرکت سامسونگ بیش از صد درصد بوده است. این در حالی است که در آخرین بخشنامهای که گمرک ایران صادر کرده بود تعرفه واردات گوشیهای بالای ۶۰۰دلار ۶۰درصد تعیین شده بود.
شرکتها، واردکنندهها و فروشندههای دیگر هم این اعداد و ارقام را تایید میکنند و میگویند وضعیت بازار به شدت آشفته و اوضاع بههمریخته شده است. یکی از این فروشندهها به زومیت میگوید: «در ۱۵سالی که در این حوزه کار میکنم چنین وضعیتی را در بازار موبایل ندیده بودم، این اولین بار است که اوضاع تا این حد آشفته شده است. فقط میدانم که این وضعیت نه به نفع خریدار است و نه به نفع منِ فروشنده.» افزایش هزینه رجیستری گوشیهایی که به روش مسافری وارد کشور شدهاند علاوه بر بالا بردن قیمت نهایی گوشیهایی که پس از اعلام تعرفه جدید وارد کشور شدهاند، قیمت گوشیهایی که پیشتر وارد کشور شدهاند را هم بالا برده است. در واقع زمانی که افزایش قیمت چه در نرخ ارز و چه در هزینه رجیستری اعمال میشود، متاسفانه فروشندهها قیمت همه گوشیها را بالا میبرند و بین کالایی که پیش از افزایش قیمت یا نرخ ارز وارد کشور شده و کالایی که پس از آن وارد یا خریداری کردهاند، تفاوتی قائل نمیشوند و تر و خشک با هم سوزانده میشود. به همین دلیل است که با افزایش هزینه رجیستری قیمتها هم به میزان قابل توجهی بالا میرود و گوشی همراه گرانتر میشود. برای مثال، قیمت گوشی آیفون۱۳ پرومکس (یک ترابایت) که ۲۴خرداد بین ۱۱۵ تا ۱۵۰میلیون تومان بود در حال حاضر با قیمتی بین ۱۲۵ تا ۱۶۵میلیون تومان به فروش میرسد. لازم به ذکر است قیمت این گوشی در رنگهای مختلف آن متفاوت میشود.
قیمت آیفون۱۳ با ظرفیت ۱۲۸گیگابایت که جزو پرفروشترین مدلهای گوشی آیفون در کشور است هم تا آخر هفته گذشته حدود ۴۰میلیون تومان قیمت داشت که توسط فروشندههای مختلف با قیمتی بین ۴۳ تا ۵۳میلیون تومان فروخته میشود. در میان مدلهای مختلف گوشیهای شرکت سامسونگ قیمت گوشی گلکسی اس۲۴ اولترا تا ۲۴خرداد حدود ۵۷میلیون و ۷۰۰هزار تومان بوده که این گوشی هم بین ۶۴ تا ۱۰۴میلیون تومان قیمتگذاری شده است. به عنوان یک مثال از گوشیهای شرکت شیائومی هم میتوانیم به قیمت گوشی شیائومی۱۴ اشاره کنیم که از ۴۵میلیون تومان در اواخر هفته گذشته به قیمتی از ۴۸میلیون و ۷۰۰هزار تومان تا ۵۸میلیون و ۳۰۰هزار تومان در تاریخ ۲۹خرداد رسیده است. همچنین افزایش هزینه رجیستری و به دنبال آن، بالا رفتن قیمت گوشیهای مختلف حتی گوشیهای ممنوعهای مثل خانواده آیفون۱۴ و آیفون۱۵ را هم گرانتر کرده است. البته افزایش قیمت در این مدلها به اندازه سایر مدلهای آیفون یا بعضی از گوشیهای برندهای دیگر نیست. با وجود این، یکی از فروشندگان تخصصی گوشیهای اپل میگوید: «آیفون۱۵ پرومکس با ظرفیت یک ترابایت با یک میلیون افزایش قیمت به ۱۰۳میلیون تومان رسیده است. آيفون۱۵ پرو یک ترابایت هم که تا هفته پیش ۹۶میلیون تومان بود الان ۹۸میلیون تومان شده است. آیفون۱۵ با ظرفیت ۲۵۶گیگابایت هم ۵۰میلیون تومان فروخته میشد اما الان به ۵۲میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسیده است. حتی آیفون ۱۴پرومکس هم یک میلیون گرانتر شده و قیمت امروزش ۷۴میلیون تومان است.» او درباره دلیل افزایش قیمت این گوشیها که اصلا در کشور رجیستری هم نمیشوند، توضیح داد: «وقتی خریدار میبیند قیمت آیفون۱۳ دو سال پیش ۵۰میلیون تومان شده است و آیفون۱۵ هم تقریبا همین قیمت را دارد ترجیح میدهد حالا که دارد پول زیادی هزینه میکند حداقل یک گوشی بهروز بخرد. حالا آنتن را هم با روشهایی برمیگرداند.»
در آخرین نامه گمرک درباره تعرفه واردات گوشی تلفن همراه به شیوه مسافری ذکر شده بود که «در راستای جلوگیری از تضییع حقوق دولت در اجرای موضوع» نرخ تعرفه جدید تعیین و ابلاغ شده است. هیچ نهاد یا مسوول دیگری هم درباره دلیل افزایش نرخ تعرفه (آن هم در شرایطی که سازمان توسعه تجارت تعرفه واردات گوشیهای غیرتجاری (مسافری و پستی) را ۳۰درصد اعلام کرده بود) توضیحی ارائه نکرده است. یکی از واردکنندگان و فروشندگان گوشیهای همراه اما اعتقاد دارد که با هدف کاهش یا متوقف کردن واردات گوشیهای خارجی است که چنین نرخهایی در نظر گرفته میشود. او ضمن بیان این مطلب گفت: «ظاهرا برنامه دولت این است که واردات گوشی را به شرکتهایی محدود کند که تولید گوشی در کشور را انجام میدهند، یعنی هدف این است که واردات فقط به شرکتهایی داده شود که خودشان در داخل کشور گوشی تولید میکنند و ارز فقط به این شرکتها تخصیص داده میشود. این موضوع باعث شده بسیاری از شرکتها دچار مشکل شوند و حتی مجبور به تعدیل نیرو شدهاند.»
موضوع تخصیص ارز به چند شرکت خاص پیش از این هم مطرح شده بود. دوستمحمدی عضو کمیسیون تجهیزات انجمن واردکنندگان موبایل در جلسهای مربوط به موضوع تامین ارز برای واردات گوشیهای موبایل گفته بود: «وقتی ما از بهمنماه ارز نگرفتیم چگونه چند شرکت هر روز سبد کامل به بازار میدهند و جنس روز دارند؟ مشخص است که این شرکتها رانت و ارتباطات دارند.» این موضوع هم یکی دیگر از حواشی موجود در بازار موبایل است؛ بازاری که با بعضی محدودیتها، برخی تصمیمگیریها دستخوش التهاب شده و در روزهایی که مشکلات اقتصادی و معیشتی راکدش کرده، بعضی سیاستگذاریها و تعرفهگذاریها آشفتهاش هم میکند.