اين روزها که جنگ سوريه ديگر ميداني فرسايشي براي قدرت‌هاي خارجي است و همه انتظار دارند دولت بشار اسد، رئيس‌جمهوري اين کشور، حالا که خيالش از ماندن در رأس قدرت راحت شده، تغيير در شرايط کشور به وجود آورد، دوباره نام رامي مخلوف در رسانه‌ها پيچيده است. اسد، دستور توقيف اموال و دارايي‌هاي مخلوف، پسر‌دايي‌اش را صادر کرده است.اما مخلوف که بيش از يک سال است تحت پيگرد است و اين روزها براي حرف‌زدن با رفيق کودکي‌اش و منصرف‌کردن او از اين تصميم به شبکه‌هاي اجتماعي روي آورده، فراتر از يک اسم ساده است. او فردی بود که کسي نمي‌تواند سلطه‌اش بر بازار سياه سوريه را کتمان کند. او پس از آنکه وزارت ارتباطات سوريه دارايي‌ها و حساب‌هايش را به‌عنوان ارائه‌دهنده سرويس تلفن همراه اين کشور، در سال‌هاي 2015 تا 2019 منتشر کرد، منزوي‌ترين فرد سوريه شد. حالا اما همه چيز با انتشار پيام‌هاي ويدئويي او در فيس‌بوک تغييري دراماتيک پيدا کرده؛ دو فيلمي که رامي در آنها به سؤالات و شايعه‌های بسياري درباره خود و سرنوشت شرکت‌هايش پاسخ داده است. او در اولين پيام تصويري خود که 30 آوريل منتشر شد، چنين گفت: «چه کسي فکرش را مي‌کرد که نهادهاي اطلاعاتي سراغ شرکت‌هاي رامي مخلوف بيايند و کارکنان ما را دستگير کنند؛ در‌حالي‌که من بزرگ‌ترين حامي همين نهادها بوده‌ام».
با انتشار فيلم ديگر به فاصله سه روز و اذعان مخلوف به آغاز روند بازداشت مديران شرکت‌هاي متعلق به او، رسانه‌هاي غربي از آغاز «بزرگ‌ترين جنگ قدرت» در خاندان حکومتي سوريه خبر دادند. مخلوف از سوي دولت متهم به پرداخت‌نکردن بدهي 334ميليون‌دلاري شده است؛ بدهي‌هايي که رامي ادعا مي‌کند آنها را پرداخت کرده و در‌حال‌حاضر هم پولي براي پرداخت به دولت ندارد.
تهديد ضمني اسد
او در دومين پيام خود، جمله‌ای خطاب به «آقاي رئيس‌جمهور» مي‌گويد که هم‌زمان بوي ترس و تهديد مي‌دهد: «وضعيت خطرناک است و به خدا قسم اگر ادامه پيدا کند، وضعيت کشور بسيار دشوار خواهد شد». درست است که رامي روزي يکي از حاميان سرسخت بشار و از افراد جدانشدني حلقه او بود، اما براي مردم اين کشور، مخلوف هميشه روشن‌ترين نماد رانت‌خواري و فساد بوده است. در‌حالي‌که مردم در سوريه اسد را قدرت سياسي کشور مي‌دانستند، باور داشتند که ماهر، برادر اسد، قدرت نظامي و رامي، پسر‌دايي آنها، قدرت اقتصادي کشور است. او که تا ديروز نگاهش رو به قدرتمندان سوري بوده، حال پيام‌هاي ويدئويي‌اش را با عنوان «با خدا باش و اهميت نده» منتشر مي‌کند؛ ويدئوهايي که انتظار مي‌رود هم‌زمان با افزايش فشار بر او، به تعدادشان افزوده شود؛ آخرين تقلاهاي فردي که نه ديگر راه پيش در سوريه دارد و نه راه پس در خارج از آن.مخلوف سال 2008 به دليل فساد در سوريه در ليست سياه آمريکا قرار گرفت. ادامه حمايت او از اسد در طول ناآرامي‌هاي اين کشور، باعث شد اگر وجهه‌اي بين‌المللي هم داشت، اين تصوير را از دست بدهد و حالا در‌حالي‌که مي‌داند ديگر شانسي براي بازگشت به حلقه نزديکان اسد ندارد، فقط يک راه برايش مانده است؛ حفظ وجهه داخلي. فيلم‌هايي که او در فيس‌بوک منتشر کرده، به نظر مي‌رسد در ويلايش در سوريه ضبط شده‌اند، در‌حالي‌که از آزادي مردم سوريه مي‌گويد؛ آزادي‌اي که «مورد تعدي سرويس‌هاي اطلاعاتي قرار گرفته است و تو (اسد) اجازه نداري بگذاري ديگران به مردمي حمله کنند که از تو حمايت کرده‌اند».
نقش اسما اسد چيست؟
مخلوف برادرزاده اسما اسد، بانوي اول سوريه و همسر بشار اسد است. با‌اين‌حال، بسياري بر اين باورند که تير خلاص را اسما به مخلوف زده است. باور اين مسئله که عامل اصلي کل جريان مخالفت با مخلوف، اسما باشد، بسيار دشوار است؛ اما تا اين حد را مي‌توان پذيرفت که اسما جانشين مخلوف در حلقه نزديکان اسد و شرکت‌هاي بزرگش خواهد بود. اگرچه خيريه اسما اسد رقيب اصلي فعاليت‌هاي بشردوستانه مخلوف بود، ولی سازمان تحت حمايت اسما به‌مراتب از منابع قدرت بيشتري در مقايسه با خيريه البوستان مخلوف برخوردار است. بنابراين اين فرضيه که اسما براي کنترل منابع البوستان، مخلوف را حذف کرده، به‌هيچ‌وجه منطقي نيست. تام رولينز، از خبرنگاران متخصص حوزه سوريه، در‌اين‌باره مي‌گويد: «شايعه‌ها و فرضيه‌هاي مختلفي درباره چرايي اين اتفاق (مخالفت بشار با رامي) وجود دارد. برخي از ناظران بر اين باورند که اسما اسد اين کمپين را عليه مخلوف رهبري مي‌کند و برخي ديگر مي‌گويند که اين رويکرد بخشي از کمپين مبارزه با فسادي است که به دستور روسيه در سوريه در حال اجراست. در هر صورت، يک چيز کاملا واضح است و آن اينکه قسر در‌رفتن مخلوف از اين بازي تقريبا غيرممکن است». بااین‌حال، واقعيت اين است که دشمنان مخلوف افرادي فراتر از بانوي اول سوريه هستند. اينکه او هميشه با ماهر اسد اختلاف داشته، شهره خاص و عام است. رووان الرجاله، تحليلگر سياسي مستقر در واشنگتن، معتقد است عوامل متعددي پشت اين بحران خانوادگي وجود دارد و مسئله چنين نيست که فقط به فرد خاصي مرتبط باشد. با وجود تمام دشمني‌هايي که در اين خانواده با مخلوف وجود دارد، تصميم نهايي درباره او را شخص رئيس‌جمهور خواهد گرفت.
آيا مخلوف بيش از حد قدرتمند شده بود
مشکلات ميان اسد و مخلوف از سال 2018 و دقيقا از زماني آغاز شد که جنگ در اطراف سوريه و ساير استان‌ها پايان يافت. در آن روزها، مخلوف يک ارتش، ثروتي کلان به ارزش پنج ميليارد دلار، ارتباطات گسترده رسانه‌اي و شبکه‌اي عظيم از پيوندهاي تجاري و نظامي پيچيده به دست آورده بود که او را هم‌زمان هم به يک تهديد و هم به يک هدف سودآور تبديل مي‌کرد. در سال‌هاي جنگ سوريه، بشار اسد بيش از حد به قدرت و سازمان‌هاي مخلوف وابسته شده بود؛ سازمان‌هايي که يا به ارتش کمک مي‌کردند يا در ضعيف‌ترين روزهاي دولت اسد، در نقش حاميان حقوق بشر ظاهر مي‌شدند.
سازمان خيريه البوستان همواره کليد نجات مخلوف بود؛ چرا‌که مخلوف مي‌توانست روي حمايت افرادي که سازمان او روزي، چه در قالب نجات جانشان و چه به صورت پرداخت حقوق ماهانه به آنها، کمک کرده بود، حساب کند. او شايد روزي به بسياري از مردم کشورش کمک کرده باشد؛ اما اينها آن آبي نشدند که او بتواند دستان و چهره سياهش را با آن بشويد؛ مردم سوريه نمي‌توانند فراموش کنند روزهايي که آنها در جنگ و زير توپ و موشک بودند، پسران مخلوف زندگي شاهانه خود را در اينستاگرام به نمايش مي‌گذاشتند.
گزينه‌هاي جايگزين مخلوف
بخشی از شکاف ناشی از جای خالی مخلوف را ممکن است افرادي مانند طارق ابو‌علي خدر يا محمد همشو و سامر فوز پر کنند؛ افرادي که بي‌ترديد از هميشه آماده‌تر هستند تا جاي خالي نفوذ مخلوف در مخابرات، رسانه و املاک را بگیرند.